شعار سال: احد وظیفه، دانشجوی دکتری هواشناسی دانشگاه تهران و مدیر پیش‌بینی و هشدار سازمان هواشناسی هرچند افزایش دمای هوای تهران را متاثر از گرمایش جهانی می‌داند اما معتقد است که توسعه گستره آسفالت و ساختمان‌های پایتخت هم در این روند افزایشی بی‌تأثیر نبوده‌اند.

تهران از نظر وضعیت اقلیمی چگونه است؟

تهران شهری است در حاشیه کویر مرکزی در دامنه‌های جنوبی البرز. رژیم باد تهران غالبا در طول روز و ایام گرم جنوبی و جنوب‌شرقی است و در شب به‌واسطه وجود رشته کوه البرز، شمال غربی - شمالی است. مثل دیروز هم اگر سامانه فعال داشته باشیم معمولا جریان شدید شمال غربی خواهیم داشت. طبق گزارش ایستگاه مهرآباد میانگین بارش سالانه حدود 230میلی‌متر است که به‌ویژه در 10سال اخیر کاهش یافته و به حدود 200 تا 210میلی متر رسیده است.

دلیل این اتفاق در تهران چیست؟

دلیل آن گرمایش جهانی است اما در ایستگاه‌هایی مانند مهرآباد که مبنای اندازه‌گیری بوده و در بافت شهری قرار دارند، بخشی از این افزایش به‌دلیل گسترش شهر و انرژی‌ای است که خود شهر تولید می‌کند. ما پوشش طبیعی زمین را تغییر داده و به آسفالت داغ یا بتن تبدیل می‌کنیم که جذب بیشتری از انرژی را همراه دارد. هرچقدر سطح گستره آسفالت را بیشتر کنیم به‌صورت مصنوعی سطح جذب انرژی را در زمین بالا برده‌ایم.

گسترش ساختمان‌ها هم تأثیری در افزایش دما دارد؟

یکی از دوستان طی بررسی بلندمدت در پایان نامه دکتری نشان دادند باد شمالی تهران که غالبا در طول شب می‌وزد ضعیف شده که افزایش زبری سطح از دلایل آن است و منظور آن افزایش پستی و بلندی سطح است که با ایجاد ساختمان به‌وجود می‌آید. به‌تدریج که ساختمان‌های بلند در تهران بیشتر شده، زبری سطح افزایش یافته و الگوی گردشی جو را در سطوح زیرین تحت‌تأثیر قرار داده است. وسایل گرمایشی منازل و همچنین خودروها همه در سطوح پایین قرار دارد. وقتی گردش باد در سطح زمین ضعیف شود می‌تواند تخلیه آلاینده‌ها را تحت‌تأثیر قرار دهد.

بعضی معتقدند وجود کوهستان در اطراف تهران موجب جلوگیری از جابه‌جایی آلودگی هوا می‌شود، درست است؟

تهران اگر دشت هم بود با توجه به این وضعیتی که بر شهر حاکم است، در شرایط آلودگی به همین اندازه یا بیشتر قرار می‌گرفت. هرچند درصد زیادی از اطراف تهران کوه است و این نگاه می‌تواند تا حدی درست باشد. از طرفی اتفاقا وجود کوه موجب گردش محلی هوا می‌شود. در طول شب هوایی که در ارتفاعات کوهستانی سرد می‌شود به سمت پایین ریزش می‌کند و هوای جای‌گیر شده در شهر را تخلیه و جا‌به‌جا می‌کند. در طول روز هم هوای کوه گرم می‌شود و هوای شهر را به سمت بالا می‌مکد. با ایجاد ساختمان‌های بلند می‌توانیم این گردش را تحت‌تأثیر قرار دهیم.

اینکه گفته می‌شود پارازیت‌ها از دلایل کاهش بارندگی است چقدر صحت دارد؟

خیلی مستند نیست. شاید در محیط آزمایشگاهی این کار را انجام داده باشند اما به‌طور کلی هواشناسی با توجه به گستره حجم جوی توانایی ندارد که به‌طور وسیع سامانه‌ها را تحت‌تأثیرقرار دهد و از نظر هواشناسی چندان قابل توجه نیست.

بارش برف دیروز چقدر در روزهای آینده تداوم دارد؟

آنچنان بارش قابل توجهی نداریم. از جمعه و شنبه هفته آینده از غرب و شمال غرب سامانه داریم که امیدواریم شبیه بارشی که روز گذشته داشتیم ، رخ بدهد.

چرا گاهی اوقات پیش‌بینی‌ها اشتباه از آب در می‌آید؟

اسمش پیش‌بینی است. همه سازوکارهای جو را نمی‌توانیم دقیق پیش‌بینی کنیم.

چرا؟ سیستم‌های پیشرفته نداریم؟

نه، این اتفاق حتی در پیشرفته‌ترین کشورها هم رخ می‌دهد. رفتارهای جوی برآیند تعداد زیادی موج است که کنش این امواج با یکدیگر جوی ایجاد می‌کند و به همین دلیل از آنچه پیش‌بینی کرده‌ایم تا حدودی انحراف نشان می‌دهد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازسایت خبری روزنامه همشهری ، تاریخ انتشار 1بهمن 96، کدمطلب:4826، www.newspaper.hamshahri.org