شعار سال: امروز مبارزه با فساد در تمام ابعاد آن به دلیل گسترش بيش‌از‌حد و تهديد مصالح عمومي و منافع ملي، تبديل به يک مطالبه عمومي شده است؛ اما گذشته از ابعاد و ميزان گسترش، با وجه ديگري از فساد سازمان‌يافته مواجه هستيم که علاوه بر پيچيدگي، لباس رسمي نيز بر تن کرده است. به‌گونه‌اي که اکنون مي‌توان ريشه‌ها و آثار آن را در مصوبات، قراردادها، آيين‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و ساير مستندات رسمي يافت. درواقع مي‌توان اين‌گونه انگاشت که فساد علاوه بر روش‌هاي پيشين، چند سالي است لباس نو بر تن کرده تا از طريق مجاري حقوقي، ضمن از سر راه برداشتن موانع، به توجيه لازم در محاکم نيز دست يابد.

اين شيوه از فساد از چنان پيچيدگي‌هايي برخوردار شده است که اغلب در قالب نظرات کارشناسي و به بهانه‌هاي مختلف ازجمله افزايش بهره‌وري، روي ميز تصميم‌گيران ارشد قرار مي‌گيرد. غافل از آنکه اين طرح اهداف پنهاني را نشانه رفته است که نتايج آن چيزي جز تاراج بيت‌المال و اموال عمومي نيست.

به‌اين‌ترتيب، به نظر مي‌رسد براي مبارزه با فساد در اشکال مختلف آن، نيازمند روش‌ها و پيوست‌هايي متناسب با سازمان مربوطه و نوع وظايف محوله هستیم. ازاين‌رو، پيوست مبارزه با فساد شامل بايدها و نبايدهايي است که مي‌تواند ضمن پيشگيري از وقوع هرگونه فساد، شيوه‌هاي مبارزه با آن را نيز گوشزد کرده و تبديل به الگویي متناسب با نوع وظايف سند اصلي شود.

برنامه پنج‌ساله سوم شهرداري تهران در حالي آغاز خواهد شد که تأمين منابع مالي به‌خصوص از نوع پايدار آن، همچنان دغدغه اصلي شهرداري است؛ اما آنچه مي‌تواند اين امر را تشديد كند، کم‌توجهي به نحوه هزينه‌کرد منابع است. فساد مي‌تواند هزينه انجام فعاليت‌ها و خدمات را افزايش داده و منجر به کسري منابع شود؛ تا‌جايي‌که مي‌تواند هزينه‌ها را تا چند برابر هزينه‌هاي واقعي افزايش دهد. بنابراین بدون ترديد يکي از رسالت‌هاي برنامه سوم، بايد توجه به اين نکته باشد. در غير اين صورت، نه‌تنها در اجراي برنامه موفق نخواهيم بود، بلکه بايد منتظر انتقاداتي به‌مراتب شديدتر از آنچه گذشت باشيم.

آنچه درباره اداره‌ گران شهر تهران مطرح مي‌شد، درواقع اشاره غيرمستقيم به اين مهم است که هزينه اجراي پروژه‌هاي شهر تهران و خدماتي که در آن ارائه مي‌شود، به‌مراتب بيش از ارزش واقعي آنهاست. نتيجه بي‌توجهي به اين موضوع مهم نيز هزاران ميليارد تومان بدهکاري‌اي است که امروز بر دوش مديريت شهري و شهروندان تهراني سنگيني مي‌کند؛ در‌حالي‌که هنوز در برخي موارد، با اهداف ترسيم‌شده در برنامه دوم شهرداري فاصله‌هاي درخور ‌توجهي وجود دارد.

سؤال اينجاست که چگونه مي‌توان از وقوع فساد به نحو مؤثر جلوگيري و هزينه‌هاي انجام خدمات و فعاليت‌ها را به هزينه‌هاي واقعي نزديک كرد؟ نوشتار حاضر درواقع پاسخي به سؤال یادشده است. بنابراین يکي از وظايف برنامه پنج‌ساله سوم شهرداري بايد تدوين پيوست مبارزه با فساد و بازبيني در همه اسنادي باشد که زمينه سوءاستفاده و فساد را در شهرداري فراهم كرده‌اند. اگرچه فساد علت‌العلل افزايش هزينه اداره شهر تهران نيست؛ اما بررسي‌هاي اوليه و گزارش‌های واصله، نشان مي‌دهد مي‌تواند يکي از علل اصلي آن باشد.

پيوست مبارزه با فساد، سندي است که در آن ضمن اشاره به روش‌هاي پيشگيري از وقوع فساد، مثل اعمال شفافيت در عملکردها و جريان آزاد اطلاعات و اقدامات لازم برای اصلاح روش‌ها و آيين‌نامه‌ها يا دستورالعمل‌ها، سيستمي را فراهم مي‌آورد که هر سازمان يا نهادي خود را کنترل و موازنه مي‌كند. روش جمع‌آوري اطلاعات در چنين سيستمي برای کنترل مي‌تواند مبتني بر اطلاعات داخلي و خارج از سيستم يا اطلاعات مردمي باشد.

به‌هرحال، به نظر مي‌رسد آفت برنامه سوم شهرداري تهران، فساد است و اگر موفق به مهار آن نشويم، ما را نيز هلاک خواهد كرد. اين همان مدفني است که رقيب سياسي اصلاح‌طلبان پيش‌تر از آن ياد کرده است. بايد به‌هوش بود و در مبارزه با فساد بدون توجه به هيچ ملاحظه‌اي اعم از ملاحظات سياسي يا جناحي و بدون توجه به جوسازي‌ها و تبليغات سوء، عملکردها را زير نظر گرفت و هرجا اثري از آن پديدار شد، ابتدا در حذف آن کوشيد و سپس رويه‌ها و ريشه‌ها را ارزيابي کرد. توجه به اين نکته بيش‌از‌پيش ضرورت پيوست مبارزه با فساد را به اثبات مي‌رساند.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازروزنامه شرق ، تاریخ انتشار 28بهمن 96، کدمطلب: 11850 ، www.sharghdaily.ir