شعارسال:هنرمند اصفهانی که سالها به قلمکاری بر رومیزی، سفره، لباس و روتختی‌ها مشغول بوده، از عدم حمایت سازمان صنایع دستی نسبت به تولیدکنندگان خرد برای ورود و فروش محصولاتشان در بازارهای جهانی سخن گفت.

محمود جعفری هنرمند صنایع‌دستی استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری آنا گفت: قلمکاری بر رومیزی، رو تختی، سفره و لباس، کار روی پارچه بسیار طبیعی است چرا که رنگ‌ها از مواد طبیعی به دست می‌آید و چاپ‌ها بر روی پارچه دستباف زده می‌شود.

وی در خصوص مدت زمانی که می‌توان از این صنایع‌دستی استفاده کرد، توضیح داد: پارچه‌هایی که قلمکاری شده‌اند بعد از طراحی، در کلر قرار می‌گیرند بنابراین مدت‌زمان ثابت ماندن رنگ‌ها بسیار طولانی‌است به طوری که گاه تا پایان خراب شدن و یا از بین رفتن پارچه که آن هم بسیار طولانی است، طرح‌ها با همان رنگ و لعابی که از اول بر روی آن نقش بسته باقی می‌مانند.

این هنرمند صنایع دستی در اشاره به تغییراتی که به واسطه گذشت سال‌ها و با ورود تکنولوژی در این هنر بوجود آمده اظهار کرد: با وجود اینکه امروزه بسیاری از هنرها، ماشینی شده و بسیاری از کارها به واسطه ماشین انجام می‌شود، اما هنر قلمکاری روی پارچه در اصفهان همچنان با دست و با رنگ طبیعی انجام می‌شود. این رنگ‌ها از پوست انار، پوست گردو، کندور، جوهر گنداز گرفته شده است و پارچه‌هایی که بر روی آنها کار می‌شود هم صددرصد پنبه هستند بنابراین در صورت آتش‌گرفتن چیزی از آنها باقی نمی‌ماند چرا که درصدی مواد پلاستیکی ندارند.

وی ادامه داد: با این‌که هر روزه محصولات جدیدی وارد بازار می‌شود اما مردم هنر دوست چه در ایران و چه در خارج از کشور همچنان به استفاده از هنرهای دستی علاقه‌مند هستند و ترجیح می‌دهند اصالت هنر شرقی و ایرانی را با استفاده از صنایع دستی به عنوان وسایل زندگی‌شان حفظ کنند، که این امر ماندگاری و حیات این هنرها را نیز تصمین می‌کند. در حقیقت صنایع دستی کاربردی باعث زنده ماندن و احیای هنرهای دستی و سنتی شده است.

وی درباره بازار فروش این محصول بیان کرد: بازار فروش این صنایع‌دستی در استان بسیار خوب است. ما تا به امروز صادرات نداشته‌ایم، چرا که برای انجام این کار سرمایه‌ای نیاز است که ما به عنوان تولیدکنندگان قدیمی این هنر، از آن بی‌بهره هستیم. ما باید به قدری کار تولید کنیم که میزان کافی برای صادرات به دیگر کشورها داشته باشیم در حالی که به دلیل سرمایه کم و اندکی که داریم نمی‌توانیم تولیدات خود را افزایش دهیم یا آنچه‌ را که تولید کرده‌ایم نگه داریم تا به بازارهای بین‌المللی وارد کنیم، بنابراین کم‌کم تولیدات خود را به فروش می‌رسانیم.

جعفری همچنین درباره حمایت سازمان صنایع‌دستی گفت: این سازمان هیچ کمکی به ما نکرده است. فروش ما در استان‌های دیگر نسبتا خوب است و مردم استقبال تقریبا مناسبی دارند اگرچه هنوز در بخشی از استان‌های کشور بسیاری از بومیان منطقه این هنر را نمی‌شناسند.

وی ادامه داد: ما سعی داریم با حضور در نمایشگاه‌های متعدد این هنر را به استان‌های دیگر معرفی کنیم. در حال‌حاضر مردم استان سیستان و بلوچستان به خوبی این هنر را شناخته‌اند و بومیان شمال کشور هم آشنایی لازم پیدا کردند. ما چیزی حدود 8 نفر کارمند در کارگاه شامل ریشه‌کار و بافنده داریم. به‌طور معمول آماده‌سازی یکسری رومیزی‌ها، سفره‌ها و لباس‌هاچیزی حدود یک هفته طول می‌کشد.

این صنعتگر در تشریح مراحل و روند تولید پارچه‌های قلمکاری شده تصریح کرد: ما پارچه‌ها را به صورت آماده تهیه می‌کنیم و برحسب طرحی که داریم طاقه را می‌بریم و حاشیه آن را به ریشه‌زن می‌سپاریم تا ریشه‌هایی که بخش زیادی از زیبایی کار را تامین می‌کند بافته شود. در ادامه طرح‌ها با رنگ و شکلی که می‌خواهیم در کنار هم قلمکاری می‌شود.

وی درباره تنوع کاربردهای این پارچه‌ها بیان کرد: در طی دو سال اخیر مانتوهایی با طرح‌های سنتی به بازار آمده که متقاضی زیادی پیدا کرده است. فروش این مانتوها نیز توانسته تولیدکننده را به خوبی از تولید هرچه بیشتر راضی کند. این طرح‌ها و رنگ‌ها 20 سال ضمانت رنگ دارد.

جعفری در خصوص اشتیاق جوانان به یادگیری این هنر گفت: از آنجا که آموختن این هنر بسیار سخت است و ادامه دادن آن کاری بس مشکل‌تر، در حال‌حاضر جوانان کمتر ترغیب به یادگیری آن می‌شوند.

لازم به یادآوری است، قلمکارسازی یکی از صنایع دستی پر سابقه ای است که قرنها در اوج شهرت بود و از دوره مغولها در ایران مرسوم شده است. در دوره مذکور به منظور جلب نظر خوانین مغول ایرانیان نیز دست به ابتکاراتی زدند که از جمله ابداع نقاشی روی پارچه یا پارچه های قلمکار بود، سپس این صنعت در زمان صفویه گسترش بیشتری پیدا کرد.

گفته می‌شود در زمان سلطنت شاه عباس کبیر، بیشتر لباسهای مردانه و زنانه از پارچه‌های قلمکار تهیه می‌شده و این پارچه‌ها بسیار مورد توجه درباریان بوده به طوریکه اکثر البسه بزرگان از قلمکارزر یا اکلیلی تهیه می شده است. همچنین در زمان رضا شاه نیز با امتیازات خاصی که برای صنعتگران و ارباب حرف به ویژه صنعتگران قلمکار فراهم شد بار دیگر این صنعت رونق گذشته خود را به دست آورد و عده ای از استادکاران بزرگ قدیمی مثل شیخ حریری مشهدی عبدالخالق، حاج محمدرضا و حاج محمد تقی اخوان چیت ساز، برادران بیرجندی و شیخ بهایی و چند تن دیگر شرکت تولید قلمکار را تشکیل دادند.

شعارسال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آنا، تاریخ انتشار 11فروردین 96،کدخبر: 354061، www.ana.ir