شعار سال: علی‌اصغر دشتی در خصوص مدل پژوهشی که در سی و ششمین جشنواره تئاتر فجر اجرایی شده بیان کرد: بعد از اینکه مکانیسم را طراحی و اجرا کردیم متریالی به دستمان رسید و فکر کردیم می‌تواند پژوهشی کوچک باشد که جامعه آماری ایجاد کند و در دوره‌های بعد یا مورد اصلاح قرار گیرد و یا مجددا به کار گرفته شود.

وی با بیان این‌که این مکانیسم می‌تواند ویژگی‌هایی داشته باشد تصریح کرد: در این دوره از جشنواره به دیدن نمایش‌ها به صورت زنده اولویت بیشتری داده‌ایم در حالی که طی سال‌های گذشته بیشتر آثار نمایش از طریق فیلم‌ها مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گرفت.

دشتی در مکانیزم پژوهشی اش به طراحی دفترچه‌ برای ارزش‌گذاری آثار اشاره کرد و افزود: در بخش مرور تهران دفترچه‌ها بعد از دعوت کارشناسان به آنها ارسال شد و آرای‌شان در آن ثبت شد که هزار و 1550 رای به دست آمد و این به معنی 1550 بار دیدن است. به تفکیک اجرای عمومی و آثاری که فیلم‌شان دیده شده 86/45 درصد معادل1340 رای به دست آمد که از طریق اجرای زنده بوده است. در این بین آثاری که از افراد کمتری از آنها دیدن کرده وبدن شامل 13/55 درصد بوده که معادل 210 رای است که نشان می دهد رشد در رابطه با دیدن اجرای زنده نمایش‌ها بسیار بالا بود.

وی عنوان کرد: کارشناسانی که بیش از 30 اثر را در زمان اجرای عمومی به تماشا نشستند شامل 11 نفر از گروه 70 نفره بود که معادل 15/71 درصد کارشناسان، کارشناسانی که بین 20 تا 30 اثر را به تماشا نشستند 12 نفر معادل 17/14 درصد، کارشناسانی که بین 15 تا 20 اثر را به تماشا نشستند شامل 17 نفر معادل 24/28 درصد، کارشناسانی که بین 10تا 15 اثر را به صورت زنده دیده‌اند شامل 23 نفر و معادل 32/85 درصد، کارشناسانی که بین هفت تا 10 نمایش را دیده‌اند شامل پنج نفر معادل 7/14 درصد بوده و از مجموع 70 نفر تنها دو نفر کمتر از هفت نمایش را دیده بودند که معادل 2/85 درصد می‌شد البته این آمار با تماشای فیلم آثار نمایشی افزایش پیدا کرد.

آمار حاصل از کارشناسی بخش مرور

وی در اشاره به گرایش‌های کارشناسان به نسبت تخصص اظهارکرد: نویسندگان و مترجمان 11/5 درصد که شامل هشت نفر، کارگردانان 11/5 درصد شامل هشت نفر، بازیگران 11/5 درصد شامل هشت نفر، مجموعه طراحان صحنه، لباس، گریم، گرافیک و نور 14/30 درصد شامل 10 نفر، موسیقی و صدا 4/30 درصد شامل سه نفر، منتقدان و روزنامه‌نگاران 11/5 درصد شامل هشت نفر، مدیران سالن‌ها معادل 7/15 درصد شامل پنج نفر، عکاسان معادل 2/8 درصد شامل دو نفر، ‌اساتید دانشگاه معادل 7/15 درصد شامل پنج نفر، دانشجویان رشته تئاتر معادل 7/15شامل پنج نفر، هنرمندان و منتقدان رشته‌های دیگر 4/30 درصد شامل سه نفر، تماشاگران دائمی 4/30 درصد شامل سه نفر، چهره‌های سیاسی 2/8 درصد شامل دو نفر بودند. طبق مراجعه به دفترچه‌ها هیچ یک از آثار با آرای یک بخش بالا نیامده است.

وی در اشاره به تقسیم و تفیکیک جغرافیایی تماشاخانه‌ها اعلام کرد: در تئاتر شهر 395 رای شامل 25/5 درصد در تماشاخانه ایران‌شهر 191 رای معادل 12/32 درصد در تالار مولوی 186 رای شامل 12 درصد، در تماشاخانه پالیز 150 رای معادل 12 درصد، تئاتر مستقل تهران 100 رای معادل 6/5 درصد، تماشاخانه انتظامی 91 رای شامل شش درصد، تماشاخانه باران 59 رای شامل 3/8 درصد، تماشاخانه سنگلج 55 رای شامل 3/5 درصد، تماشاخانه کنش معاصر 44 رای شامل 2/88 درصد، اداره تئاتر 41 رای شامل 2/6 درصد، تماشاخانه استاد مشایخی 36 رای معادل 2/3 درصد، پردیس تئاتر خاوران 26 رای معادل 1/6 درصد، مجموعه نیاوران 16 رای معادل یک درصد، حوزه هنری16 رای معادل یک درصد، تالار محراب 19 رای معادل 1/2 درصد، عمارت روبرو 15 رای کمتر از یک درصد، مکتب تهران با 15 رای کمتر از یک درصد بوده‌اند.

قائم مقام سی و ششمین جشنواره تئاتر فجر عنوان کرد: از میان 30 اثر برگزیده در مرحله اول، هفت اثر از تئاتر شهر شامل 23/3 درصد، از تماشاخانه ایرانشهر شش اثر معادل 20 درصد،‌ از تئاتر مولوی پنج اثر معادل 16/6 درصد، تئاتر مستقل تهران چهار اثر معادل 13/33 درصد، از تماشاخانه سنگلج یک اثر معادل 3/33 درصد، از تماشاخانه پالیز دو اثر معادل 6/6 درصد و از دیگر تالارهای نمایشی یک اثر معادل 3/3 درصد بوده است.

وی ادامه داد: طبق بررسی‌های آماری از تالارهای مرکز هنرهای نمایشی 26/63 درصد، از سالن‌های وابسته به شهرداری 26/6 درصد، از سالن‌های دانشگاه تهران 16/6 درصد و از تماشاخانه‌های خصوصی 30/17 درصد آثار راه یافته به جشنواره را به خود اختصاص داده‌اند.

سعی شده تا نسبت معقولی بین تهران و شهرستان ایجاد شود

دشتی اظهار کرد: بعد از انصراف‌ها در بخش مسابقه سعی شده تا نسبت معقولی بین تهران و شهرستان ایجاد شود. آثار شهرستان‌ها 32 اثر بوده که 22 اثر در بخش‌های سه گانه مسابقه شرکت داده‌ شده‌اند این میزان معادل 68 درصد از آثار هنرمندان شهرستانی است از مجموع آثار هنرمندان تهران در بخش مسابقه نیز 56 اثر بوده که 34 اثر معادل 60 درصد آثار به جشنواره راه‌ یافته‌اند.

پریسا مقتدی عنوان کرد: امسال در بخش مرور تهران تغییراتی صورت گرفته که دعوت از 70 کارشناس برای بررسی آثار بوده است. این کارشناسان از حوزه‌های مختلف و مرتبط با تئاتر بوده‌اند. البته ما در مرحله اول از 120 هنرمند دعوت کردیم که در نهایت به دلیل آشنا نبودن با این شیوه و یا نداشتن آمادگی لازم برای مشارکت توانستیم به گروه 70 نفره‌ای دست پیدا کنیم تا آثاری که در طول سال دیده بودند را که شامل 127 درخواست بود مورد بررسی قرار دهند. در این میان آثاری وجود داشت که به حد نصاب برای دیده شدن نرسیده بود بنابراین ما مجبور شدیم فیلم آنها را به داوران ارائه کنیم.

وی ادامه داد: کاری که چهار تن از کارشناسان دیده بودند و حداقل باید توسط هفت هنرمند دیده می‌شد باعث شد تا ما از کارگردانان، طراحان و جامعه آماری دعوت کنیم به تماشای آثار بنشینند در مرور شهرستان نیز علی‌رغم اینکه ما و فرهاد مهندس‌پور و شرکت‌کنندگان تمایل داشتند که آثار را ببینند کماکان به فیلم‌ها مراجعه شد. داوران برگزیدگان استانی فجر پنج نفر و داوران بخش مرور شهرستان سه نفر بودند.

علی‌اصغر دشتی در بخش دیگری از این نشست اظهار کرد: این شکل از مدل پژوهشی نشان می‌دهد که جامعه تئاتر چقدر به تماشای تئاتر می‌نشیند ما بسیاری از کارشناسان را که وقتی لیست برای‌شان ارسال شد بررسی کردیم متوجه شدیم که زیر هفت نمایش دیده‌اند اما فراموش نکنیم که در حد میانه‌، آمار ما پایین نیست اما طبق قوانین هر نمایش حداقل به هفت نفر نیاز دارد که تئاتر را دیده باشند. در بین کارشناسانی که در خارج از رشته تئاتر بودند نیز این آمار حیرت‌انگیز بود.

وی درباره حال و هوای جشنواره عنوان کرد: 89 اثر صحنه‌ای در بخش‌های مهمان، مرور تهران و شهرستان و برگزیده‌های استانی، 10 اثر صحنه‌ای تمرین اجرای جشنواره حضور دارند.

تنوع در گونه‌ها مختلف آثار و نسل‌های متعدد راه‌یافته

وی درباره تنوع آثار این دوره از جشنواره نیز گفت: چه در رابطه با آمار استان‌ها و چه تهران با تنوع بالایی روبروهستیم به طوری که گونه‌ها و نسل‌های مختلف تئاتری در این دوره از جشنواره حضور دارند.

وی در بخشی از سخنانش چهار انتقاد را به این مدل پژوهشی وارد دانست اول آنکه باید این سیستم از حالت دستی خارج شود و با دیجیتالی شدن در وقت صرفه‌جویی بیشتری شود و شکل حرفه‌ای‌تر و خطای انسانی کمتری داشته باشد، دوم آنکه تعداد کارشناسان باشد از 70 نفر تجاوز کند، سوم آنکه ما باید دارای چنان آمادگی باشیم که از ابتدای امر اسامی کارشناسان اعلام شود و در آخر کارها در زمان اجرا دیده شوند.

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایشان بیان کرد: نکته بعدی این است که بتوانیم این آمادگی را ایجاد کنیم که بنا بر تخصص‌ها، امتیازها را ضریب دهیم یعنی کارگردان ضریب دو و تماشاگر دائمی ضریب یک داشته باشند.

سه رکن در ایجاد گروه 70 نفره کارشناسان

قائم مقام دبیر جشنواره تئاتر فجر در بخش دیگری از این نشست به مشارکت طلبیدن بیشتر افراد اشاره کرد گفت:‌ وقتی پنج نفر پنج5 اثر را می‌بینند نمایش از زاویه نگاه پنج نفر در دموکرات‌ترین شکل بررسی می‌شود و در زمانی که مشورت می‌کنند ممکن است مشورت یکی بر دیگری تاثیر گذارد و یا فردی به احترام دیگری از نظرخود کوتاه آید ما در تیم 70 نفر سه رکن را در نظر گرفتیم. 1- تنوع نسل‌ها، 2- تنوع سلایق تئاتری و 3- تخصص‌های تئاتری تا با در نظر گرفتن این سه رکن شاهد آثار متنوع در خروجی باشیم.

معیارها در انتخاب چهره‌های سیاسی

دشتی در پاسخ به سوال خبرنگاران مبنی‌بر اینکه دو چهره سیاسی که در تیم کارشناسی قرار گرفته‌اند طبق چه اولویتی انتخاب شده و از چه رکنی تبعیت کرده‌اند، تشریح کرد: جامعه تئاتری سال‌های سال خرده گرفته که چرا چهره‌های سیاسی از تماشای تئاتر پرهیز می‌کنند نمایندگان مجلس و افراد کمیسیون فرهنگی مجلس چرا در طول سال تئاتر نمی‌بینند ما در بررسی کارشناسان فکر کردیم با دو پارامتر پیش رویم که آیا در بین کسانی که به سیاست مربوط هستند افرادی وجود دارند که به تماشای دائمی تئاتر بنشینند و دوم آنکه آیا می‌توانیم افرادی را داشته باشیم که به تماشای تئاتر بروند اما خارج از قدرت باشند. در این بین متوجه شدیم دو چهره سیاسی انتخاب شده یعنی محمدعلی آهنگران و محمدعلی ابطحی آمار قابل توجهی از تئاتر دارند به طوری که یکی 15 اثر و دیگری 11 نمایش را به تماشا نشسته بودند.

وی در بخش دیگری بیان کرد: این تصور وجود داشت که چهره‌های سیاسی شیفته هر آنچه که دیده بودند، شوند اما وقتی به دفترچه آنها نگاه کردم متوجه شدم که رای معقولی دادند برای مثال یکی از چهره‌های سیاسی در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها اشاره کرده بود که وقتی مسئولیت ارزیابی را برعهده گرفتم با دقت بیشتری روی کارها تامل کردمو رای دادم و این به این معناست که وقتی مسئولیتی سپرده می‌شود تامل خودرا از تماشاگر صرف بالا می‌برند و با مسئولیت‌پذیری بیشتری رای می‌دهند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آنا، تاریخ 17 دی 96، کد مطلب: 334845: www.ana.ir