شعار سال: دستور رهبر معظم انقلاب، برای رسیدن به ظرفیت تولید ۱۹۰ هزار سو به معنی افزایش توان تولید اورانیوم غنی شده (با خلوص چهار درصد) است برای تأمین سوخت نیروگاه بوشهر.
اجرای این فرمان که بلافاصله با اعلام آمادگی سازمان انرژی اتمی برای اجرایی شدن آن همراه شد، اگرچه فراتر از تعهدات ایران در قالب توافق هسته‌ای نمی‌رود اما موجبات نگرانی کشورهای طرف توافق با ایران را فراهم کرده است. نگرانی‌ای که وجه دیگر آن، ترس از کوشش نافرجام آنها در مواجهه با کارشکنی‌های دولتمردان امریکا علیه برجام است. چنانکه نامه وزیران خارجه سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان به مقام‌های امریکا برای معاف شدن از تحریم شرکت‌هایی که بعد از برجام وارد مناسبات اقتصادی با ایران شده‌اند، از سوی واشنگتن چندان اقبالی نیافته است.

صالحی: زیرساخت ایجاد چند هزار سو در نطنز آماده شده است
تنها ساعاتی بعد از سخنان رهبر معظم انقلاب در بیست و نهمین سالگرد رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی که اعلام کردند سازمان انرژی هسته‌ای موظف است سریعاً آمادگی لازم برای رسیدن به ۱۹۰ هزار سو را فعلاً در چارچوب برجام فراهم کند، بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی خبرداد که ایران در نامه‌ای به آژانس انرژی اتمی اعلام کرده که از روز دوشنبه روند افزایش ظرفیت‌های لازم برای تولید گاز UF6 و Uf4 و ساخت و مونتاژ کارخانه روتور سانتریفیوژ را آغاز خواهد کرد. او تأکید کرد که مقام‌های آژانس از شروع فرآیند افزایش ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم آگاه خواهند شد.
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران هم در نشست خبری که یک روز بعد از سخنان رهبر معظم انقلاب برگزار شد، اعلام کرد که زیرساخت ایجاد چند صد هزار سو در تأسیسات غنی‌سازی نطنز آماده شده است. صالحی همچنین گفت که «از این تأسیسات برای آزمایش تجهیزات مرتبط با ساخت سانتریفیوژ استفاده می‌شود؛علاوه بر این، یک سالن بزرگتری نیز هست که هنوز کارش به اتمام نرسیده و ظرف چند هفته دیگر آماده می‌شود که در آنجا کنترل کامل یک سانتریفیوژ بعد از اینکه کاملاً مونتاژ می‌شود، انجام می‌شود و آنجا ظرفیت ۶۰ سانتریفیوژ را دارد که همزمان کنترل کامل کند.» وی در توضیح بیشتر دستور رهبر معظم انقلاب که گفتند زیرساخت لازم برای رسیدن به ۱۹۰ هزار سو را آغاز کنید، گفت:«نه اینکه به یک باره ۱۹۰ هزار سو را بخواهیم بسازیم. ما اگر بخواهیم به ساخت سانتریفیوژ ورود کنیم قطعاً با سانتریفیوژهای جدید شروع می‌کنیم و از سانتریفیوژهای IR-2m، IR-4، IR-6 و سانتریفیوژ نسل ۸ که البته هنوز روی آن داریم کار تست را انجام می‌دهیم، استفاده خواهیم کرد.» رئیس سازمان انرژی اتمی در مورد تصمیم به ایجاد ظرفیت بیشتر غنی‌سازی، گفت که «براساس موضع رهبر جمهوری اسلامی سازمان انرژی اتمی باید به گونه‌ای عمل می‌کرد که زمان از دست نرود.» او در سخنانش با تأکید بر اینکه اقدام ایران ناقض برجام نیست و فقط شروع یک فرآیند تولید است، افزود:«ما خلاف برجام کاری انجام نمی‌دهیم. ما نیامدیم بگوییم که از الان می‌خواهیم سانتریفیوژ جدید مونتاژ کنیم، گفتیم زیرساخت‌ها و الزامات لازم را برای روزی که قرار باشد سانتریفیوژهای بیشتری را تولید کنیم، داشته باشیم چرا که نیاز به امکانات زیادی برای تولید داریم و کسی هم نگفته است که برای تولید منعی است.»
مهیا شدن ایران برای توسعه بخشی به فرآیند برنامه‌های هسته‌ای‌اش بر پایه فرمان رهبری در حالی بود که یوکیو آمانو، رئیس سازمان انرژی اتمی یک روز پیش از آن، اعلام کرد که بازرسان این سازمان از تمامی مراکز و تأسیسات هسته‎ای ایران که نیاز به بازرسی داشته، بازدید کرده‌اند. آمانو که در نخستین نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از خروج دولت امریکا سخن می‌گفت، با بیان اینکه «آژانس بر اساس پروتکل الحاقی توانسته به همه سایت‌هایی که می‌خواست دسترسی آزادانه پیدا کند»، افزود:«همکاری بموقع و فعالانه ایران در فراهم کردن این دسترسی‌ها به اجرای پروتکل الحاقی کمک می‌کند و اعتماد را هم بالا می‌برد.»
اتحادیه اروپا: طرح ایران ناقض برجام نیست اما اعتمادساز نیست
کشورهای اروپایی در واکنش به تصمیم ایران برای افزایش ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم در حالی که اعلام کردند این اقدام ناقض برجام نخواهد بود اما آن را موجب سست شدن روند اعتماد‌سازی دانستند. «مایا کوسیانجیچ» سخنگوی فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به خبرگزاری فرانسه گفت: «طرح ایران ناقض برجام نیست با این حال در این مقطع خیلی حساس، به ایجاد اعتماد نسبت به ماهیت برنامه اتمی ایران کمکی نمی‌کند.»
امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه هم بعد از دیدار بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل که هفته گذشته با هدف گفت‌و‌گو پیرامون برجام به دیدار سران آلمان، انگلیس و فرانسه رفته بود، در یک نشست خبری مشترک اقدام ایران برای آماده‌سازی زیرساخت‌های غنی‌سازی اورانیوم را غیرسودمند خواند و نسبت به پیامدهای تشدید رویارویی در برنامه هسته‌ای ایران هشدار داد. مکرون که کشورش همچنان برای حفظ برجام تلاش می‌کند خواستار تلاش از سوی همگان برای تثبیت اوضاع شده و گفت:«همه می‌دانند که افزودن بر وخامت اوضاع تنها به تقابل ختم خواهد شد.» رئیس جمهوری فرانسه از متحدان و شرکای فرانسه خواست تا از طریق حفظ برجام که نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران را ممکن می‌کند فعالیت‌های خود را بر حفظ ثبات خاورمیانه متمرکز کنند. این در حالی بود که رئیس جمهوری فرانسه که روز پنجشنبه گذشته برای شرکت در نشست سران گروه ۷ به «اتاوا» در کانادا سفر کرده بود، در یک نشست خبری مشترک با «جاستین ترودو» نخست‌وزیر کانادا، نیز گفت امریکا نباید با اعمال فشار ایران را وادار کند که از توافق هسته‌ای خارج شود. نخست‌وزیر اسرائیل هم در نشست خبری با مکرون با اشاره به اینکه از فرانسه نخواسته که توافق هسته‌ای با ایران را ترک کند، افزود: «از نظر او با خروج امریکا از برجام و افزایش فشارهای اقتصادی بر تهران، این توافق خود به خود متلاشی خواهد شد.» ترزا می، نخست‌وزیر انگلیس نیز چهارشنبه گذشته در دیدار با نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی تأکید کرد که «تا زمانی که ایران به برجام پایبند باشد، انگلیس به تعهد خود در قبال توافق هسته‌ای ادامه می‌دهد.» بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیس هم در دیدار با نتانیاهو تأکید کرد:«ما همه تلاش خود را انجام می‌دهیم تا ایران به تعهدات خود در برجام پایبند باقی بماند.» نتانیاهو پیش از این در امتداد تلاش‌های نافرجامش برای متقاعد کردن کشورهای اروپایی پیرامون برجام، در آلمان با آنگلا مرکل، صدراعظم این کشور دیدار کرده و در پایان آن دیدار مدعی شده بود توافق هسته‌ای با ایران، که آینده آن با خروج امریکا زیر سؤال رفته است، راهی برای مهار بلندپروازی‌های منطقه‌ای ایران فراهم می‌کند.
آن‌گونه که از اخبار و گزارش‌ها برمی‌آید سفرهای نخست‌وزیر اسرائیل برای متقاعد کردن اروپایی‌ها علیه توافق هسته‌ای نتیجه آشکاری در پی نداشته است چنانکه مقامات قاره سبز در این دیدارها بر تداوم برجام تأکید کرده‌اند.

روسیه: اقدام ایران کاملاً در چارچوب برجام است
مقام‌های روسیه واکنش متفاوتی به تصمیم‌گیری ایران برای افزایش توان غنی‌سازی ایران داشتند. «میخائیل اولیانوف» نماینده دائم روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در واکنش به فرمان رهبری ایران به مقام‌های دولت برای توسعه برنامه هسته‌ای ایران گفت: «تصمیم جدید ایران برای توسعه برنامه هسته‌ای و دستیابی به ۱۹۰ هزار سو، کاملاً در راستای توافق هسته‌ای است و منافاتی با برجام ندارد.»
به گفته وی، «ایران تنها کشور در جهان است که بسیار بیشتر از سایر کشورها تحت کنترل آژانس قرار دارد.»«هوآ چانینگ»سخنگوی وزارت خارجه چین نیز گفت:«چین امیدوار است که همه طرف‌ها بتوانند تصویر کلی و بلندمدت را در این باره ببینند و به اجرا و حفظ برجام پایبند بمانند.»
ترامپ: امیدوارم روزی با مقام‌های ایرانی مذاکره کنیم
تصمیم ایران برای افزایش ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم با واکنش مقام‌های امریکایی هم رو به رو شد. مایک پومپئو وزیر خارجه این کشور با اشاره به تصمیم ایران برای افزایش ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم مدعی شد که امریکا اجازه نخواهد داد این کشور به سلاح هسته‌ای دست یابد. پومپئو همچنین در توئیتی نوشت: «ایران از اراده ما باخبر است. این نمونه دیگری از اتلاف بی‌خردانه منابع ایران است. به این ترتیب کسی نباید از ادامه اعتراضات در ایران متعجب شود.» در همین حال دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا هم در نشست خبری با شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن که در کاخ سفید برگزار شد، با اشاره به اینکه تحریم‌های امریکا علیه ایران و کره شمالی بی‌سابقه بوده است، مدعی شد: «درباره ایران موقعیت بهتری پیدا خواهیم کرد چیزی که به دست آوردیم این بود که ایران همان کشوری نیست که همین چند ماه پیش بوده و به مراتب رفتار مقاماتشان متفاوت شده است.» او افزود: «امیدوارم مقام‌های ایران روزی به سراغ ما بیایند، مذاکره کنیم و به توافقی خوب برسیم. این مسأله برای همه و ایران خوب خواهد بود.» رئیس جمهوری امریکا در ادامه ادعاهایش افزود: «اگر ایرانی‌ها درباره مفاد فاجعه باری که در برجام بود، با ما همکاری می‌کردند، می‌توانستیم به توافق خوبی دستیابیم. ما مشکلی با توافق نداریم اما با برجام مشکل داشتیم. فرصت عالی داشتیم که به توافق خوب برسیم.»

ترامپ تاریخ ایران را بخواند
بهرام قاسمی ‏‌‎سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به‌تازه‌ترین اظهارات دونالد ترامپ رئیس جمهوری امریکا در خصوص اعمال تحریم‌های بی‌سابقه و در عین حال ابراز امیدواری برای یک توافق جامع با ایران تصریح کرد: آقای ترامپ لازم است از خبرگان و دانایان در امریکا بخواهند گزارش جامعی از سیر تحولات تاریخی ایران زمین را برایشان بازگو کنند.
سخنگوی وزارت خارجه افزود: دولت امریکا به‌عنوان «تروریسم اقتصادی» که با ابزار تحریم به تهدید سایر دولت‌ها، ملت‌ها و شرکت‌های مستقل جهان مشغول است عاجز‌تر از آن است در اراده ملت ایران که مصمم به حفظ استقلال خود و مبارزه با تروریسم و متعهد به ثبات، امنیت و توسعه اقتصادی در منطقه است خللی وارد کند. ‏‌‎ایالات متحده و آقای ترامپ بهتر است به جای اظهار امیدواری برای رسیدن به یک توافق جامع با ایران، تهدید، تحریم، فشار و بدعهدی و یکسو نگری خود را نسبت به دیگر کشورها و ملت‌های جهان متوقف کنند.

ظریف: به امریکا اجازه ندهید بابت خروج از برجام سود ببرد
مقام‌های ایران به کوشش دولتمردان امریکایی برای به بن‌بست کشاندن برجام، هشدار دادند. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در نامه‌ای که خطاب به وزیران خارجه جهان نوشت شرط بقای برجام را اطمینان دادن اعضای باقیمانده در توافق هسته‌ای برای جبران بی‌قید و شرط خسارات ایران در نتیجه خروج امریکا از برجام دانست. وزیر امور خارجه ایران در این نامه که پیش از فرمان رهبری به دولت برای افزایش توان غنی‌سازی ایران نوشته بود اما متن آن به‌تازگی منتشر شد، تأکید کرد که نباید به ایالات متحده اجازه داد که از خروج غیرقانونی خود از برجام سود ببرد. رضا نجفی، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم تأکید کرد که صبر ایران برای تصمیم‌‌گیری و اقدام اروپایی‌ها در ارتباط با برجام نامحدود نیست. به گزارش «رویترز»، نجفی که پس از نشست فصلی شورای حکام آژانس در وین در جمع خبرنگاران صحبت می‌کرد، درباره مهلت محدود اروپا برای تضمین منافع ایران در چارچوب برجام گفت: «چند هفته، یعنی چند هفته، نه چند ماه.» همزمان با این تحولات بود که کارشناسان کمیسیون مشترک برجام برای ادامه بررسی تبعات خروج امریکا از برجام و با هدف یافتن راه حل‌های عملی برای تأمین خواسته‌های ایران و مقابله با پیامدهای بازگشت تحریم‌های امریکا علیه کشورمان روز پنجشنبه در ایران نشست برگزار کردند. نشست‌هایی که بی‌تردید طی چند هفته آینده با حضور مقام‌های سطح بالاتر ادامه خواهد یافت و درباره ایجاد تضمین‌های لازم به ایران درباره حفظ منافع اقتصادی‌اش در چارچوب برجام تعیین تکلیف خواهد شد.

برش
آغاز سازوکار اروپایی ها برای مصون ماندن از تحریم امریکایی ها

واکنش‌ها به ترتیبات تازه ایران برای برنامه هسته‌ای‌اش در حالی بود که اتحادیه اروپا و دولت‌های آلمان و انگلیس هفته گذشته (دوشنبه) در نامه‌ای خطاب به استیو منوچین، وزیر دارایی و مایک پومپئو، وزیر خارجه امریکا خواستار معافیت شرکت‌های اروپایی از تحریم‌های وضع‌شده علیه ایران شدند.
مقام‌های اروپایی در این نامه خواستار معافیت شرکت‌های اروپایی‌ای شدند که بعد از برجام وارد تعاملات اقتصادی با ایران شده‌اند. آنها خواسته‌اند که امریکا شرکت‌های اروپایی را از تحریم‌ها معاف و به طور عمومی اعلام کند که حوزه‌هایی مثل انرژی، دارو، خودروسازی و صنعت هواپیمایی غیرنظامی، شامل تحریم‌ها نمی‌شوند. اروپایی‌ها همچنین به طور مشخص خواهان آن شده‌اند که مسیر تبادلات مالی با ایران، بویژه با بانک مرکزی جمهوری اسلامی، از دایره تحریم‌ها خارج شود.وزرای خارجه و اقتصاد سه قدرت اروپایی به همراه فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، به همتایان امریکایی خود گفته‌اند این درخواست آنها مقدماتی است و خود شرکت‌های اروپایی رأساً درخواست‌هایی برای معافیت از تحریم‌ها به مقامات امریکایی ارائه خواهند کرد. این درخواست‌ها حمایت کامل دولت‌هایشان را خواهد داشت. در همین حال وزیر اقتصاد فرانسه هم با انتشار متن نامه مقامات اروپایی در توئیتر نوشته است که «فعالیت‌های اقتصادی مشروع شرکت‌های اروپایی باید امکان تداوم در ایران را داشته باشند.»مقام‌های اروپایی در حالی این نامه را منتشر کرده‌اند که کمیسیون اروپا به‌عنوان بازوی اجرایی اتحادیه اروپا چهارشنبه گذشته برای حمایت از شرکت‌های اروپایی در حال تجارت با ایران ساز و کار موسوم به «قوانین مسدودساز» تحریمی خود را به‌ روزرسانی کرد. این قوانین به شرکت‌های اتحادیه اروپا اجازه می‌دهد تحریم‌های فراسرزمینی کشورهای ثالث را نادیده بگیرند. روزنامه نیویورک‌تایمز در این رابطه نوشته:«این ساز و کار که مربوط به سال ۱۹۹۶ است و هرگز مورد استفاده قرار نگرفته، در صورت مواجه نشدن با مخالفت اعضای اتحادیه اروپا یا پارلمان این بلوک دو ماه دیگر اجرایی خواهد شد.» این در حالی است که بانک سرمایه‌گذاری اروپا (ای‌آی‌بی) هفته گذشته اعلام کرد بر خلاف تلاش رهبران اتحادیه اروپا برای حفظ توافق هسته‌ای با ایران، این بانک نمی‌تواند پیامدهای بازگشت تحریم‌های امریکا علیه ایران را نادیده بگیرد. تحریم‌های امریکا در تاریخ ششم اوت (حدود دو ماه دیگر) اجرایی می‌شوند و اتحادیه اروپا قصد دارد پیشنهاد خود را تا قبل از اعمال تحریم‌ها، اجرایی کند.
تلاش معکوس واشنگتن درباره برجام
درخواست اروپا از امریکا برای معاف کردن مؤسسات اقتصادی اروپا از تنبیه‌های احتمالی در حالی است که دولت امریکا نمایندگان خود را با هدف منصرف کردن نهادهای اقتصادی از تجارت با ایران و سرمایه‌گذاری در آن روانه کشورهای جهان کرده است. اقدامی که کاملاً در تضاد با تلاش اتحادیه اروپا برای حفظ توافق هسته‌ای با ایران و ادامه روابط اقتصادی با تهران است. در همین چارچوب خبرگزاری رویترز گزارش داد که نمایندگان دولت امریکا و خزانه‌‌داری این کشور به ژاپن، بریتانیا، آلمان، فرانسه و چند کشور در شرق اروپا سفر کرده‌اند تا این کشورها را از سرمایه‌گذاری و تجارت با ایران منصرف کنند. در همین حال «ویلبر راس»، وزیر بازرگانی امریکا در واکنش به نامه وزیران خارجه اروپایی گفته است: «بعید است که دولت این کشور با درخواست اتحادیه اروپا برای معاف شدن از تحریم‌های ایران، موافقت کند.»