شعار سال: خشکسالی سالها است که با استان یزد عجین شده و وضعیت آب در این استان هر سال بحرانی‌تر از سال قبل می‌شود.

کم آبی نه تنها خسارات زیادی به بخش‌های مختلف این استان وارد کرده ، بلکه مناطق روستایی را با مشکلات عدیده‌ای در زمینه تامین آب شرب سالم و بهداشتی مواجه کرده است. یزد جزء سه استان خشک و بی آب در کشور با کمترین میزان بارندگی است.

محمدمهدی جوادیان زاده مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان یزد ، میزان کمبود آب در شهر‌های این استان را هزار و ۱۰۰ لیتر در ثانیه اعلام کرد و گفت: امسال میزان بارندگی در استان یزد ۵۴ میلی‌متر بوده که این میزان نسبت به سال گذشته هفت درصد و نسبت به بلندمدت ۳۷ درصد کاهش داشته است.

وی افزود: گرچه باران بهاری خوبی در استان یزد شاهد بوده‌ایم، اما اثر آن نمی‌تواند مانند بارش‌های زمستانه باشد.

جوادیان زاده گفت: هر سال ۴۵ سانتی‌متر از سطح آب‌های زیرزمینی در دشت‌ها کاسته می‌شود که این میزان معادل ۲۵۰ میلیون مترمکعب است.

مدیریت آب کشاورزی تنها راه چاره از بحران بی آبی

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان یزد با اشاره به کمبود منابع آب از یک سو و افزایش مصرف از سوی دیگر افزود: در حال حاضر در شهر‌های استان هزار و ۱۰۰ لیتر در ثانیه و در روستا‌ها ۴۸۰ لیتر در ثانیه کمبود آب داریم و این امر سبب قطعی آب یا جیره بندی آن در روستا‌ها شده است.

وی تصریح کرد: خشکسالی که در یزد حاکم بوده، سایر مناطق کشور را هم دچار کرده و اصفهان و شهرکرد نیز از خشکسالی‌ها متحمل خسارت‌های جدی شده‌اند به نحوی که این خشکسالی‌ها سبب شده میزان ورودی آب به سد زاینده رود به یک چهارم ظرفیت برسد.

جوادیان زاده عنوان کرد: در واقع میزان آب ذخیره شده در پشت سد زاینده رود، هزار و ۴۰۰ میلیون مترمکعب بوده که اکنون با خوش بینی این میزان به ۴۰۰ میلیون مترمکعب رسیده است.

وی گفت: بنابراین جمعیت ۴ میلیونی اصفهان و جمعیت یک میلیونی یزد اکنون وابسته به آب این سد است.

جوادیان زاده افزود: وضعیت سفره‌های آب زیرزمینی در استان یزد به گونه‌ای است که اجرای طرح تعادل بخشی از نان شب نیز برای یزد واجب‌تر است.

کاهش بارندگی و جیره بندی آب در روستاها

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی یزد گفت: علاوه بر آبرسانی سیار به تعدادی از روستاها، به دلیل افت سطح منابع آبی و کاهش میزان بارندگی ها، در حال حاضر آب آشامیدنی ساکنان حدود ۶۰۰ روستای استان جیره بندی شده است.

محمد فاتحی افزود: تامین آب شرب روستا‌های بدون آب از جمله دغدغه مسئولان و برنامه ریزان استان یزد است.

وی نیاز آبی روستا‌های استان را یکهزار و ۳۶۰ لیتر در ثانیه ذکر کرد که به گفته وی با ۴۸۰ لیتر کمبود آب روبرواست.

فاتحی با اشاره به ادامه ۲ دهه خشکسالی در استان ادامه داد: برای رفع مشکل کمبود آب اقدام‌هایی از جمله حفر، تجهیز و بهسازی ۴۵ حلقه چاه، اصلاح و بازسازی ۱۱۶ کیلومتر خطوط شبکه توزیع و انتقال آب انجام شده است.

وی افزود: تاکنون ۱۱۰ منبع آبی استان خشک و از مدار تولید خارج شد و ۱۸۰ مورد هم با کاهش شدید آبدهی مواجه هستند.

به گفته مدیرعامل آبفار یزد منابع تامین آب کنونی روستا‌ها شامل ۲۹۲ حلقه چاه، ۲۲ دهنه چشمه، ۴۴ رشته قنات و ۱۱ مورد تاسیسات همجوار است.

وی افزود:آبرسانی سیار برای تامین آب مناطقی که آب شرب ندارند و یا برخی روستا‌هایی که با مشکل کم‌آبی مواجه هستند، با استفاده از ۵۲۵ دستگاه تانکر ثابت و ۱۶ تانکر سیار انجام می‌شود اما این آبرسانی نتوانسته از مهاجرت روستائیان جلوگیری کند.

مهاجرت مردم از روستا به شهر یکی از معضلات جدی در استان یزد

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی یزد گفت: افت شدید منابع آبی، شوری آب و از بین رفتن و خالی از سکنه شدن برخی از روستا‌ها از عوارض این خشکسالی چندین ساله است.

فاتحی افزود:آب شرب مورد نیاز روستا‌های استان از طریق ۳ هزار حلقه چاه، ۴۷ رشته قنات، ۱۵ دهنه چشمه و ۱۱ تاسیسات همجوار تامین می‌شود که از این تعداد ۷۷ منبع آبی خشک و ۱۰۲ منبع آبی در آستانه خشکیدن هستند.

وی ادامه داد: با توجه به این که استان یزد در سال آبی جاری یکی از کم بارش‌ترین استان‌های کشور بوده است، مشکل کاهش آب شرب در روستا‌های این استان روز به روز محسوس‌تر می‌شود و قطعا این مشکلات در ایام تابستان که زمان اوج مصرف مشترکان است، بیشتر خواهد شد.

رفع بحران خشکسالی در یزد نیازمند تدبیر و چاره اندیشی جدی

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان با اشاره به این‌که این استان یزد با خشکسالی و بحران کم آبی روبرو است، گفت: درسال زراعی ۸۳ و ۸۴ مقدار یک میلیارد و ۵۸۰ میلیون متر مکعب آب دربخش کشاورزی از ۶ هزار ۸۰۰ حلقه چاه کشاورزی و قنوات استحصال شده است.

سجادی پور بابیان این‌که ۸۲ درصد آب استحصالی استان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، از کشاورزان و تولید کنندگان خواست با تغییر الگوی کشت از شیوه سنتی به نوین، در مدیریت مطلوب برداشت آب عزم جدی داشته باشند.

کاهش نزولات آسمانی، برداشت‌های بی رویه از سفره‌های آب زیرزمینی، منابع آب را دچار بحران کرده است.

خشکسالی و بحران کم آبی در استان یزد ۱۸ ساله شد

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی یزد گفت:بروز پدیده خشکسالی در استان، تاثیرات نامطلوب شدیدی بر طبیعت، اقتصاد و زندگی مردم این استان کویری وارد کرده است.

فاتحی افزود:استان یزد به دلیل کاهش نزولات جوی و خشکسالی‌های متوالی ۱۸ سال گذشته نه تنها در سال‌های اخیر با بحران کم‌آبی مواجه شده، بلکه از دیرباز در صدر استان‌های کم‌باران و خشک کشور قرار داشته است.

وی ادامه داد:این شرایط در حالی بر این استان کویری حاکم بوده و همچنان هست که بیش از ۸۰ درصد از منابع آبی این دیار صرف بخش کشاورزی می‌شود، ولی با وجود همین محدودیت‌ها در تولید برخی محصولات زراعی و کشاورزی جایگاه مناسبی را در کشور به خود اختصاص داده است.

فاتحی گفت: رتبه دوم تولید محصولات گلخانه‌ای، رتبه سوم تولید پسته و چهارم تولید انار در کشور تنها چند مورد از عملکرد بخش کشاورزی یزد است؛ استانی با اقلیم شکننده که در بسیاری از جهات عملکردی به مراتب بهتر نسبت به برخی استان‌های دارای خاک کشاورزی مستعد‌تر و منابع آبی مناسب‌تر داشته است.

اثرات خشکسالی بر تنوع زیستی

وی افزود:پدیده خشکسالی به صورت مستقیم وغیرمستقیم بر دامپروری اثرمی گذارد، حیوانات از کمبود آب و درهوای گرم که بصورت مداوم وجود داشته باشد، رنج می‌برند.

عمده اثرات مستقیم خشکسالی با کمبودعلوفه وتاثیر آن برسلامت حیوانات ظاهرمی شود که این امرخود اثر قابل توجهی برتولید مثل حیوانات وارزش اقتصادی کل دامداری دارد با بروز خشکسالی وخشک شدن رودخانه ها، زیستگاه طبیعی آن هم ازبین می‌رود که جایگزین کردن آن مشکل است.

یزد که از استان‌های غنی در زمینه تنوع حیات وحش است سالهاست که با مهمان ناخوانده‌ای به نام خشکسالی، دست و پنجه نرم می‌کند و همین امر، تنوع گونه‌های حیات وحش را دستخوش تغییراتی کرده است.

دوره کم‌آبی، دوره ممتدی است که در طی آن یک منطقه با کمبود در منابع و ذخیره آبی مواجه و خسارات بسیاری را متحمل می‌شود.

خشکسالی‌های اخیر، منابع آب زیرزمینی را به شدت کاهش داده است این اتفاق نتایج اقتصادی مخرب، تاثیرات زیست محیطی و دشواری‌های بسیاری را به بار آورده است.

متوسط بارندگی استان یزد در سال آبی ۹۷-۹۶، تاکنون ۴۹ میلیمترگزارش شده است .

هم اکنون مهمترین نیاز حیاتی مردم این خطه، طرح انتقال آب برای مصرف شرب است.

در شرایط فعلی تنها با مدیریت مصرف می‌توان ازهدر رفتن آب وبی آبی جلوگیری کرد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از باشگاه خبرنگاران جوان ، تاریخ انتشار 20 اردیبهشت 97، کدمطلب:۶۵۲۰۳۹۳، www.yjc.ir