شعارسال: در زیر دشت‌های سرسبز و مخمل‌گونه کردستان، طلای سرخی نهفته است که بخشی از اقتصاد کشاورزان منطقه به آن وابسته است‌. هر سال نخستین نوبرانه‌هایش در اردیبهشت‌ماه به بازار می‌رسد و تا تیرماه فصل برداشت آن ادامه دارد‌. کال که هستند سفید و ترش مزه‌اند؛ اما به هنگام رسیدن شیرین و سرخ می‌شوند و دستان نوازشگر کشاورز کردستانی را می‌خواهند تا آن‌ها را بچینند‌. هر بوته آن شاید کم‌تر یا بیش از 10 عدد توت‌فرنگی در فصل برداشت عرضه کند که به فاصله چند روز یک‌بار آماده برداشت می‌شوند‌. امروز توت‌فرنگی در کردستان حکم طلای سرخ را دارد، چون سطح زیرکشت خوبی را به خود اختصاص داده و حدود 75 تا 80 درصد از تولید کشور را در اختیار دارد‌.

برگزاری جشنواره‌ای به رنگ توت‌فرنگی در روستای شیان

چند سالی است که برای محصولات مهم و استراتژیک استان جشنواره برگزار می‌شود که این‌بار و برای نخستین‌بار در روستای شیان از توابع شهر سنندج هم جشنواره توت‌فرنگی برگزار شد؛ هرچند برگزاری این جشنواره در تیرماه که اواخر برداشت این محصول است مقداری دیر بود؛ اما برگزارکنندگان آن همزمانی اوج برداشت این محصول با ماه‌رمضان را دلیل موکول کردن آن به تیرماه عنوان کردند‌. پس از گذشتن از باغ‌های شیان به محل برگزاری جشنواره رسیدیم که کنار چشمه‌سارها و آب خروشان رودخانه و روبه‌روی دشت توت‌فرنگی واقع شده بود‌. نمایشگاه توت‌فرنگی هم در ورودی مکان برگزاری جشنواره برپا شده بود و ارقام مختلف توت‌فرنگی، همچون رقم محلی، کویین‌الیزا و پاروس در سبدهایی جهت آشنایی حضار به نمایش درآمده بود‌. همه‌چیز این جشنواره رنگ، بو و طعم توت‌فرنگی به خود گرفته بود؛ حتی میهمانان جشنواره هم با میوه، کیک و شربت توت‌فرنگی پذیرایی می‌شدند‌. علاوه‌بر این‌که از بیش از 20 استان کشور هم تورهای گردشگری در این جشنواره حضور داشتند، خود اهالی منطقه و روستاهای اطراف هم با لباس محلی و زیبای کردی در این مکان گردهم آمده بودند‌. مسئولان و مدیران استانی هم همگام با مردم در این جشنواره حضور داشتند و تنی چند از آن‌ها به بیان سخنانی درباره وضعیت توت‌فرنگی کردستان پرداختند‌.

توت‌فرنگی یکی از مهم‌ترین محصولات روستاهای کردستان است

دهیار روستای شیان، خاک حاصلخیز، آب و هوای پاک و مردمان اصیل و ‌میهمانواز را ازجمله ویژگی‌های روستای شیان برشمرد و گفت: این روستا همچنین به‌عنوان یکی از روستاهای تولیدکننده بهترین نوع توت‌فرنگی در استان کردستان شناخته شده است‌. محمد کاظمی برگزاری جشنواره توت‌فرنگی را حاصل همت جوانان این روستا و همراهی مسئولان ذی‌ربط دانست و عنوان کرد: روستای شیان با داشتن پتانسیل‌های گردشگری و کشاورزی می‌تواند نقش خوبی در توسعه گردشگری و کشاورزی استان ایفا کند‌. وی نابه‌سامانی در بازار عرضه و فروش توت‌فرنگی و نبود صنایع تبدیلی را ازجمله مشکلات بازار این محصول برشمرد‌. ابراهیم زارعی، فرماندار سنندج، نیز با اشاره به این‌که این منطقه مرکز اساسی توت‌فرنگی در شهر سنندج است، خاطرنشان کرد: سال آینده جشنواره توت‌فرنگی را در 16 خردادماه برگزار خواهیم کرد‌.

13 هزار کردستانی مشغول تولید توت‌فرنگی هستند

اما در ادامه رئیس جهاد کشاورزی استان کردستان هم گفت: توت‌فرنگی کردستان یک محصول 100 درصد ارگانیک است که در تولید آن از هیچ‌گونه کودی استفاده نمی‌شود‌. خالد جعفری به تولید 80 درصد از توت‌فرنگی کشور در استان کردستان اشاره و اعلام کرد: سه‌هزارو 200 هکتار سطح زیرکشت توت‌فرنگی استان است که 13 هزار نفر بهره‌بردار در این بخش مشغول به فعالیت هستند‌. وی با اشاره به این‌که 20 درصد از سطح زیر کشت توت‌فرنگی استان در شهر سنندج قرار گرفته است، ادامه داد: یکی از کارهای اساسی جهاد کشاورزی اصلاح ارقام توت‌فرنگی به ارقام خارجی در راستای ماندگاری بیش‌تر این محصول بود که مورد استقبال کشاورزان هم قرار گرفت‌. رئیس جهاد کشاورزی کردستان به تولید سالانه 45 هزار تُن توت‌فرنگی در استان اشاره و اعلام کرد: مصرف توت‌فرنگی در کردستان بیش‌تر به‌صورت تازه‌خوری بوده و بحث فرآوری این محصول کم‌تر مورد توجه قرار گرفته است‌.

ایجاد شور و نشاط در روستاها با برگزاری جشنواره توت‌فرنگی

اجرای آهنگ کردی به خوانندگی عزیز ویسی، عادل نادری، سعدالله نصیری و چند تن دیگر از هنرمندان محلی و ایجاد شور و نشاط در مردم با اجرای رقص کردی (هلپرکی)، پذیرایی از میهمانان جشنواره با توت‌فرنگی، کیک و شربت توت‌فرنگی هم از دیگر بخش‌های قابل توجه این جشنواره بود‌. به گفته اهالی روستای شیان، توت‌فرنگی یکی از مهم‌ترین محصولات کشاورزی این روستاست که حتی توت‌فرنگی آن هم در استان خاص و ویژه است‌؛ اما برای آشنایی با مسائل، موانع و مشکلات این بخش با یکی از خود اهالی روستای شیان که در کار تولید توت‌فرنگی است به گفت‌وگو نشستیم، آزاد سعداللهی هر چند که دانشجو بود؛ اما در ایام فراغت از تحصیل در روستای خود و کمک پدر در کار کشاورزی و کشت توت‌فرنگی می‌پرداخت‌. این جوان روستایی، توت‌فرنگی را یکی از محصولات اصلی روستای شیان برشمرد و گفت: هرچند سه‌رقم کویین‌الیزا، پاروس و محلی در این روستا کشت می‌شود؛ اما رقم محلی آن هنوز بیش‌ترین میزان تولید را به‌ خود اختصاص داده است‌. وی افزود: به‌خاطر این‌که برای کاشت توت‌فرنگی در روستای شیان از آب چشمه‌سارها استفاده شده و از هیچ‌گونه فاضلاب و پسماند روستایی در آبیاری آن‌ها استفاده نمی‌شود توت‌فرنگی این روستا محصولی کاملاً ارگانیک است‌.

وجود دلالان، از مهم‌ترین مشکلات توت‌فرنگی‌کاران کردستانی

سعداللهی در ادامه به عدم حمایت اصولی از خرید این محصول اشاره و تصریح کرد: متأسفانه همین مسأله سبب شده که دلالان با قیمتی بسیار پایین توت‌فرنگی را از کشاورزان خریداری کرده و کم‌ترین سود را به آن‌ها بدهند؛ اما خود این محصول را در بازار با قیمت‌های بالا بفروشند‌. وی همچنین نبود بسته‌بندی مخصوص توت‌فرنگی شیان را یکی دیگر از مشکلات تولیدکنندگان برشمرد و گفت: اگر توت‌فرنگی شیان بسته‌بندی مخصوص به خود را داشت و به فروش می‌رسید جلوی سوءاستفاده برخی از نقاط دیگر که توت‌فرنگی بی‌کیفیت را به اسم توت‌فرنگی شیان به فروش می‌رسانند، گرفته می‌شد. این کشاورز توت‌فرنگی‌کار خاطرنشان کرد: علاوه‌بر این اگر در تهران غرفه‌ای به‌نام محصولات کشاورزی روستای شیان داشتیم شاید بسیاری از دغدغه‌های روستاییان کم‌تر می‌شد و سود محصولات بهتر به‌دست آن‌ها می‌رسید‌. اما در گفت‌وگو با یکی دیگر از توت‌فرنگی‌کاران استان، وی مشکلات این بخش را نبود تعاونی‌های مالی و حمایت از کشاورزان توت‌فرنگی کار، وجود افراد سودجو و دلال در موقع برداشت به‌علت نبود خرید تضمینی محصول از طرف دستگاه‌ها و متولیان مذکور و نبود منابع مالی کافی جهت مکانیزه کردن مزارع دانست‌. عطا مهدی‌خانی، نامناسب بودن جاده‌های دسترسی هنگام برداشت محصول و باربری وسیله نقلیه در جاده‌های صعب‌العبور را یکی از دلایل پایین آمدن کیفیت این میوه برشمرد و خاطرنشان کرد: افزایش روزانه قیمت وسایل مورد نیاز برداشت محصول ازجمله سبد، کارتون و... موجب نابرابری دخل و خرج در این بخش شده؛ این درحالی است که قیمت محصول ثابت مانده است.

ضرورت ایجاد زیرساخت‌های لازم برای بخش کشاورزی کردستان

به گفته کارشناسان امر، اقتصاد استان برپایه بخش کشاورزی بنا نهاده شده است و این بخش می‌تواند سهم به‌سزایی در اشتغال استان ایفا کند که ایجاد زیرساخت‌های لازم برای آن امری ضروری است‌. محصولی همچون توت‌فرنگی کردستان که سهم زیادی از بازار محصولات کشاورزی استان و به‌تبع آن کشور را به خود اختصاص داده است، نیازمند اتخاذ تدابیر لازم برای توسعه و افزایش سود حاصله از این محصول و بیش‌ترین بهره‌وری است‌. کردستان که حدود 80 درصد از توت‌فرنگی کشور را تولید می‌کند، هنوز هیچ نوع کارخانه یا صنایع تبدیلی و فرآوری ویژه این محصول ندارد که می‌توان با برنامه‌ریزی‌های اصولی در فصول دیگر از سال هم این محصول را تولید کرد و کارخانه یا واحدهای تبدیلی آن را در راستای ایجاد اشتغال و بهبود وضعیت معیشت کشاورزان در استان ایجاد کرد‌.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 11تیر1397، کدخبر: 46711: www.sabzineh.org