پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

سرویس ویژه نمایندگی لنز و عدسی های عینک ایتالیا در ایران با نام تجاری LTL فعال شد اینجا را ببینید  /  سرویس ویژه بانک پاسارگارد فعال شد / سرویس ویژه شورای انجمنهای علمی ایران را از اینجا ببینید       
کد خبر: ۱۳۷۹۳۰
تاریخ انتشار : ۰۹ تير ۱۳۹۷ - ۱۱:۲۴
در طول دوران تاريخ عالي ترين الگوي سكونت كه توسط انسان ابداع شده الگوي سكونت شهري است كه نقش تمدن ساز داشته و در توسعه و تكامل جوامع با اهميت تلقي مي شود و در ايران نيز شهرها و شهرنشيني همواره در بستر تاريخ ايجاد شده و گسترش يافته است.

شعارسال: الگوي سكونت غالب در كشور روستا نشيني و شهر نشيني بوده و نوعي رابطه كهكشاني و زنجيره اي بين اين دو الگوي متفاوت سكونت، وجود داشت که هم اکنون در ايران روابط شهر و روستا از بعد اقتصادي، اجتماعي دچار تغيير شگرفي شد، در اثر افزايش مهاجرت روستاييان به شهرهاي بزرگ و همچنين افزايش طبيعي جمعيت، نرخ شهرنشيني به صورت بي سابقه اي افزوني گرفت و باعث پيدايش حاشيه نشيني در شهرها گرديد.

پيدايش حاشيه نشيني منجر به بروز مشكلات عديده اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و فيزيكي نظير افزايش فقر در شهرها، بيگانگي شهروندان از هم، پيدايش زاغه ها و ويراني محيط زيست، عدم دسترسي به مسكن آبرومندانه، شغل مناسب، دسترسي نامناسب به خدمات شهري، بروز شكاف طبقاتي و نابرابري در توزيع درآمد و خدمات شهري، انزواي اجتماعي و ... شده و به تبع چنين مشكلاتي، تجمع مهاجران با فرهنگ هاي متعدد در حاشيه شهرها ارتباط چنين مشكلات حاصل از حاشيه نشيني با انواع جرايم را دور از منطق و انتظار نمي كند.

تجمع مهاجران با فرهنگ هاي متعدد در حاشيه شهرها همراه با معضلات ناشي از فقدان اشتغال، منجر به بزهكاري ها و ايجاد مناطق تبهكاري مي شود. مطالعات و تحقيقات جامعه شناسي شهري نشان داده است كه زندگي حاشيه نشيني با افزايش جرم زايي رابطة مستقيم و نزديكي دارد و گاهي اين رابطه دو سويه است.

يكي از ويژگي هاي مهم قرن حاضر تراكم جمعيت در شهرها، جدايي گزيني اقتصادي اجتماعي در دامن شهرها و شكل گيري پديده حاشيه نشيني و به تبع آن گسترش آسيب هاي اجتماعي و شهري است.

بر اين اساس، افزايش بي رويه جمعيت شهرنشين و وجود حاشيه نشيني باعث افزايش گرايش به مادي گرايي، كجروي، بي عاطفه گي و بروز بزهكاري مي گردد و از آنجا كه در شهرها افراد شناختي از يكديگر نداشته و در نتيجه كنترل و نظارت اجتماعي بر عملكرد آنان از ميان رفته است موجب شكل گيري نابهنجاري اجتماعي مي گردد،

بدین ترتیب حاشيه نشيني به عنوان بستري براي ارتكاب جرايم باید بیش از پیش مورد توجه برنامه ريزان شهري قرار بگیرد.

حاشيه نشيني به عنوان بستري براي ارتكاب جرايم

برای پیگری موضوع  به سراغ معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی خراسان شمالی رفتیم که وی در این خصوص می گوید: حاشیه نشینی یک پدیده اجتماعی و شیوه جدید زندگی است که سکونت های غیررسمی یکی از تعاریف آن است که در ایران حاشیه نشینی بعد از اصلاحات ارضی شدت گرفت و بر اثر این پدیده مهاجرت از روستاها به شهر انجام شد.

وی می افزاید: با توجه به بحث مهاجرت به شهرها به ویژه مهاجرت به کلان شهر ها و به وجود آمدن اختلاط های قومی و مذهبی و ایجاد مناطق جرم خیز می شود که بر اين اساس، افزايش بي رويه جمعيت شهرنشين و وجود حاشيه نشيني باعث افزايش گرايش به مادي گرايي، كجروي، بي عاطفه گي و بروز بزهكاري مي گردد و از آنجا كه در شهرها افراد شناختي از يكديگر نداشته و در نتيجه كنترل و نظارت اجتماعي بر عملكرد آنان از ميان رفته است موجب شكل گيري نابهنجاري اجتماعي می شود که به همين خاطر شاهد شكل گيري نقاطي مستعد در پيرامون شهرها و بويژه كلانشهرها مي باشيم كه به عنوان پايگاه شكل گيري وترويج ناهنجاريهاي اجتماعي شناخته مي شود و حاشيه نشيني به عنوان بستري براي ارتكاب جرايم می شود.

دینداری مهمترین سنگ بنای انسجام و وحدت اجتماعی در مناطق حاشیه نشین

وی با بیان اینکه در این مناطق دین می تواند سنگ بنای سامان اجتماعی و منجی برای ارزش های اجتماعی باشد، ادامه می دهد: به واسطه دین می توان کنترل اجتماعی،انسجام وحدت اجتماعی را تقویت کرد.

معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی خراسان شمالی با اشاره به نتایج تحقیقات و بررسی های تاثیر میزان دینداری بر احساس امنیت اجتماعی در مناطق حاشیه ای خراسان شمالی در سال ۹۳، عنوان می کند: این تحقیقات نشان داده است تمامی شاخص های دینداری بر احساس امنیت اجتماعی تاثیر معنادار داشته است.

وی از جمله علل عمده حاشیه نشینی را درآمد پایین و نبود فرصت های شغلی مناسب، کمبود مسکن با قیمت مناسب در شهر،تفاوت های قومی و فرهنگی، گسترش شکاف طبقاتی، گسترش عدم تامین نیازهای درآمدی و مسکن اقشار ضعیف، مهاجرت به دلیل وجود عوامل دافعه در مبدا و غیره عنوان می کند.

اعتياد و فروش مواد مخدر يكي از آسيب هاي اجتماعي بحراني در مناطق حاشيه نشين

وی می افزاید: عمده پیامد و آسیب های ناشی از حاشیه نشینی آسیب های اجتماعی، نابهنجاری ها، آسیب های های فرهنگی از جمله افزایش بی سوادی، آسیب های فیزیکی از جمله رشد نامطلوب و غیر ایمن بناها و ابنیه ها، آسیب های سیاسی، امنیتی و آسیب های اقتصادی، که سبب ایجاد مشاغل كاذب نظير، دستفروشي و دلالي و دوره گردیمی شود و به طور كلي، اشتغال غير قانوني، كاذب، ناسالم، سياه و زيرزميني، در ميان ساكنان حاشيه نشين غلبه دارد.

معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی خراسان شمالی خاطرنشان می کند : اشكال نابهنجاري هاي اجتماعي چون سرقت، قتل، قاچاق، خودكشی، فحشاء، اعتياد و نظاير آن، معلول ناسازگاري هاي اجتماعي است كه بر روابط فرد و جامعه حاكم اند و در مناطق حاشيه نشين نمود بيشتري مي يابند. آسيبهاي اجتماعي ناشي از فقر و بيكاري، اعتياد و خريد و فروش مواد مخدر، ولگردي، دعوا و درگيري بسيار زياد است. ازاين رو مي توان گفت كه حاشيه نشیني، نمودي از آسيبها و انحرافات اجتماعي است. اعتياد و فروش مواد مخدر يكي از مسائل و آسيب هاي اجتماعي بحراني در مناطق حاشيه نشين است.

حاشیه نشینی یکی از مهمترین معضلات اجتماعی گریبانگیر جامعه

رئیس اورژانس اجتماعی بجنورد می گوید: اصطلاح حاشیه نشینی که گاهی بانام هایی مانند زاغه نشین، آلونک نشین، حلبی نشین، گودنشین وکپرنشین نیز شناخته می شود به کسانی اطلاق می شود که درشهرزندگی می کنند ولی جذب نظام اجتماعی نشده اند.

فرخنده می افزاید: حاشیه نشین به توسعه شهری اطلاق می شود که بدون برنامه ریزی ،هدایت، کنترل و بدون رعایت مقررات شهرسازی توسط توده مردم ایجاد شده اند

راحله فرخنده با بیان اینکه این محلات، خودرو یا حاشیه نشین یا به بیان درستتر اسکان غیررسمی نامیده می شود، عنوان می کند: کارکرد اصلی آنان تامین زمین و الگوی ساخت متناسب باتوان مالی گروه های کم درآمد مهاجر از روستاها یا گروههای کم درآمد و فقیرشهری رانده شده از بافت موجود شهرهاست.

رئیس اورژانس اجتماعی بجنورد ادامه می دهد: غالبا در این سکونتگاه ها سواد، تندرستی، درآمد و پیشرفت اجتماعی از میانگین شهری پایین تر است.

فرخنده با بیان اینکه امروزه حاشیه نشینی یکی از معضلات اجتماعی مهم محسوب می شود، خاطرنشان می کند: حاشیه نشینی آسیب‌های اجتماعی زیادی را به دنبال دارد که اورژانس اجتماعی با استقرار پایگاه های خدمات اجتماعی در برخی از این مناطق سعی در کنترل وکاهش آسیبهای اجتماعی دارد.

وی با بیان اینکه این پایگاه ها متشکل ازحداقل یک مددکاراجتماعی و یک روانشناس است، می گوید: شناسایی مسائل ومشکلات گروههای هدف، ارتقاءسلامت اجتماعی، کیفیت زندگی ورفاه اجتماعی، آگاه سازی گروههای هدف درجهت شناخت نیازهاو مشکلات و تلاش درجهت رفع آنها، دسترسی برابر به خدمات اجتماعی، گسترش روحیه خودباوری و خوداتکائی، ایجادزمینه مشارکت مردم وسازمانهای غیردولتی، حرفه آموزی وایجاد زمینه های اشتغال، کنترل وکاهش آسیبهای اجتماعی از جمله خدماتی است که در این پایگاه ها ارائه می شوند.

فرخنده اضافه می کند: گروههای هدف که خدمات به انها ارائه می شود را شامل افراد درمعرض آسیب اجتماعی یاآسیب دیده اجتماعی شامل زنان و دختران درمعرض اسیب، زنان سرپرست خانوار،زوجین متقاضی طلاق و افراد فاقد مهارتهای زندگی کودکان خیابانی، کار، کودکان بدسرپرست وبی سرپرست، کودکان بازمانده ازتحصیل، کودکان دارای والدین معتاد سایرافرادی که به نوعی بابحرانهای فردی، خانوادگی واجتماعی روبرو هستند.

حاشیه نشینی ارتباط تنگاتنگی با مدیریت شهری دارد

عضو سابق شورای شهر بجنورد می گوید: با توجه به این که 25 درصد از جمعیت ایران در حاشیه شهرها زندگی می کنند، متاسفانه همچنان روند حاشیه نشینی رو به افزایش است، که تدابیر خاصی باید برای این مناطق اندیشه شود ومشکلاتی که آنها شهر را با آن مواجه ساخته اند کاسته شود.

صبرا سیدی می افزاید: رشدچشم گیر شهر نشینی همراه با گسترش شهرها از نظر وسعت و افزایش جمعیت باعث ایجاد بافت ها وترکیب های مختلف شهری شده است.

وی عنوان می کند: مهمترین عواملی که زندگی شهری و طبیعت شهر نشینی را با مشکل مواجه کرده اند وجود آمدن کلانشهر ها، کمبود مسکن وبیکاری گسترش حاشیه نشنینی و زاغه نشینی است.

عضو سابق شورای شهر بجنورد با بیان اینکه جرم و جنایات، فقر و عدم تساوی، بیکاری، از هم گسیختگی خانواده، تراکم بیش از حد جمعیت، کمبود امکانات تفریحی، مشکلات مدیریتی نمونه ای از این مشکلات هستند، خاطرنشان می کند: هر کدام از عوامل فوق از معضلات شهر نشینی هستند و کم و بیش می توان آنها را در شهرهای مختلف مشاهده کرد.

سیدی با اشاره به اینکه مهاجرت و شهرنشینی فی نفسه پدیده ای منفی و مخرب نیست، عنوان می کند: ولی در عین حال رشد بیش از حد ونامعقول آن می تواند در قالب عوارض و پیامدها ی ناگوار اجتمایی نشان داده شود.

وی می افزاید:با توجه به این که 25 درصد از جمعیت ایران در حاشیه شهرها زندگی می کنند، متاسفانه همچنان روند حاشیه نشینی رو به افزایش است، که تدابیر خاصی باید برای این مناطق اندیشه شود و مشکلاتی که آنها شهر را با آن مواجه ساخته اند کاسته شود.

سیدی تاکید می کند: حاشیه نشینی ارتباط تنگاتنگی با مدیریت شهری دارد، نظام شهری باید مدون و به گونه ای باشد که افزایش جمعیت و توسعه روز افزون شهر را برآورد کرده و راهی برای مقابله و جلوگیری این مهاجران به حاشیه ها بیابد.

وی می گوید: هنگامی که مازاد جمعیت روستایی نمی تواند در همان مکان اسکان بیابد، روانه شهر شده و به دلیل نبود برنامه برای سازماندهی، به سمت حاشیه ها رانده می شوند. بنابراین عدم پویایی مدیریت شهری در شهرها بصورت یکی از عواملی که در وضعیت نابسامان شهرها دخیل است باعث شده است که حاشیه شهر همانند متن شهر ارتقاء عمرانی پیدا نکند و بطور روز افزون بر مشکلات آنها افزوده شود.

سیدی با بیان اینکه مهاجرت افراد به سوی شهرها برای به دست آوردن درآمد و رفاه بیشتر از یک طرف و عدم توانایی شهر در جذب جمعیت مازاد و مهاجر و ارائه امکانات و خدمات منجر به حاشیه نشینی می شود، خاطرنشان می کند: کمی پس از آن به زندگی نابسامان و نهایتا پدید آمدن نسلی فقیرتر می انجامد و این چرخه ای است که حاشیه نشینان راه فراری از آن ندارند .

وی با بیان اینکه به علت اصلی مهاجرت از روستاها و شهرهای کوچک به حاشیه شهرهای بزرگ وجود مشکلات اقتصادی، اجتماعی و نبود درآمد مناسب در روستاها درکنار درآمدهای کاذب در شهرها موجب شده تا درسال های اخیر روند مهاجرت به حاشیه ها افزایش پیدا کند، ادامه می دهد : آمارها نشان می دهد، وجود خشکسالی های پی در پی وکاهش میزان درآمدها در روستاها موجب شده تا به شدت از میزان جمعیت این مناطق کاسته شده و برای کسب درآمد در حاشیه شهر ها ساکن شوند.

این عضو سابق شورای شهر بجنورد با بیان اینکه برای کاهش حاشیه نشینی برنامه ریزی صحیح درکنار همکاری تمامی دستگاه های اجرایی می تواند سطح برخورداری مناطق حاشیه نشین را به نسبت امکانات متناسب بالا ببرد، می گوید: لذا رفع معضل حاشیه نشینی نیازمند اقدامی چندین ساله و اجرای برنامه ای جامع در حوزهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی است.


شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته ازخبرگزاری علم وفناوری ، تاریخ انتشار: 8تیر1397 ، کدخبر: 66372 ،www.stnews.ir

اخبار مرتبط
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار
پربازدیدترین
پربحث ترین