شعار سال: ایرانیان از گذشته‌های دور، با آغاز بهار و برای تکمیل شادی خود بعد از بازدیدهای عید نوروز و دور کردن غم و غصه، در روز ۱۳ فروردین، به دامن طبیعت رفته و مراسم سیزده‌بدر را برگزار می‌کنند.

این مراسم که از مهم‌ترین رسوم مشترک در میان اقوام ایرانی است در بین مردم گلستان هم رواج دارد؛ گلستانی‌ها در این روز، اوقات خود را در جنگل‌های زیبا و کم‌نظیر پیرامون خود سپری می‌کنند.

در همه شهرها و روستاهای گلستان، معمولاً خانواده‌ها به‌صورت گروهی، گاه چند خانواده با هم غذای ظهر را آماده کرده و تنقلات مخصوص و خوردنی‌های سفره هفت‌سین را با خود برداشته و به دامان کوه و جنگل رفته و سبزه هفت‌سین را به آب روان می‌سپارند.

این مراسم که البته آیین مخصوص به خود را دارد با فراگیری خود در جامعه ایران یک اسطوره معنایی در سطح وسیع به وجود آورده است، در این زمینه با فاطمه فندرسکی پژوهشگر گلستانی ، گفتگو کردیم. وی به مهر گفت: سیزده‌بدر، یکی از رسوم رایج ایرانی است که قدمتی بسیار دارد.

این فعال فرهنگی گفت: از آداب این روز می‌توان به گره زدن سبزه و انداختن آن به درون آب روان اشاره کرد؛ در گذشته دختران و پسران دم بخت سبزه‌ها را گره‌زده و آرزو می‌کردند تا در سال جدید تشکیل خانواده دهند، البته گره زدن تنها مختص به آن‌ها نبود و همه می‌توانستند سبزه‌ای گره‌زده و آرزوی خود را بیان کنند.

فندرسکی با اشاره به این‌که عقیده بر این بوده است که وقتی گره سبزه باز شود، مشکلات حل می‌شود، اظهار کرد: دور انداختن سبزه‌ها هم به این دلیل بود که ایرانیان باستان عقیده داشتند بدی‌ها و مریضی‌ها در این سبزه جمع شده و با به آب دادن یا به دور انداختن آن این پلیدی‌ها و مریضی‌ها هم دور خواهد شد.

سیزده بدر متعلق به خدای باران

وی تأکید کرد: گذشتگان معتقد بودن این روز متعلق به خدای باران است و در مراسم سیزده‌بدر برای بیشتر شدن و به‌موقع بودن باران در سال جدید هم دعا می‌کردند.

فندرسکی افزود: در ایران کنونی هم در این روز همه خانواده‌ها به گردشگاه‌های خارج از شهر می‌روند و به گردش در جنگل‌ها و باغ‌های زیبا می‌پردازند؛ کودکان و نوجوانان هم به بازی و ورزش‌های دسته‌جمعی مشغول می‌شوند.

پخت غذاهای محلی چون آش ماست و شله ماش، گره زدن سبزه‌ها و گرفتن عکس یادگاری از جمله سرگرمی‌های سیزده بدر استاین فعال فرهنگی تصریح کرد: این باور همگانی چنان است که اگر خانواده‌ای به هر علتی نتواند تمام روز را به باغ و صحرا برود، برای زمان کوتاهی هم که شده برای گره زدن سبزه و بیرون کردن نحسی از خانه به تفرجگاه یا جنگل می‌رود.

این فعال فرهنگی اظهار کرد: گلستانی ها هم در روز سیزده بدر با گروه‌های کوچک خانوادگی برای بهره‌گیری از طبیعت به جنگل ها و تفرجگاه ها که زیبایی کم نظیر دارد می‌روند و آیین‌های این روز را که شامل بازی‌های گروهی، خواندن ترانه‌های محلی، گردآوری گیاهان صحرایی، خوراک‌پزی‌های عمومی، آب بازی و غیره را اجرا می‌کنند.

فندرسکی گفت: پخت غذاهای محلی چون آش ماست و شله ماش، گره زدن سبزه‌ها و گرفتن عکس یادگاری از جمله دیگر سرگرمی‌ها است.

فندرسکی بیان کرد: به هنگام ناهار، معمولاً چندین خانواده یک سفره بزرگ پهن می‌کنند و غذاهایی را که هر یک به سلیقه خود تدارک دیده اند در آن می چینند و پس از خوردن ناهار، به سرگرمی و بازی می پردازند.

این فعال فرهنگی یادآور شد: البته نحوه اجرای این جشن، همانند بسیاری از دیگر آیین‌های ایرانی، از شیوه اصیل و باستانی خود دور شده اما هنوز هم در بسیاری از نقاط جریان دارد.

اما یکی از مسائلی که معمولاً در روز طبیعت نگران‌کننده است بی‌توجهی برخی افراد به رعایت پاکیزگی محیط‌زیست است؛ گاهی وجود زباله و مواد زائدی که پس از حضور شهروندان در طبیعت برجای می‌ماند چهره ناپسندی را در محیط‌زیست به وجود می‌آورد که باید با فرهنگ‌سازی در صیانت از طبیعت تلاش کرد.

در این زمینه یا فعال محیط‌زیست، شهرام شکیبا، گفتگو کردیم، وی به خبرنگار مهر گفت: رفتن مردم به طبیعت حق طبیعی آن‌ها است ولی باید زیرساخت‌های آن توسط مسئولان آماده شود.

تعبیه منقل در جنگل‌ها

شکیبا ادامه داد: تعداد افرادی که به جنگل‌ها مراجعه می‌کنند، مشخص است بنابراین متولیان این امر باید محل‌هایی را برای روشن کردن آتش، اتراق کردن، سرویس بهداشتی و غیره پیش‌بینی کنند.

وی افزود: برای جلوگیری از آسیب دیدن محیط‌زیست باید نقاط آسیب‌پذیر را پوشش داد، مثلاً به‌جای منقل نیم متری، منقل سه متری ساخت و در جنگل تعبیه کرد تا مردم به‌نوبت از آن استفاده کنند.

شکیبا بیان کرد: سیستم‌های برش درخت در کشور ما آن‌قدر خرده چوب تولید می‌کند که آن را برای این مواقع می‌توان در نظر گرفت تا مردم درختان و سرشاخه‌ها را نشکنند.

وی تصریح کرد: فعلاً شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه ما طوری نیست که جلوی روشن کردن آتش در جنگل‌ها گرفته شود ولی باید جایگاه آن را مسئولان آماده کنند.

شکیبا کاشت گل‌های رنگارنگ در ورودی جنگل النگدره و تعبیه نیمکت در داخل جنگل را حرکت مناسبی دانست و بر لزوم استفاده از تحصیل‌کردگان محیط‌زیست در سِمت‌های مشاور متولیان و مسئولان تأکید کرد.

پنج تن زغال در چهار هزار بسته و بالغ بر ۶۰۰ کیلوگرم پلاستیک توسط معاونت خدمات شهری و سازمان سیما و منظر شهرداری گرگان توزیع خواهد شدوی با بیان این که اگر سرانه های فضای سبز افزایش یابد مراجعه مردم به جنگل ها کم خواهد شد، گفت: باید حفظ جنگل و رها نکردن زباله در داخل طبیعت به ارزش تبدیل شده و در این زمینه فرهنگ سازی صورت گیرد.

توزیع ۶۰۰ کیلوگرم پلاستیک در ورودی تفرجگاه ها

یکی از دستگاه‌هایی که به مردم در روز سیزده‌بدر خدمات می‌دهد، شهرداری است، بنابراین با معاونت خدمات شهری شهرداری گرگان گفتگو کردیم. موسی‌الرضا صفری به خبرنگار مهر گفت: در تفرجگاه‌های هزارپیچ، النگدره، نهارخوران و محور زیارت به مردم خدمات ارائه می‌دهیم.

صفری افزود: در ساعات اولیه صبح ۱۳ فروردین پلاستیک زباله، بروشور و سی دی آموزشی و زغال در بین مردم توزیع خواهد شد.

وی گفت: پنج ‌تن زغال در چهار هزار بسته یک کیلو و ۳۰۰ گرمی و بالغ‌بر ۶۰۰ کیلوگرم پلاستیک توسط معاونت خدمات شهری و سازمان سیما و منظر شهرداری گرگان توزیع خواهد شد.

نصب ۵۰ بنر

صفری تصریح کرد: ۵۰ بنر فرهنگ‌سازی، هشدار و اطلاع‌رسانی در مکان‌های مخصوص نصب خواهد شد.

وی همچنین از استقرار تانکرهای آب شرب در تفرجگاه‌ها خبر داد و گفت: ۹ دستگاه تانکر در محور نهارخوران، سه دستگاه در هزار پیچ، دو دستگاه در النگدره و یک دستگاه هم در امامزاده ابراهیم (ع) اوزینه مستقر خواهد شد.

صفری بیان کرد: همچنین بعد از تخلیه تفرجگاه سریعاً برای پاک‌سازی محور اقدام می‌کنیم و هماهنگی‌های آن انجام شده است.

نصب سرویس بهداشتی سیار

معاونت خدمات شهری شهرداری گرگان عنوان کرد: در محور هزار پیچ سرویس بهداشتی سیار نصب‌شده و آماده بهره‌برداری است.

صفری گفت: از شهروندان می‌خواهیم با خود نایلون به همراه آورده یا آن را از ورودی تفرجگاه‌ها تهیه کنند و بعد از ترک محل زباله‌ها را در مخازن و یا ایستگاه‌های ما قرار دهند و از رها کردن آن‌ها در عرصه‌ها خودداری کنند.

از لگدمال کردن نهال ها و شکستن شاخه های درختان خوداری کرده و اگر حریقی مشاهده کردند با شماره ۱۲۵ یا ۱۳۷ تماس بگیرند

وی افزود: همچنین سعی کنند از روشن کردن آتش پرهیزکرده و از زغال یا پیک‌نیک استفاده کنند؛ اگر مجبور به روشن کردن آتش شدند در پایان از خاموش بودن آن مطمئن شوند.

صفری از مردم خواست قبل از استقرار در یک مکان از ایمنی محل اطمینان حاصل کنند.

وی اضافه کرد: از لگدمال کردن نهال‌ها و شکستن شاخه‌های درختان خودداری کرده و اگر حریقی مشاهده کردند با شماره ۱۲۵ یا ۱۳۷ تماس بگیرند.

صفری افزود: از شستن میوه و سبزیجات در جوی‌ها و رودخانه‌ها پرهیز کنند و به‌منظور بهره‌مند شدن از محیط‌زیست بانشاط در نگهداری آن کوشا باشند.

روز ۱۳ فروردین که به‌عنوان انس با طبیعت نام‌گذاری شده، می‌تواند همراه با حفظ طبیعت و نه تخریب محیط‌زیست برگزار شود.

سیزده‌بدر آخرین روز برای وداع با تعطیلات نوروزی است که انتظار می‌رود مردم با احتیاط کامل در مناطق سرسبز و طبیعت حضور یافته و روز شادی را برای خود و خانواده رقم بزنند.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری مهر ، تاریخ انتشار 12 فروردین 97، کدمطلب:4261037، www.mehrnews.com