شعار سال: در کنار حضور تيم ملي فوتبال ايران در اين رقابت‌ها، جامعه‌ داوري ايران هم اين شانس را دارد که بعد از گذشت سال‌ها يک داور اصلي در جام جهاني داشته باشد که بتواند در اين رقابت‌ها سوت بزند. در تاريخ فوتبال کشورمان فقط پنج داور ايراني بوده‌اند که موفق شده‌اند در جام جهاني حضور داشته باشند. حضور داوران ايراني در ادوار گذشته جام‌ جهاني را بررسي كنيم.

بهترين در عصر خود

زنده‌ياد جعفر نامدار، اولين ايراني‌اي بود که موفق شد در جام جهاني قضاوت کند. در عصري که داوري ايران چهره‌هاي شناخته‌شده‌اي مانند منوچهر نظري و محمد صالحي را داشت. نامدار توانست با عملکردي درخشان، خود را به کميته داوران فيفا اثبات کند و در دو دوره پياپي جام جهاني قضاوت کرد. آن روزها حضور نامدار از آسيا در دو جام جهاني پياپي، نه‌تنها در ايران بلکه در آسيا هم بي‌نظير جلوه کرده بود. نامدار تا امروز تنها ايراني‌اي است که موفق شده دو دوره در جام جهاني سوت بزند. قضاوت در دو جام جهاني، جعفر نامدار را تبديل به بهترين داور عصر خود کرد. نامدار در جام جهاني ١٩٧٤ آلمان غربي بازي دو تيم استراليا و شيلي را سوت زد که اين بازي به تساوي بدون گل انجاميد. در آن بازي نامدار يک اشتباه عجيب انجام داد؛ او به ري ريچارد، بازيكن استراليايي سه ‌بار كارت زرد نشان داد، پس از اينكه داور چهارم او را از اشتباهش آگاه كرد، نامدار بازيكن خاطي را با چهار دقيقه تأخير و با يك كارت قرمز جريمه و اخراج كرد. همچنين او در بازي رده‌بندي جام به عنوان کمک‌داور حضور داشت. نامدار که قبل از داوري فوتباليست بود و سابقه پوشيدن پيراهن تيم ملي را هم در کارنامه داشت، در جام جهاني ١٩٧٨ آرژانتين که براي اولين بار تيم ملي فوتبال ايران به جام جهاني صعود کرده بود، يک بار به عنوان داور وسط قضاوت کرد و در دو بازي هم کمک‌داور بود. او بازي لهستان و مکزيک را سوت زد. همچنين او در دو بازي برزيل و سوئد که يک بر يک مساوي شد و آرژانتين و لهستان که با نتيجه ٢ بر صفر به سود آرژانتيني‌ها به پايان رسيد، به عنوان کمک‌داور حضور داشت. جعفر نامدار دي ماه سال ١٣٧٩ در ٧٩سالگي در آمريکا درگذشت.

تنها آسيايي

در ادوار گذشته‌ جام جهاني محمد فنايي تنها آسيايي‌اي بوده که به عنوان يکي از داوران اصلي در فينال جام جهاني حضور داشته است. فنايي که از کمک‌داوران شناخته‌شده در قاره آسياست، در بازي فينال جام جهاني ١٩٩٤ آمريکا که در ورزشگاه رز‌بول شهر لس‌آنجلس برگزار شد و در آن برزيلي‌ها موفق شدند در ضربات پنالتي ايتاليا را از پيش‌رو بردارند و پس از ٢٤ سال قهرمان جهان شوند، کمک دوم ساندر پل، داور سرشناس مجارستاني بود. علاوه بر فنايي، قاره آسيا سه نماينده ديگر در ادوار مختلف جام‌هاي جهاني داشته که به عنوان داور چهارم و کمک‌داور ذخيره در فينال حاضر بوده‌اند. در جام جهاني ١٩٩٨ فرانسه، عبدالرحمن الزيد عربستاني داور چهارم بازي فينال جام جهاني بود که بين دو تيم فرانسه و برزيل برگزار شد و با پيروزي ٣ بر صفر فرانسوي‌ها به پايان رسيد. يوييچي نيشيمورا هم ديگر آسيايي‌ای است که به عنوان داور چهارم در فينال جام جهاني حضور داشته است. او در فينال جام جهاني ٢٠١٠ آفريقاي جنوبي که در آن اسپانيايي‌ها موفق شدند با يک گل از سد هلند بگذرند، داور چهارم بازي بود. هم‌وطن او تورو ساگارو هم کمک‌داور ذخيره آن بازي بود. فنايي علاوه بر حضور در فينال جام جهاني ١٩٩٤، در بازي‌هاي روماني و سوئيس که با پيروزي ٤ بر يک سوئيس همراه بود، سوئد و روسيه که با پيروزي ٣ بر يک سوئد همراه بود، مکزيک و بلغارستان در مرحله يک‌هشتم نهايي بازي‌ها که بلغارها موفق شدند در ضربات پنالتي به پيروزي برسند و بازي حساس هلند و برزيل در مرحله يک‌چهارم نهايي رقابت‌ها که با برتري ٣ بر ٢ برزيلي‌ها همراه بود، به عنوان کمک‌داور حضور داشته است.

تصميم جنجال‌آفرين

بعد از جعفر نامدار و محمد فنايي، اسفنديار بهارمست سومين ايراني‌اي است که در جام جهاني حضور داشته. البته بهارمست در جام جهاني ١٩٩٨ فرانسه از کشور آمريکا در رقابت‌ها حضور داشت. «اسي بهارمست» در فرانسه دو بازي سوت زد و در دو بازي هم به عنوان داور چهارم حضور داشت. اولين قضاوت بهارمست در جام جهاني به بازي دو تيم نيجريه و اسپانيا برمي‌گردد که در آن بازي نيجريه‌ موفق شد با نتيجه ٣ بر ٢ از سد اسپانيا بگذرد. بهارمست در دومين بازي اسپانيا در جام جهاني هم که اين تيم مقابل پاراگوئه با نتيجه بدون گل متوقف شد، به عنوان داور چهارم حضور داشت. اوج کار بهارمست در جام جهاني به بازي دو تيم برزيل و نروژ بر‌مي‌گردد. آن بازي در حالي برگزار شد که برزيل قهرمان دوره قبل جام جهاني، با شش امتياز صعود خود را به مرحله يک‌هشتم نهايي قطعي کرده بود و بازي با نروژ براي آنها تشريفاتي بود. نروژي‌ها که در دو بازي اول خود در جام جهاني مقابل مراکش و اسکاتلند متوقف شده بودند، براي صعود به مرحله يک‌هشتم نهايي بايد از سد برزيل مي‌گذشتند. در ديگر بازي اين گروه که هم‌زمان برگزار مي‌شد و دو تيم مراکش و اسکاتلند به مصاف هم رفته بودند، مراکشي‌ها با سه گل از اسکاتلند پيش بودند و نروژي‌ها هم اگر نمي‌توانستند از سد برزيل بگذرند، وداعي تلخ با جام جهاني ١٩٩٨ فرانسه مي‌کردند. بهارمست در دقايق پاياني بازي پنالتي‌اي جنجال‌آفرين براي نروژ اعلام کرد و «رکدال» در دقيقه ٨٩ گل برتري نروژ را به برزيل زد تا اين تيم که تا دقيقه ٨٠ هم با يک گل از برزيل عقب بود، توانست در نهايت با نتيجه ٢ بر يک از سد مدعي عنوان قهرماني بگذرد و به مرحله يک‌هشتم نهايي صعود کند و مراکشي‌ها حذف شوند. بعد از بازي در تصاوير هيچ يک از دوربين‌هاي تلويزيوني فرانسه، خطايي روي بازيکن نروژ مشاهده نمي‌شد و فشارهاي زيادي روي بهارمست بود تا اينکه فيلمي که توسط يک دوربين سوئدي از پشت دروازه برزيل گرفته شده بود، خطاي آشکار بازيکن برزيلي را مشخص کرد و بر تصميم درست بهارمست مهر تأييد زد.

٢ جام و ٢ بازي

بعد از حضور محمد فنايي در جام جهاني ١٩٩٤ آمريکا، براي اينکه يک ايراني به عنوان يکي از داوران قاره آسيا بتواند در جام جهاني حضور داشته باشد، ١٦ سال صبر کرديم تا بالاخره حسن کامراني‌فر توانست به عنوان کمک‌داور براي جام جهاني ٢٠١٠ آفريقاي جنوبي انتخاب شود. او که به عنوان کمک خليل الغمدي عربستاني در جام جهاني حضور داشت، در بازي اولي که تيم داوري آنها در جام جهاني قضاوت کرد، تصميمي فوق‌العاده‌ گرفت. در آن بازي که فرانسه به مصاف مکزيک رفته بود، در دقيقه ٦٤ حسن کامراني‌فر در صحنه‌اي که مشکوک به آفسايد بود، دستور به ادامه بازي داد و مهاجم مکزيک با دروازه‌بان فرانسه تک‌به‌تک شد تا اولين گل مکزيک زده شود. اين صحنه جنجالي‌ترين صحنه آن مسابقه لقب گرفت. تصاوير اوليه اين حس را که هرناندس در شرايط آفسايد توانسته با اشتباه کمک‌داور ايراني مسابقه به گل برسد، در ذهن هر بيننده‌اي تداعي مي‌کرد اما تصاوير آهسته حکايت از تصميمي دقيق داشت که توسط حسن کامراني‌فر در کسري از ثانيه گرفته شده بود. پس از بازي بود که بسياري از کارشناسان بزرگ داوري دنيا به تمجيد از تصميم درست کامراني‌فر پرداختند. بعد از آن شب فراموش‌نشدني، حسن کامراني‌فر در بازي دو تيم شيلي و سوئيس هم به عنوان کمک‌داور حضور داشت. او در آن بازي شب پرفروغي نداشت. توصيه اشتباه حسن كامراني‌فر به خليل‌ الغمدي براي اخراج‌ «والون بهرامي» بازيکن سوئيس در دقيقه ٣١، ضمن شكست سوئيس از شيلي كه در نهايت منجر به حذف اين تيم شد، به فعاليت اين تيم داوري در جام‌ جهاني٢٠١٠ آفريقاي جنوبي هم خاتمه داد. کامراني‌فر در جام جهاني ٢٠١٤ برزيل هم هفت بازي در کنار عليرضا فغاني به عنوان داور ذخيره حضور داشت تا در دو جام جهاني و در دو بازي کمک‌داور اصلي بوده باشد.

عليرضا فغاني در جام جهاني ٢٠١٤ برزيل هم حضور داشت. او در آن رقابت‌ها سوت نزد اما به عنوان داور چهارم توانست جو حاکم بر جام جهاني را حس کند. فغاني در بازي افتتاحيه و شش بازي ديگر به عنوان داور چهارم حضور داشت.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق ، تاریخ انتشار 29 اسفند96، کدمطلب: 164057 ، www.sharghdaily.ir