کد فرودگاهی ایکائو چیست و چه کاربردی دارد؟

کد ایکائو برای برنامه‌ریزی پرواز و کنترل ترافیک هوایی استفاده می‌شود. این کدها با کدهای یاتا که برای مقاصد عمومی مثل جدول‌های شرکت‌های هوایی، رزرو کردن‌ها یا جابه‌جایی بار استفاده می‌شوند، یکی نیستند.

شعار سال: در مورد کد فرودگاهی ایکائو چه می دانید؟

اگر اهل سفر و مسافرت هوایی باشید حتما در توضیحات تخصصی فرودگاه ها کد ایکائو (ICAO) را دیده اید. این کد علاوه بر کد یاتا (IATA) برای شناسایی فرودگاه های دنیا به کار می رود. اما آیا می دانید این کد چیست و برای چه استفاده می شود؟ تفاوت کد فرودگاهی ایکائو با کد یاتا چیست و برای معرفی یک فرودگاه از کدام باید استفاده کنیم؟

معرفی سازمان ایکائو

سازمان هوانوردی غیرنظامی بین المللی (The International Civil Aviation Organization) که به اختصار ایکائو نامیده می شود سازمانی تخصصی متعلق به سازمان ملل متحد است که در سال ۱۹۴۴ توسط کشورهای مختلف تاسیس شد. هدف از ایجاد چنین سازمانی مدیریت و نظارت بر اجرای کنوانسیون شیکاگو در فرودگاه های جهان بود. کنوانسیون شیکاگو یا معاهده هوانوردی غیرنظامی بین المللی مهم ترین معاهده در زمینه هوانوردی و حقوق هوایی است و به امضای کشورهای مختلف، از جمله ایران نیز رسیده است. دفتر مرکزی سازمان ایکائو در مونترال کانادا قرار دارد و مسئولیت استانداردسازی پروازهای بین المللی را بر عهده دارد. ایکائو با ۱۹۲ کشور عضو این سازمان همکاری دارد و سیاست کاری اش حمایت از پروازهایی امن، کارآمد، مطمئن و اقتصادی است. رعایت اصول زیست محیطی و سیاست حفظ محیط زیست نیز یکی از ارکان اصلی این سازمان است.

کد ایکائو چیست؟

مکان یاب یا کد فرودگاهی ایکائو کدی چهارحرفی است که برای شناسایی فرودگاه های جهان استفاده می شود. این کد توسط سازمان ایکائو به هر یک از فرودگاه ها اطلاق می شود و کد فرودگاه در سند ۷۹۱۰ این سازمان منتشر می شود.

این کد با کد فرودگاهی یاتا تفاوت های عمده ای دارد. کد یاتا معمولا برای اهداف عمومی مثل جدول ایرلاین ها، رزرو بلیط و غیره استفاده می شود. اما کد ایکائو اندکی تخصصی تر است و برای کنترل ترافیک هوایی و برنامه ریزی های پرواز استفاده می شود. همچنین برای شناسایی سایر امکانات حمل و نقل هوایی مثل ایستگاه های هواشناسی، ایستگاه های پرواز بین المللی یا مراکز کنترل ترافیک هوایی نیز از کد ایکائو استفاده می شود. فضای پروازی بالای کشورها (Flight information regions) نیز با کد ایکائو منحصربفردی مشخص می شود.

تفاوت کد ایکائو و کد یاتا

همانطور که گفتیم کد ایکائو تفاوت ها و کابردهای عمده ای با کد فرودگاهی یاتا دارد. کد یاتا معمولا برای درج در بلیط هواپیما، برچسب های بار و چمدان، زمان بندی پروازهای شرکت های هواپیمایی و رزرو بلیط استفاده می شود. مثلا کد یاتا برای فرودگاه هیترو لندن LHR و کد ایکائو آن EGLL است. کد یاتا روی بلیط مسافران نیز نوشته می شود، در حالی که کد ایکائو بیشتر در بررسی های تخصصی پروازها و فرودگاه ها دیده می شود. ساختار این دو کد نیز با هم متفاوت است. کد یاتا به طور کلی از حرف اول نام فرودگاه یا اسم شهر ساخته می شود. اما کد ایکائو بر اساس تقسیم بندی های منطقه ای و کشوری تولید می شود. در آخر اینکه کد یاتا برای شناسایی ایستگاه های راه آهن و قطار نیز استفاده می شود، در حالی که کد ایکائو اختصاصا به فرودگاه و صنعت هواپیمایی تعلق دارد.

ساختار کد ایکائو

کد ایکائو از چهار حرف تشکیل شده است. برخلاف کد یاتا که بین المللی است کد ایکائو ساختاری منطقه ای دارد. ساختار این کدها به این صورت است که حرف اول معمولا به قاره اختصاص دارد و نشان دهنده یک کشور یا گروهی از کشورهای یک قاره است. حرف دوم به یک کشور خاص در منطقه برمی گردد و دو حرف دیگر برای شناسایی و معرفی فرودگاه استفاده می شوند. کد ایکائو برای کشورهای بزرگ کمی متفاوت است: در این مورد حرف اول برای کشور و سه حرف دیگر برای شناسایی فرودگاه استفاده می شوند. کد ایکائو برخلاف کد یاتا موقعیت جغرافیایی را نشان می دهد. به طور مثال، گفتیم که کد ایکائو برای فرودگاه هیترو لندن EGLL است، بنابراین وقتی کد فرودگاهی EGGP (فرودگاه جان لنون لیوپورل) را می بینیم می توانیم نتیجه بگیریم که این فرودگاه نیز باید در انگلستان قرار داشته باشد. اما در مورد کد یاتا، فهمیدن کد کمکی به شناسایی موقعیت جغرافیایی آن نمی کند. در مورد همین فرودگاه هیترو، کد یاتای آن LHR است و کد یاتای فرودگاه ویلیام پایپر آمریکا نیز LHV است. می بینیم که این دو کد شباهت زیادی به هم دارند، اما در دو کشور و دو قاره مجزا واقع شده اند.

در مورد ساختار کلی کد ایکائو صحبت کردیم. اما این ساختار در مواردی به دلایل سیاسی یا اداری تفاوت هایی پیدا می کند. به طور مثال، فرودگاه نظامی ماونت پلیزنت (RAF Mount Pleasant) در جزایر فالکند آمریکای جنوبی قرار دارد، اما چون متعلق به انگلستان است کد ایکائو آن EGYP است. در صورتی که کد ایکائو فرودگاهپورت استنلی که در فاصله نزدیکی از آن قرار دارد SFAL است و به آمریکای جنوبی اشاره دارد. به همین ترتیب منطقه سنت پیر توسط دولت فرانسه اداره می شود و کد ایکائو فرودگاه های آن منطقه با آنکه در قاره اروپا قرار دارند با LF (حروف اول کشور فرانسه) شروع می شود.

استثنای دیگر در مورد کد ایکائو این است که حروف I، J و X به عنوان حرف اول کد ایکائو استفاده نمی شوند. در روسیه و کشورهای مستقل مشترک المنافع از حرف X در کدهای داخلی برای شناسایی حوزه های هوایی نظامی و دولتی استفاده می شود، اما در کد ایکائو بین المللی از این حرف استفاده نمی شود. همچنین حرف Q نیز در ارتباطات رادیویی بین المللی و سایر موارد غیرجغرافیایی کاربرد دارد.