شعارسال: بحث ازدواج کودکان بحث تازه ای نیست. سالهای سال است که موافقان و مخالفان ازدواج کودکان در حال کشمکش بحث با یکدیگر بر سر ممنوعیت و یا مجاز بودن ازدواج افراد زیر ۱۸ یا بعضا ۱۶ سال دارند. فارغ از این بحث، ازدواج افراد زیر ۱۸ سال علاوه بر تبعاتی که بر روحیه آنها می گذارد، می تواند سبب افسردگی، خودکشی، فرار، خیانت، زندگی نابسامان و غیره شود. خیلی از کسانی که در سنین کودکی به دلایل متعدد از جمله فقر فرهنگی و یا مالی تن به ازدواج می دهند، به واسطه سن کمشان، قادر به اداره صحیح زندگی نیستند و این خود آغازگر آسیب هایی است که به شوهر، فرزند، زندگی و در مقیاس بزرگ تر جامعه وارد می شود. اما راهکار آن چیست؟ چطور می شود جلوی این همه آسیب را گرفت؟ در این خصوص با طیبه سیاوشی، عضو فراکسیون زنان و نماینده مردم تهران گفت و گویی داشتیم که در ادامه می خوانید.

سیاوشی در این خصوص با گفتن از اینکه ازدواج کودکان را نمی توان تنها به فقر مالی محدود کرد بیان داشت : درست است که خیلی از افرادی که دچار این مسئله می شوند، خانواده های فقیری دارند که متاسفانه اکثرشان درگیر اعتیاد هم هستند، اما تنها دلیل آن این نیست. دلیلی که منشا اصلی این ازدواج ها است، فرهنگ های برخی اقوام و عشیره ها است که اعتقاد دارند دختر بعد از یک سنی دیگر جذابیتی ندارد و باید هرچه زودتر ازدواج کند. متاسفانه این ازدواج ها در مناطق حاشیه ای بیشتر است چرا که ساکنین این مناطق اغلب فرهنگ خود را از جاهایی که از آن مهاجرت می کنند می آورند و اکثرا هم فقیر هستند.»

وی با بیان اینکه اکثر این دختران را به مردهای ۱۰-۲۰ سال بزرگتر می دهند که معمولا هم تابعیت ایرانی ندارندگفت : نکته بهت برانگیز داستان اینجاست که در برخی مناطق دختر انقدر بی ارزش است که برای او حتی شناسنامه هم نمی گیرند. در اثر همین مسئله این دختران علاوه بر فقر مالی دچار هزار مشکل دیگر هم می شوند. بعد از ازدواج هم وقتی صاحب چندین فرزند شدند ،شوهرانشان یا ناپدید می شوند و یا فوت می کنند. خیلی از این کودکان در اثر ناآگاهی، فقر، مسائل ژنتیکی و سن کم مادر دچار بیماری های متعدد می شوند و مشکلات چندین و چند ساله مادر تنها با فرزندان قد و نیم قد، ده برابر می شود.»

او در مورد انجام فرهنگسازی ها و دور شدن از این گونه ازدواج ها با توضیح اینکه در برخی مناطق مقاومت در قبال آموزش وجود دارد گفت:« در یکی از روستا های کشور دختر ۱۷ ساله را اصطلاحا «ترشیده» می گویند و در ۱۰-۱۱ سالگی شوهر می دهند و می گویند دختر تا 11 سالگی باید ازدواج کند. تیمی برای آموزش و مشاوره در خصوص تبعات منفی کودک همسری به آنجا رفته بودند که با سنگ از روستا بیرون انداخته و به آنها گفتند شما عامل بدبختی ما هستید.»

سیاوشی به بررسی علت این پدیده پرداخت و گفت:« از ۱۰۰ مورد این ازدواج ها تنها ۲ یا شاید ۳ مورد آن در خانواده های متوسط است. اکثر ازدواج های کودکان در خانواده های فقیر مالی و بدبختانه فقیر فرهنگی رخ می دهد که به دلیل سیطره فرهنگ قومی قبیله ای خاصشان، مجبور به اطاعت از دستورات فرهنگی هستند و در صورت عمل نکردن به آن ها از بدنه فرهنگ طرد می شوند.»

او در ادامه خاطر نشان کرد:« این افراد مرحله نوجوانی را طی نمی کنند و یک راست وارد مرحله جوانی می شوند در حالی که هیچ آموزشی نگرفته اند و اصلا درکی از ازدواج ندارند و اداره زندگی را بلد نیستند.»

نماینده مردم تهران در خصوص راهکار حل معضل کودک همسری چنین اذعان داشت:« یکی از ابزارهایی که می تواند کمک شایانی به ما در حذف فرهنگ کودک همسری داشته باشند، رسانه ملی است. از جایی که رسانه ملی ما در دور دست ترین روستاها هم در دسترس است، اگر حتی یک تیزر چند ثانیه ای که مخاطب به دیدن آن راغب شود پخش کنند، خود می تواند تاثیر بسزایی در حل خیلی از معضلات این پدیده بکند و بعضا از آن ها جلوگیری به عمل آورد. بنده بارها و بارها از مسؤلان صدا و سیما این درخواست را داشته ام که تاکنون میسر نشده که امیدوارم عملی شود.»

طیبه سیاوشی در خصوص نقش آموزش و پرورش در حل این معضل گفت:« اکثر افرادی که در کودکی مجبور به ازدواج می شوند، در چرخه تحصیل قرار دارند و خیلی از آنان حتی در درسشان موفق هستند. ضرورت ازدواج نکردن آن ها هم همین است که از چرخه آمورش خارج نشوند. این ازدواج ها جز ایجاد مشکلات متعدد و بازتولید فقر، نتیجه مثبتی برای آنان ندارد.خوشبختانه معاونت امور زنان آموزش و پرورش همکاری های خوبی در زمینه آموزش برای حذف این فرهنگ و نشان دادن مصائب و مشکلات آن داشته است. اما مشکلی که پیش می آید این است که دخترانی که ازدواج می کنند، بعد از ازدواج حق ورود به مدرسه را ندارند و باید در مدارس بزرگسالان(شبانه) ادامه تحصیل دهند که اگر امکان بازگشت آنان به تحصیل فراهم شود، می توان مشکلات زیادی را از دوش آنان برداشت. که خوشبختانه در این زمینه قول های مساعدی داده شده است.»

وی افزود:« خیلی از افرادی که به این موضوع ورود نمی کنند، نه به علت ندانستن، بلکه به علت سیطره همان فرهنگ قومی قبیله ای است که نمی توانند در این موضوع دخالت کنند.»

سیاوشی در خصوص نقش قانون و برخورد قهریه و قضایی در این خصوص گفت: « برخورد قهریه و قضایی چندان پاسخگو نیست. اما در خصوص قانون طرحی در نوبت صحن علنی مجلس است که طبق آن قانون مدنی اصلاح شده و ازدواج افراد زیر ۱۳ سال تحت هر شرایطی ممنوع و زیر ۱۶ سال هم تحت شرایطی با اجازه ولی و قاضی ممکن خواهد بود. همچنین فاصله سنین زوج و زوجه نباید ۱۰ یا ۱۲ سال بیشتر باشد. البته این طرح با اصلاحات و بررسی های دقیق و همکاری شورای فرهنگی اجتماعی به مجمع قانون گذاری وارد شده و بدون بررسی های لازم به مجمع نرفته است.»

او در پایان خاطر نشان کرد:« بحث اصلاحات، قانون گذاری، و کلا بحث زنان در جامعه ما بسیار سخت و با موانع بسیاری رو به رو است که نیازمند فضاسازی فرهنگی است. حتی از طرف جامعه زنان هم هجمه برای بازدارندگی این اصلاحات وجود دارد اما با همه این وجود ما تلاشمان را می کنیم.»

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری برنا، تاریخ انتشار:26خرداد1397 ، کدخبر: 718153: www.borna.news