شعار سال: فلات ایران که بیش از ۸۰ درصد خاک سرزمین ایران را در برگرفته، تنوعی از چشم انداز‌های کوهستانی، کوهپایه ای، دشتی و کویری را دارد. همین ویژگی باعث شده ایران علی رغم قرار گرفتن در کمربند خشک و نیمه خشک جهان دارای میکرواقلیم‌های متنوعی باشد و از اقلیم‌های خیلی سرد تا خیلی گرم و از خیلی مرطوب تا خیلی خشک در آن یافت می‌شود. در این بین تالاب‌ها در حفظ این تنوع آب وهوایی نقش موثری دارند.

تالاب‌ها از جمله مولدترین محیط‌های جهان هستند؛ این اکوسیستم‌ها گهواره‌های تنوع زیستی دنیا هستند که با فراهم ساختن آب و قابلیت زادآوری اولیه، نقش مهمی در بقای انواع گونه‌های گیاهان و جانوری وابسته به خود ایفا می‌کنند.

در سطح جهانی بریتانیا با ۱۶۴ تالاب از لحاظ تعداد و کانادا با ۱۳۰ هزار کیلومتر مربع تالاب، از لحاظ وسعت رکورد داراست. در ایران ۳۰ تالاب وجود دارد که ۲۴ تالاب به سبب ویژگی‌های بارز از تالاب‌های بین المللی ثبت شده در کنوانسیون رامسر است. ایران با یک میلیون و ۴۸۱ هزار و ۱۸۷ هکتار عرصه تالابی در بین کشور‌های عضو کنوانسیون رامسر، رتبه هیجدهم را به خود اختصاص داده است.

کنوانسیون رامسر در سال ۱۹۷۱ میلادی به منظور تشکیل انجمنی برای حفاظت از تالاب‌ها آبزی تشکیل شد و امروزه ۱۶۹ کشور جهان عضو این پیمان هستند.

یکی از استان‌هایی که تالاب‌ها از شاخصه‌ها و امتیاز‌های آن به شمار می‌رود آذربایجان غربی است. این استان با دارا بودن تالاب کانی برازان مهاباد (در زبان محلی چشمه گرازها) سر آمد اکثر استان‌های کشور است.

شهرستان مهاباد شش تالاب دارد که دو تالاب کانی برازان و قوپی باباعلی از نمونه تالاب‌های بین المللی کشورند.

کانی برازان با ثبت جهانی و عضویت در کنواسیون رامسر یکی از مهمترین تالاب‌های اقماری دریاچه ارومیه و از با ارزش‌ترین زیستگاه‌های انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی در شمال غرب کشور به شمار می‌رود.

تالاب کانی برازان تنها سایت پرنده نگری کشور

این تالاب سال ۸۶ به عنوان منطقه حفاظت شده، دی ماه ۸۹ به عنوان اولین سایت پرنده نگری ایران و سال ۹۱ با پیوستن به مناطق چهارگانه زیست محیطی به عنوان پناهگاه حیات وحش غرب کشور معرفی شده است.

این تالاب اکنون باعناوین حفاظتی نظیر تالاب بین المللی عضو کنوانسیون رامسر، اولین سایت پرنده نگری کشور، پناهگاه حیات وحش، و منطقه شکار ممنوع شناخته می‌شود.

نخستین سایت پرنده نگری کشور با هدف گرد آوری اطلاعات دقیق از پراکنش پرندگان ایران، گردآوری مجموعه اطلاعات تصویری از پرندگان ایران به همراه موقعیت مکانی و زمانی مهاجرت پرندگان در ایران در فصول مختلف راه اندازی شده و امید است پس از چندی بتواند به عنوان یک منبع مناسب و معتبر در اختیار پرنده شناسان و علاقه‌مندان به پرنده نگری و طبیعت قرار گیرد.

کانی برازان بهانه توسعه فرهنگ محیط زیست کشور

اینجا صدای همهمه و فریاد پرندگان، انعکاس کم نظیر مناظر در آب تالاب، بازی نی‌های بلند و زیبا با امواج کوچک آب، سنگ‌ها و صخره‌های پوشیده از خزه گلسنگ که حتی در اوج سرمای زمستان سبز و زیبا می‌مانند شما را به آرامشی عمیق دعوت می‌کند.

سخنور رئیس اداره محیط زیست مهابادگفت: تالاب کانی برازان مهاباد با تابستان‌های گرم و مرطوب و زمستان‌های ملایم از مهمترین زیستگاه‌های آذربایجان غربی بوده و به لحاظ گوناگونی و فراوانی گونه‌های زیستی جای داده در خود رتبه اول را در این استان داراست و به همین دلیل به عنوان اولین سایت پرنده نگری ایران انتخاب شده است.

ترکیب اکوسیستم‌های خشکی و دریایی در این منطقه موجب پدیدار شدن زیستگاهی آبگیر شده که در بین پرنده نگران ایرانی نام بهشت پرندگان ایران را به خود اختصاص داده و از اهمیت خاصی برخوردار است.

از ابتدای سال ۹۶ تا کنون بیش از یک هزار و ۳۰۰ نفر از جمله پرنده نگران نروژی و فنلاندری برای مشاهده و ثبت لحظه‌های زیبا از این مجموعه طبیعی بازدید کرده اند.

کار حفاظت و نگهداری از این تالاب در تمام طول سال توسط یگان حفاظت محیط زیست شهرستان مهاباد و جوامع محلی دو روستای قره داغ و خورخوره در حاشیه این تالاب با جدیت انجام می‌شود.

وضعیت مناسب سطح آب تالاب کانی برازان

سخنور رئیس اداره محیط زیست شهرستان مهاباد گفت:از ابتدای سال تا کنون بیش از دو میلیون متر مکعب آب طی سه مرحله از سد مهاباد رها سازی شده است و بارش‌های فصلی هم موجب افزایش تراز سطح آب دریاچه و مجموعه تالاب شده است.

سخنور ضمن اشاره به اینکه با شروع فصل گرما و تبخیر آب، بسیاری از تالاب‌های منطقه با مشکل کمبود آب مواجه میشوند که تهدیدی جدی برای حیات آنان است افزود:لایه روبی یک مرحله‌ای زهکش‌ها و مسیر‌های پنج کیلومتری منتهی به تالاب هم در ماه‌های مرداد و شهریور انجام شد و تالاب جانی دوباره گرفت.

بهشتی برای پرندگان مهاجر و بومی

رئیس اداره محیط زیست شهرستان مهاباد گفت:در یازده ماهه نخست ۹۶ بیش از ۳۰ هزار بال از ۷۵ گونه پرنده آبزی وکنار آبزی متعلق به ۱۱ خانواده که بیشتر شامل فلامینگو، باکلان کوچک، پلیکان سفید، چوب پا، پرستوی دریایی، کشیم بزرگ، غاز خاکستری، غاز پیشانی سفید، سیلوش، آووست، خروس کولی، حواصیل، تنجه، انواع مرغابی و اردک ازجمله اردک سرسبز، سرحنایی، سرسفید و بلوطی هستند در این تالاب شناسایی شده است که بیشتری آمار مهاجرت و ورود پرندگان به منطقه مربوط به آبان ماه ۹۶ است.

سخنور اضافه کرد: در صورت اضافه کردن گونه‌های خشک زی این تعداد به بیش از ۱۸۰ گونه خواهد رسید که همین امر اهمیت تالاب را بیش از پیش آشکار می‌سازد.

فاروق سخنور افزود: درخصوص پوشش گیاهی هم در منطقه کانی برازان تاکنون ۴۵ گونه گیاهی از ۳۵ نوع و ۱۷ خانواده شناسایی شده است.

شکار غیر مجاز بلای جان جمعیت جانوری تالاب

ئاسو سلیمان پور سرپرست مجموعه سایت پرنده نگری کانی برازان در این زمینه گفت: با برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی و سمینار‌هایی همچون عشق به حیوانات به منظور افزایش آگاهی عمومی از ارزش وجود تالاب‌ها؛ متاسفانه علاقه‌مندان به شکار امنیت پرندگان بومی و مهمان در حاشیه تالاب را برهم می‌زنند و با توجه به اهمیت محیط زیست در جهان؛ نحوه حفظ گونه‌های مختلف پرندگان در تالاب به خطر می‌افتد.

سلیمان پور گفت: آگاه کردن مردم نسبت به اهمیت وجود تالاب وحفظ کونه‌های جانوری وگیاهی آن در این مدت تاحدودی جواب داده به طور یکه در این سال‌ها به دفعات شکارچیان منطقه بار‌ها با تشویق کمپین‌های دوستدار طبیعت، اقدام به شکست اسلحه شکاری خود در حاشیه تالاب کرده اند، ولی باز هم شکار ادامه دارد.

سلیمان پور افزود:از ابتدای سال تا کنون ۹۰ نفر شکارچی متخلف در تالاب‌های منطقه شناسایی شده اند.

شکار غیرمجاز و آسیب به مجموعه بکر تالاب کانی برازان

رئیس اداره محیط زیست شهرستان مهاباد در ادامه گفتگوی خود گفت:۱۴ اسلحه شکاری غیر مجاز،۴۵ قبضه اسلحه مجاز،۱۳ دستگاه موتور سیکلت شکارچیان،۱۵۱ قفس کبک، سه هزار و ۸۵۰ متر تور صید ماهی،۱۳ رشته فشنگدان، دو دستگاه ضبط صوت و بلند گو و دو عدد کیسه خواب از ابتدای سال (۹۶) در محوطه تالاب از شکارچیان توقیف شده است.

وی ارزش جریمه‌های امسال شکارچیان را برابر ۱۲ میلیون و ۶۷۰ هزار تومان اعلام کرد و اظهار داشت:برای ۵۰ مورد از کشف، تخلفات پرونده تشکیل شده و تحویل مراجع قضایی شده اند.

امیدی برای افزایش سطح آگاهی در حفظ تالاب‌ها

رئیس اداره محیط زیست شهرستان مهاباد گفت: با همکاری گروه‌ها دوستدار طبیعت و انجمن‌های حمایت از پرندگان و حیوانات سطح شهر ۵۵ مورد فعالیت مشترک زیست محیطی از ابتدای سال تاکنون انجام شده است.

سخنور افزود:۱۰ مورد از فعالیت‌های مشترگ با سازمان‌های مردم نهاد مناسبتی بوده اند از جمله مراسم روز زمین پاک، هفته جهانی محیط زیست، ششمین جشنواره فیلم سبز در تالار وحدت مهاباد، روز جهانی غار پاک و بازدید و پاکسازی غار آبی تاریخی سهولان، سمینار عشق به حبوانات، روز هوای پاک و سمینار انسان و محیط زیست.

تالاب‌ها و توسعه صنعت توریسم منطقه

در آذربایجان غربی تالاب کانی برازان بیشترین تعداد گرشگر را به خود دیده وبرای ایام نوروز سال ۹۷ هم تدارک مفصلی دیده شده است.

رمضانپور مسئول روابط عمومی اداره حفاظت محیط زیست شهرستان مهابادگفت:برنامه ریزی برای کنترل و گشت زنی در ساعات مختلف شبانه روز، تهیه بروشور، تهیه کیسه‌های زباله سازگار با طبیعت، تهیه راهنمای گردشگری در مجموعه ۹۰۰ هکتاری تالاب بین المللی کانی برازان، آماده سازی اقامت گاه‌های بوم گردی حاشیه تالاب و در نزدیکی روستای قره داغ و تجهیز امکانات سایت پرنده نگری برای بازدید عموم در ایام نوروز، از اقدامات در دست اجرا است.

بهشت پرندگان مهاباد آماده پذیرایی از مسافران نوروزی

پرنده نگران در اطراف تالاب می‌توانند برج‌های بلندی را ببینند که جهت حفاظت و حراست و همچنین پرنده نگری تعبیه شده‌اند و دو تلسکوپ و پنج دوربین مخصوص پرنده نگری در سایت پرنده نگری در دسترس پرنده نگران است.

خانه‌های سنتی روستایی مکانیدلپذیر برای اقامت گردشگران و مسافران نوروزی

ئاسو سلیمانی ضمن اشاره به اینکه تمامی خانه‌های بوم گردی حاشیه تالاب کانی برازن سنتی و از گل و چوب است افزود:۶ خانه بوم گردی سنتی آماده و تجهیز شده است.

برای اسکان شبانه گردشگران، بهترین گزینه روستا‌های اطراف تالاب هستند که امکانات خواب و غذای محلی را برایتان فراهم می‌شود. حتی اگر مایل باشید می‌توانید از آئین‌های سنتی و آداب آن‌ها نیز بازدید و تحقیق کنید.

راهنمایان و راه بلدان مجموعه نه هکتاری در مسیر‌های ورودی تالاب مستقر خواهند بود تا گردشگران در طبیعت بکر با امنیت و آرامش کامل گردش کنند و از منظره چشم نواز نی زار‌های کانی برازان در هوای کوهستانی لذت ببرند.

رئیس اداره محیط زیست شهرستان مهاباد افزود:گشت زنی و کنترل یگان‌های حفاظت محیط زیست و نگهبانان به صورت شیفت‌های شبانه روزی در این تالاب بین المللی همچنان ادامه خواهد داشت.

برنامه‌های جوامع محلی حاشیه تالاب کانی برازان برای استقبال از مهمانان نوروزی

سلیمان پور در ادامه افزود:تامین آب سالم و بهداشتی بازدید کنندگان از تالاب بین المللی کشور، آب پاشی مسیر‌های منتهی به این مجموعه بکر و تجهیز سرویس‌های بهداشتی در حاشیه تالاب از اقدامات اجرایی با آغاز ورود بازدید کنندگان و گردشگران نوروزی به کانی برازان است.

مسیری برای رونق بازار‌های محلی مهاباد

سلیمان پور گفت:با فعالیت صندوق‌های خرد بانوان روستایی مشاغل خانگی بانوان روستا‌های حاشیه تالاب متمرکز شد و اکنون در قالب گروه‌های ساخت وسایل دست ساز سنتی و محلی کار می‌کنند.

وی ادامه داد: نمایشگاه فروش در بخش صنایع دستی از جمله عروسک سازی، ملیله دوزی، بافتنی‌های سنتی و لباس‌های بومی محلی برای گردشگران به این منطقه دایر خواهد شد.

سلیمان پور ضمن اشاره به اهمیت بازار‌های سنتی در معرفی فرهنگ منطقه به گردشگران و جهانگردان افزود:بازار‌های سنتی جوامع محلی تالاب فرصتی برای حفظ سنت و شناساندن آداب و روسم کهن این دیار به مهمانان است.

یک اکو توریست یا گردشگر واقعی کسی است که سعی کند مایحتاج روزانه خود را از محل گردش خود تهیه کند یا از صنایع دستی و تولیدات محلی خرید کند تا باعث رونق گردشگری و تأمین اقتصادی جوامع بومی شود و امید را دل مردمان حاشیه تالاب ایجاد کند و کمک کند صدای کار و تولید همچنان از روستا‌ها به گوش برسد.

در نوروز ۹۶ بیش از ۱۴ هزار مسافر و گردشگر داخلی و خارجی از تالاب کانی برازان مهاباد دیدن کرده اند و در روز ۱۳ فروردین این تالاب پذیرای پنج هزار طبیعت دوست بوده است.

با توجه به امکانات و تمهیدات جوامع محلی حاشیه تالاب با همکاری تشکل‌های زیست محیطی پیش بینی می‌شود امسال این آمار افزایش چشمگیری پیدا کند.

امروزه با توجه به اهمیت تالاب‌ها و محیط زیست در جهان، تالاب بین المللی کانی برازان مهاباد نیز به یکی از قطب‌های صنعت گردشگری و توریسم منطقه تبدیل شده است که در صورت توجه بیشتر مسئولان متولی، این امر می‌تواند در توسعه و ایجاد اشتغال پایدار دراین منطقه تأثیر بسزایی داشته باشد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ 6 فروردین 97، کد مطلب: 6473973: www.yjc.ir