شعار سال: مشکل ناباروری گریبان بسیاری از خانواده‌ها و به‌ویژه زوج‌های جوان را گرفته و هزینه‌های هنگفت درمانی و نبود حمایت دولتی نیز بر شدت این مشکل افزوده است. این روزها که خطر کاهش جمعیت بیشتر خودنمایی می‌کند٬ درمان ناباروری زوج‌ها نیز یکی از راهکارهای مهم به شمار می‌آید.آمار مسئولان از تعداد ناباروری متفاوت بوده اما آنچه مسلم است٬ «نبود» آماری صحیح و برنامه‌ای مدون جهت رفع این معضل و تسهیل مراحل درمان آن است.

در خراسان شمالی نیز افراد بسیاری زندگی خود را در اضطراب حاصل از نبود فرزند می‌گذرانند که در صورت عدم درمان باید به مراکز ناباروری در استان‌های دیگر مراجعه کنند و همین بُعد مسافت٬ هزینه‌های درمان٬ نبود امکانات و حمایت‌های دولتی٬ دستیابی آن‌ها به آرزوی دیرین خود را دشوار کرده است. در کنار عوامل مادی٬ نباید از عامل مهم فرهنگی نیز غفلت کرد. بالا رفتن سن ازدواج و به تبع آن سن باروری نقش پررنگی در موضوع ناباروری دارد. همچنین دراولویت ندانستن تولد فرزند برای یک زوج و حضور اجتماعی زنان به‌ویژه در مشاغل غیر ضروری٬ بر این آمار افزوده است.

نبود مرکز ناباروری در استان و عدم حمایت‌های دولت٬ درد زوج‌های نابارور را افزایش داده است

خانم رحیمی و همسرش که به مدت چهار سال نابارور بوده‌اند اظهار می‌کند: در استان تشخیص پزشک این بود که باید به مراکز ناباروری مراجعه کنیم و با نسخه پزشکان استانی به نتیجه نمی‌رسیم. در نتیجه به مشهد٬ یزد و تهران مراجعه کردیم ولی در نهایت با حضور در مرکز ساری به آرزوی خود دست یافتیم و بچه دار شدیم.

وی افزود: هزینه‌های روحی و جسمی بسیاری را متحمل شدیم. حدود 15 میلیون خرج کردیم که همسرم با گرفتن وام آن را تامین کرد ولی مسافت‌های طولانی گاهی اوقات درمان را به تاخیر می‌انداخت و بر هزینه‌ها هم می‌افزود. متاسفانه مراکز سایر استان‌ها آزمایشاتی که در این‌جا انجام می‌شود را قبول ندارند و چون هیچ بیمه‌ای هم ما را حمایت نمی‌کند هزینه‌ها آزاد و سنگین است که بسیاری از افراد توان پرداخت و فراهم کردن آن‌ را ندارند. برخی به همین دلیل سن باروری را از دست می‌دهند.

رحیمی خاطر نشان کرد: ما گاهی اوقات جهت کاهش هزینه‌ها ،مدت اسکان خود در آن شهر را در چادر می‌گذراندیم و حتی به هتل و مسافرخانه هم نمی‌رفتیم.

همسرم مرخصی نداشت و باید شب حرکت می‌کردیم و صبح اول وقت کار پزشکی را انجام می‌دادیم و به سرعت برمی‌گشتیم. رفت‌و آمد در برف و سرما و تصادفات جاده‌ای خودش عامل افزایش اضطراب و خطر برای مادر در این شرایط است که مجبور به تحمل آن بودیم.

چرا در استان خراسان شمالی چنین مرکزی را نداریم و باید با چنین هزینه‌هایی را متحمل شویم؟ دولت هم حمایتی از زوج‌های نابارور نمی‌کند.

با حقوق کارگری نمی‌شود هزینه درمان را فراهم کرد

خانم باغچقی نیز 6 سال است که دچار ناباروری است و از مشکلات درمان آن چنین می‌گوید: در داخل استان به نتیجه نرسیدیم و همسرم با کارگری 300هزار تومان فراهم کرد تا به مرکز مشهد مراجعه کردیم.

وی افزود: هزینه درمان در داخل استان هم برای ما قابل پرداخت نیست بماند که باید به استان‌های دیگر مراجعه می‌کردیم و متاسفانه چون هزینه آن را نمی‌توانیم تامین کنیم این چند سال را بدون فرزند گذرانده‌ایم. شرایط روحی بسیار سختی است ولی چه می‌شود کرد؟ وام هم درصد پرداختش بالاست و با زندگی کارگری مشکل ما برطرف نمی‌شود.

بالا رفتن سن٬ درمان ناباروری را با مشکل مواجه می‌کند

خانم دکتر حمیرا فاتحی که 18 سال است با تخصص زنان و زایمان در بجنورد به معالجه افراد می‌پردازد نیز اظهار داشت: در سال‌های ابتدایی که وارد عرصه طبابت شدیم ناباروری کم بود ولی با بالا رفتن سن ازدواج این آمار بالا رفت.

وی افزود: خوشبختانه در 2-3 سال اخیر با مراجعاتی که به ما می‌شود٬ متوجه شدیم که سن ازدواج کمی پایین آمده است و به همین دلیل وضعیت ناباروری در استان هم به مقدار کمی بهبود یافته است. این رشد به فرهنگ جامعه بستگی دارد. چرا که در سال‌های گذشته داشتن بیش از دو فرزند را مایه خجالت خود می‌دانستند اما الان این فرهنگ غلط دارد کم رنگ می‌شود.

متخصص زنان درخصوص علت عمده ناباروری‌ها گفت: به طور متوسط 30 یا 40 مریض را روزانه می‌بینم که 20 یا 30 درصد آن‌ها نابارور هستند و بیشترین علت آن نیز تخمک گذاری تنبل و انسداد لوله‌های رحم است. در تخمک گذاری تنبل٬ چاقی و تیروئید در بین عوامل مختلف بیشترین تاثیر را دارند. این عارضه با مصرف دارو رفع می‌شود و در افراد چاق حتی گاهی با کاهش وزن ناباروری خود به‌خود برطرف می‌شود.

وی در ادامه افزود: انسداد لوله‌های رحم نیز علت دیگر ناباروری‌ها است که 30یا 40 درصد مراجعان به آن مبتلا هستند و در اکثر موارد با ‌IvF جواب می‌گیرند. این مرحله در مراکز ناباروری انجام می‌شود که در سال 97 در خود بجنورد فعال می‌شود. مکان آن در بیمارستان بنت‌الهدی آماده است و با ورود یک فوق تخصص نازایی٬ متخصص غدد و یک جنین شناس آغاز به کار می‌کند.

فاتحی ادامه داد: البته دلایل دیگری هم وجود دارد. مانند عوامل ژنتیکی٬ شیمی درمانی٬ انجام عمل به هر دلیلی که در برخی موارد علی‌رغم تلاش بیمار و پزشک به درمان نمی‌انجامد. باید توجه داشت که به طور کلی افزایش سن در عدم درمان ناباروری موثر است و کسانی که در سنین پایین‌تر هستند امکان درمان آن‌ها بیشتر است.

هزینه‌های درمان از عهده خانواده‌ها بیرون است

فاتحی با اشاره به هزینه‌های درمان ناباروری خاطر نشان کرد: هزینه‌ای که باید زوج‌ها تا گرفتن جواب مطلوب بپردازند شاید برای قشر متوسط قابل پرداخت باشد اما برای قشر مستضعف واقعا زیاد بوده و از عهده آن‌ها خارج است. این هزینه درمان در داخل استان است و اگر مجبور باشند که به مراکز ناباروری استان‌های دیگر بروند خیلی بیشتر می‌شود و خیلی از زوج‌ها به همین دلیل از درمان باز می‌مانند. باید ‌ IvF برای کسانی‌که بچه ندارند رایگان باشد. بیمه برکت را برای این امر اختصاص دادند ولیکن در حال حاضر پاسخگو نیست و چند نفر از مراجعانرا با این بیمه نپذیرفته‌اند.

وی به زوج‌های جوان توصیه کرد که بچه‌دار شدن را به تاخیر نیندازند و افزود: متاسفانه برخی بچه دار شدن را فدای درس خواندن می‌کنند. نباید بگذارند که سن باروری از دست برود چرا که گرفتار هزینه‌های جسمی و روحی خواهند شد. اشتغال زنان هم تمایل آن‌ها به بچه‌دار شدن را کاهش می‌دهد. زنان شاغل در خارج از منزل انرژی خود را صرف امور اجتماعی کرده و در امر رسیدگی به فرزند و افزایش تعداد بچه‌ها کوتاهی می‌کنند. با اینکه خودم شاغل هستم و البته شغل ما را باید زنان اداره کنند٬ ولی می‌بینم که زنان خانه‌دار در این امر موفق‌تر هستند و در افزایش جمعیت نقش موثرتری را دارند.

زنان خانه‌دار نقش موثری در افزایش جمعیت دارند

متخصص زنان در پایان با انتقاد از نبود مجوز سزارین در استان گفت: باید اعتدال رعایت شود. ما زمانی در امر سزارین دچار افراط بودیم و حالا به تفریط مبتلا شده‌ایم. اگر این امر تخلف است چرا در سایر استان‌ها اتفاق می‌افتد و مادر با وضعیت بحرانی خودش به گنبد و مشهد مراجعه می‌کند. متخصص با مشاهده وضعیت بیمار تشخیص می‌دهد که کدام امر به سلامت مادر و کودک نزدیک‌تر است. لذا باید مجوز محدود را در بجنورد اعمال کنند تا خطری که در این رفت‌و آمد متوجه مادر و کودک است کاهش پیدا کند.

هیچ آماری از ناباروری در استان نداریم

کارشناس باروری سالم معاونت بهداشت نیز در خصوص آمار ناباروری در استان اظهار داشت: ما هنوز هیچ آماری از ناباروری در استان نداریم و فقط در یکی از سرشماری‌ها٬ زوج‌های نابارور در روستاها را ثبت کرده‌ایم. در سطح بجنورد اقدامی جهت سرشماری زوج‌های نابارور انجام نشده است و علت اصلی ناباروری‌ها هم مشخص نیست.

سرایی تصریح کرد: کار ما فقط آموزش و ارجاع است و در جهت افزایش آگاهی افراد نسبت به ناباروری٬ کتاب توزیع می‌کنیم که در آن گفته می‌شود٬ افزایش سن و شرایط خاص محیطی در میزان ناباروری موثر است و اگر در پرسشنامه پایان کتاب تشخیص داده بشود که این فرد دچار ناباروری است به متخصص ارجاع داده می‌شود. متخصص تشخیص دقیق را انجام می‌دهد و جهت درمان او اقدام می‌کند و اگر نیاز باشد او را به مراکز ناباروری در سطح کشور ارجاع می‌دهد.

وی با اشاره به نبود مرکز ناباروری در استان گفت: در حال حاضر مجموعه‌ای که بتواند علت ناباروری در استان را مشخص کند نداریم که در واقع همان مرکز ناباروری است. مرکز ناباروری استان فقط در حد اسم است و خبری از این مرکز نیست. بیشتر افرادی که در استان معالجه نمی‌شوند به مراکز مشهد و تهران مراجعه می‌کنند.

وی در ادامه افزود: سن باروری بیشتر در 18 تا 35 سالگی است و در همین سن است که ناباروری تشخیص داده می‌شود. متوسط جهانی در بحث ناباروری 15 است و میزان ناباروری در ایران نسبت به متوسط جهانی 22 است. باید تعداد نابارور ها را نسبت به جمعیت سنجید. میزان ناباروری در کل ایران بالاست و این مختص استان خراسان شمالی نیست.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازخبرگزاری تسنیم ، تاریخ انتشار 20دی 96، کدمطلب:1623410، www.tasnimnews.com