شعارسال: برنج وارداتی که در گذشته به‌دلیل قیمت پایین در رقابت با محصول داخلی، مورد استقبال اقشار متوسط و کم درآمد قرار داشت، اکنون به‌دلیل تحولات اخیر نرخ ارز، گران‌تر از قیمت برنج پرمحصول داخلی عرضه می‌شود.

تغییرات نرخ ارز به‌ویژه در ماه‌های آذر تا بهمن‌ماه پارسال سبب شد تا قیمت برنج وارداتی در بازار روند صعودی خود را آغاز کند؛ زیرا برنج وارداتی پارسال از فهرست دریافت‌کنندگان ارز مبادله‌ای نیز حذف شد و با نرخ بازار آزاد ثبت سفارش می‌شد. طبق آمارها میزان سرانه مصرف برنج برای هر ایرانی بین 40 تا 42 کیلوگرم محاسبه می‌شود که به‌نظر می‌رسد مصرف سالانه آن در کشور نزدیک 2/3 میلیون تن باشد؛ از این رو سالانه 7/1 تا دو میلیون تن برنج مورد نیاز کشور از محل تولیدات داخلی و 2/1 تا 5/1 میلیون تن از محل واردات تأمین می‌شود که نشان می‌دهد برای تأمین کسری بازار برنج، چاره‌ای جز واردات نداریم. در حالی‌که سال گذشته علاوه‌بر ممنوعیت واردات در فصل برداشت برنج داخلی در فصل زمستان هم برای مدتی ثبت سفارش این محصول ممنوع شد، پارسال بیش از 2/1 میلیون تن برنج خارجی به کشور وارد شد تا نیاز داخلی تأمین شود. علاوه‌بر این، شرکت بازرگانی دولتی ایران نیز برای تنظیم بازار این محصول و همچنین حفظ ذخایر استراتژیک سالانه بخشی از برنج مورد نیاز کشور را تأمین و وارد می‌کند.

برنج از مهم‌ترین غلات و اقلام غذایی جهان است که نیمی از جمعیت جهان، به برنج به‌عنوان یک غذای اصلی وابسته هستند؛ در ایران نیز برنج محصولی استراتژیک به‌شمار می‌رود که پس از نان، قوت اصلی مردم است و انتظار می‌رود این محصول با قیمت‌های مناسب عرضه و در سبد خانوار ایرانی قرار گیرد. در ماه‌های پایانی سال 96 قیمت هر کیلوگرم برنج وارداتی بین 65 تا 75 هزار ریال در خرده‌فروشی‌ها عرضه می‌شد؛ درحالی‌که برخی واردکنندگان اعلام کرده بودند برنج‌های مربوط به اواخر سال 2017 تا 2019 میلادی و همچنین 2018 تا 2020 میلادی که حداقل دارای دو سال تاریخ مصرف هستند، با ارز آزاد محاسبه شده و به‌طور حدودی کیلویی 70 هزار ریال است؛ اما برنج‌های قبل این تاریخ نباید به این قیمت‌ها به فروش برسند. هر کیلوگرم برنج داخلی درجه یک بین 100 هزار تا 170 هزار ریال نرخ‌گذاری می‌شود، به‌همین دلیل قشر متوسط و ضعیف جامعه توان خرید آن را ندارند و ترجیح می‌دهند نیاز خود به این محصول را در بازه قیمتی هر کیلو تا 70 هزار ریال تأمین کنند تا پیش از قطع ارز مبادله‌ای از واردات برنج و تحولات نرخ ارز، برنج وارداتی در بازار کیلویی 50 تا 55 هزار ریال به فروش می‌رفت؛ اما اکنون که نرخ ارز تعدیل شده، برنج وارداتی با قیمت برنج پرمحصول ایرانی همسان شده است و حتی گاهی نیز با قیمت‌های بالاتری عرضه می‌شود.

3 عامل موثر بر افزایش قیمت برنج وارداتی

مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج کشور درباره وضعیت برنج وارداتی و بازار این محصول گفت: گران شدن قیمت برنج وارداتی به‌معنی گران‌فروشی نیست؛ بلکه طولانی شدن دوره ممنوعیت واردات برنج، حذف ارز مبادله‌ای و ثبت سفارش برنج با قیمت ارز آزاد بانکی و عرضه و تقاضا در افزایش قیمت برنج وارداتی اثر می‌گذارد که در نتیجه آن طی ماه‌های اخیر قیمت برنج وارداتی روند صعودی به خود گرفته است. وی اظهار داشت: طولانی شدن مدت زمان ممنوعیت واردات از ابتدای مرداد تا بهمن‌ماه خود منجر به افزایش قیمت این محصول به‌دلیل محدودیت زمان واردات می‌شود. این فعال صنعت برنج درباره آثار نرخ ارز بر بازار این محصول نیز توضیح داد: با توجه به شرایط جدید بهتر است دولت برای کنترل بازار، تعرفه واردات این محصول را کاهش دهد تا مصرف‌کنندگان متضرر نشوند؛ زیرا ادامه روند کنونی می‌تواند منجر به کاهش واردات رسمی برنج شود. کشاورز در ادامه به اثرگذاری قیمت جهانی برنج بر بازار داخلی اشاره کرد و گفت: در هندوستان و دیگر کشورها در فصل برداشت، قیمت برنج ارزان است؛ اما با گذشت زمان گران می‌شود. در ابتدای آذرماه پارسال قیمت برنج 900 دلار بود که به تدریج به یک هزارو100 دلار رسید؛ یعنی در طول زمان ممنوعیت واردات برنج در ایران نرخ این محصول 200 دلار افزایش یافت. وی با یادآوری این‌که در ماه‌های گذشته برنج با نرخ هر دلار 49 هزار ریال ثبت سفارش شده است، گفت: با این نرخ قیمت هر کیلوگرم برنج وارداتی به 70 تا 75 هزار ریال برای واردکننده تمام می‌شود که با احتساب سود 12 درصدی در خرده‌فروشی‌ها به قیمت 80 تا 85 هزار ریال به‌دست مصرف‌کننده می‌رسد.

به گفته کشاورز، بخشی از برنج وارداتی کشور در پنج ماهه سال 96 با نرخ ارز مبادله‌ای وارد کشور شد که همچنان در سیستم بنکداری و خرده‌فروشی باقی مانده است، برنجی که پس از حذف ارز مبادله‌ای و با نرخ ارز آزاد بانکی (حداکثر چهارهزارو900 تومانی) ثبت سفارش شده، هنوز وارد کشور نشده است. دبیر انجمن واردکنندگان برنج کشور تأکید کرد: اکنون برنج‌های وارداتی قبلی که با ارز ارزان وارد شده‌اند، با قیمت‌های جدید عرضه می‌شوند که به ضرر واردکننده و مصرف‌کننده است. وی یادآورشد: بخشی از نیاز برنج داخلی کشور از محل واردات تأمین می‌شود؛ بنابراین با وجود نوسانات نرخ ارز ما چاره‌ای جز واردات این محصول نداریم، زیرا برنج تولید داخل کفاف مصرف این محصول را نمی‌دهد. کشاورز با بیان این‌که سال گذشته یک‌میلیون و 293 هزارتن برنج از مبادی رسمی وارد کشور شد، افزود: در پنج‌ماهه نخست سال گذشته حدود 900 هزار تن واردات برنج ثبت شده است. دبیر انجمن واردکنندگان برنج اظهار داشت: در فروردین ماه امسال بیش از هشت‌هزار تن برنج خارجی به کشور وارد شده است که با نزدیک شدن به فصل ممنوعیت واردات، این میزان افزایش می‌یابد. کشاورز، برنج را یک محصول استراتژیک و مهم در سبد خانوار برشمرد و گفت: تقاضای مصرف برنج با عرضه آن رابطه مستقیم دارد؛ اما بر این باوریم که این محصول مهم باید مورد حمایت دولت قرار گیرد تا با قیمت‌های مناسب به‌دست مصرف‌کنندگان برسد. این مقام مسئول اضافه کرد: سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بر نرخ عرضه برنج در بازار نظارت دارد؛ اما بهتر است مردم بدانند که برنج وارداتی دارای تاریخ تولید و انقضا است.

افزایش نرخ برنج وارداتی، حمایت تولید داخلی را منجر می‌شود

جمیل علیزاده شایق، دبیر انجمن تولیدکنندگان برنج کشور، نیز اظهار داشت: در سال حمایت از کالای ایرانی سیاست دولت در تک‌نرخی کردن ارز را باید به فال نیک بگیریم؛ زیرا افزایش نرخ دلار منجر به فاصله گرفتن مردم از مصرف برنج خارجی می‌شود. وی با بیان این‌که برنج خارجی بیش از نیاز داخلی تأمین و وارد می‌شود، اضافه کرد: این فرصت خوبی برای حمایت از برنج داخلی است و به نظر می‌رسد وزارت جهاد کشاورزی باید میزان تولید واقعی و نیاز وارداتی را بررسی کارشناسی و اعلام کند.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 29فروردین1397 ، کدخبر: 43087: www.sabzineh.org