شعار سال: معدن انگوران در زنجان یکی از امیدهای مردم این استان برای توسعه و پیشرفت بود که با رونق گرفتن آن زنجانی‌ها با امید بیشتری به آینده نگاه می‌کردند،اما این معدن حدود 2 دهه است که چالش‌هایی را پیش پای زنجانی‌ها گذاشته؛ شهرک روی در نزدیکی معدن انگوران و 6 کیلومتری شهر زنجان که از سال 81 فعالیت خود را آغاز کرد، یکی از آلوده‌ترین نقاط ایران محسوب می‌شود. با شکل گرفتن صنایع مرتبط با روی کم‌کم تپه‌های رنگارنگ در پشت این شهرک شکل گرفت؛ تپه‌هایی از پسماندهای روی که حالا حجمی حدود 5 میلیون تن دارند و هر روز بر حجم آن‌ها افزوده می‌شود.

این پسماندها حاوی انواع فلزات سنگین از جمله نیکل، کادمیوم، کبالت و سولفات کادمیوم است و شیرابه آن‌ها هم راه خود را به سفره‌های آب زیرزمینی پیدا کرده. از سوی دیگر استفاده از آب رودخانه زنجان‌رود در این واحد صنعتی و بر جای ماندن پسماندهای مایع بر مشکلات زیست محیطی منطقه افزوده است.

طبق تحقیقات علمی انجام شده آلودگی این شهرک به صورت مستقیم شهر زنجان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. با این تحقیقات انتظار می‌رفت مسئولان تحقیقات دقیق زیست‌محیطی را درباره آلودگی محیط‌زیستی انجام دهند و فکری برای جابه‌جایی شهرک کنند، اما با گذشت سال‌ها فقط خبرهایی از جابه‌جایی محل دپوی پسماندها به گوش می‌رسد.

محصولمان خریدار ندارد

بیش از همه ساکنان اطراف شهرک از فعالیت آن خسارت دیده‌اند. یکی از کشاورزان اطراف شهرک می‌گوید: طی سال‌های اخیر با مشکل جدی در تولید و فروش محصول مواجه شده‌ایم. در گذشته محصول زنجان یکی از بهترین و ارگانیک‌ترین محصولات کشاورزی بود، اما حالا به دلیل آلودگی آب‌های زیرزمینی کسی حاضر به خرید محصول باغ‌های ما نیست. وی خواستار بررسی مسئولان و رفع مشکل آلودگی خاک و آب این منطقه می‌شود و می‌افزاید: دام‌های ما که از شیرابه‌های اطراف این شهرک استفاده می‌کنند، به مرور در حال تلف شدن هستند و کسی هم جوابگوی مشکلات ما نیست.

باغدار دیگری هم حرف‌های این کشاورز را تایید می‌کند و توضیح می‌دهد: اعلام کرده‌اند آب‌های زیرزمینی چندان آلوده نیست، اما آب‌های جاری که شیرابه پسماندهای روی به آن‌ها می‌ریزد، چه؟ اگر این آب‌ها آلوده نیست، چرا باغ‌های ما خشک شده است؟ اگر این باغ‌ها ثمری هم داشته باشند، مردم به دلیل احتمال آلودگی حاضر به خرید محصولشان نیستند.

جابه‌جایی شهرک در اولویت

مدیرکل محیط زیست زنجان هم دغدغه کشاورزان و مردم منطقه را به‌حق می‌داند و به همشهری می‌گوید: ما مجوز زیست‌محیطی برای ایجاد شهرک سنگ داده بودیم، نه روی. با این وجود این شهرک پس از مدت کوتاهی از فعالیت، تغییر کاربری دارد و در حوزه روی فعالیت خود را شروع کرد.

سیدرضا موسوی با بیان اینکه در این منطقه 5 تن روی دپو شده است که هر روز بین 200 تا 300 کامیون پسماند هم به این حجم افزوده می‌شود، می‌افزاید: از مسئولان خواسته‌ایم هر چه زودتر برای رفع مشکل طرحی ارائه کنند. تنها کاری که فعلا توانسته‌ایم انجام دهیم، جلوگیری از گسترش شهرک است، اما مکان‌های در نظر گرفته شده برای جابه‌جایی آن هنوز مجوز لازم را دریافت نکرده‌اند. همچنین 7 نقطه برای انتقال پسماندها از سوی محیط‌زیست معرفی شده که قرار است بررسی آن‌ها تا 2-3 هفته دیگر به نتیجه برسد.

فرماندار زنجان صحبت‌های مدیرکل محیط زیست را تصدیق می‌کند و از پیگیری برای جابه‌جایی شهرک صحبت می‌کند؛ جابه‌جایی مطابق با استانداردهای زیست محیطی. رسول بیات به همشهری می‌گوید: پیگیر هستیم تهدید ناشی از این پسماندها در کوتاه‌ترین زمان ممکن و مطابق استانداردهای موجود از بین برود. از سوی دیگر دپوی پسماندهای شهرک هم باید طبق استاندارد انجام شود و به همین دلیل منتظر نتایج مطالعات برای انتقال پسماندها هستیم.

ریزگردها در راهند

هرچند مدیرکل محیط‌زیست و فرماندار از پیگیری برای انتقال محل دپوی پسماندها می‌گویند، ‌اما به اعتقاد کارشناسان انتقال شهرک به منطقه جدید، رعایت نکات زیست‌محیطی در بخش ریزش و دپوی روی و جلوگیری از ایجاد شیرابه‌ها راهکارهایی است که باید هرچه سریع‌تر در دستور کار قرار گیرد تا حداقل جلوی گسترش آلودگی گرفته شود. گفته می‌شود طی 10 سال آینده برداشت از معدن انگوران به پایان می‌رسد. سوال این است در آن زمان تکلیف شهرک روی و آلودگی‌های باقیمانده از این شهرک در نزدیکی یکی از بزرگ‌ترین شهرهای کشور چیست؟ آلودگی آب‌ها و محصولات کشاورزی فقط بخشی از مشکل است. نگرانی دیگری که کمتر مورد توجه مسئولان قرار گرفته، خشک شدن پسماندهای بر جای مانده واحتمال تبدیل آن‌ها به ریزگردهای آلوده در هوای زنجان و استان‌های همسایه است؛ اتفاقی که با توجه به خشکسالی‌های اخیر چندان دور از انتظار نیست.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه همشهری ، تاریخ انتشار 2 اردیبهشت 97، کدمطلب:13118، www.newspaper.hamshahri.org