تاثیر خروج آمریکا از برجام بر قراردادهای خودرویی

بعد از اجرای برجام و از بین رفتن تحریم‌های غرب علیه ایران، خودروسازان خارجی به دو شکل حضور خود را در ایران نشان دادند. از یک طرف آنها تلاش کردند صادرات محصولات خود را به ایران افزایش دهند، از طرف دیگر به‌طور مستقیم در ایران به سرمایه‌گذاری مشغول شدند.

شعار سال: روزنامه آرمان در یادداشتی به قلم داوود میرخانی‌رشتی مدیرعامل پیشین ایران‌خودرو نوشت: اما برخی از خودروسازان خارجی که محصول آنها توسط شرکت‌های ایرانی با واسطه وارد ایران شده از عملکرد واردکننده‌ها راضی نیستند و با خروج آمریکا از برجام شرکت پژو هم خبر از قطع همکاری خود با ایران داد. با این حال، رنو هنوز در کشور ما ماندنی است.

البته معاون وزیر صنعت از برگزاری جلسات مکرر وزارت صنعت با خودروسازان خارجی شریک ایران، بعد از خروج آمریکا از برجام خبر داد و گفته است که پکیج‌های همکاری مشترک با دو شرکت پژو و رنو در راه است که این موضوع بسیار مهم است. پیش از اعمال تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران که شرکت پژو در ایران حضور داشت چندان بر ساخت قطعات نظارت و توجه نشان نمی‌داد. به‌ همین ‌دلیل قطعات بی‌کیفیت به‌دست خودروسازان می‌رسید. بنابراین، نمی‌توانستند دانش فنی لازم را به ایرانیان منتقل کنند و قطعاتی که توسط قطعه‌سازان ما ساخته می‌شد، مطابق با استانداردهای روز جهان نبود.

در ضمن باید اشاره داشت زمانی که قطعه‌ای ساخته می‌شود باید مشخصات فنی، مواد به‌کاررفته، دانش، فناوری و ... به شریک خارجی منتقل شود و ما باید در آن زمان بابت خرید این موارد هزینه می‌پرداختیم. ما در گذشته فقط کارهای خارجی‌ها را طوطی‌وار تکرار کردیم و صرفا مونتاژ محصول را فرا گرفتیم. به‌عبارت‌دیگر، پیش از این با یک شرکت‌ خارجی وارد مذاکره می‌شدیم و مشابه قطعات آن را می‌ساختیم و این امر هم هزینه تولید را افزایش می‌داد و هم ثبات کیفیت را زیرسوال می‌برد! چراکه ما در خرید روش ساخت سهل‌انگاری کردیم و مشکل اساسی مشارکت با خارجی از ابتدا همین بوده و هنوز هم وجود دارد.

حال که شرکت رنو بر ادامه همکاری خود با ایران تاکید دارد، لازم است ما بر ضرورت انتقال دانش و تکنولوژی توجه داشته باشیم. به‌عنوان مثال این شرکت در تولید خودرویی همچون تندر90 شرایطی را به وجود آورد که تمام تولیدکنندگان مجبور بودند گزارش کار خود را به آنها تحویل دهند. بنابراین روش‌ها، برنامه‌ها و سیاست‌های خود را بر تک‌تک قطعه‌سازان اعمال ‌کرد و با ایجاد رقابت بین ایرانی‌ها و خارجی‌ها، آنها را به صورت یک زنجیره درآورد.

در واقع این‌بار قطعه‌ساز خارجی دانش فنی خود را به ایرانیان فروخت و به همین دلیل است که امروز خودرو تندر90 جزو بهترین تولیدات ساخت ایران است. طوری که می‌توان به جرأت آن را از لحاظ کیفیت بهترین خودرو قلمداد کرد. باید توجه داشت که این اتفاق به خودی خود رخ نداد، بلکه شریک خارجی، یعنی رنو کنترل و نظارت سختگیرانه‌ای را در پیش گرفت و برخلاف پژو در ایران عمل کرد. حال نباید از خارجی‌ها انتظار داشت که بدون دریافت پول و تسهیلات دانش و فناوری خود را در اختیار کشوری دیگر قرار دهند، در نتیجه ما باید در این زمینه هزینه‌هایی را صرف کنیم.