شعار سال: ندوشن یکی از کهن‌ترین و قدیمی‌ترین شهرهای ایران به شمار می‌رود که در فاصله ۸۰ کیلومتری از مرکز استان یزد و در شهرستان میبد واقع شده و جمعیت ساکن در آن به حدود دو هزار و ۵۰۰ نفر می‌رسد.

همانطور که از قدمت این شهر تاریخی بر می‌آید، آثار و میراث تاریخی گران‌بهایی در این منطقه وجود دارد که بافت تاریخی و منبر چوبی مسجد جامع ندوشن تنها بخشی از آنها به شمار می‌رود.

گرچه بافت تاریخی ندوشن با مشکلات ریز و درشت بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند و منبر چوبی ۷۰۰ ساله نیز در فضایی نامناسب و در معرض تعرض نگهداری می‌شود که خود نیاز به مجالی جداگانه برای بحث و بررسی دارد، اما شاید بتوان بافت تاریخی ندوشن را یکی از بکرترین بافت‌های تاریخی کشور دانست.

کتاب‌های خطی ۷۰۰ ساله مدت‌ها در انباری یک مسجد نگهداری شد

در کنار این آثار، مردم ندوشن سال‌ها از گنجینه‌های عظیمی محافظت کردند که از جمله آنها می‌توان به مجموعه‌ای از کتاب‌های خطی ۷۰۰ ساله اشاره کرد، کتاب‌هایی که سال‌ها در انباری یک مسجد نگهداری شد و تا مرز متلاشی شدن پیش رفت اما گزارش مهر در سال ۸۸ سبب شد تا این کتاب‌ها به مکان دیگری منتقل شود.

گرچه نبود موزه و حتی یک فضای استاندارد برای نگهداری این کتاب‌ها سبب خروج این میراث گران‌بها از ندوشن شد، اما مردم دلخوش به این بودند که از این گنجینه در فضایی مناسب نگهداری می‌شود.

خبری از وضعیت نگهداری کتاب‌های خطی ندوشن در دست نیست

اکنون خبرها حاکی از آن است که این کتاب‌ها در گنجینه میراث فرهنگی یزد نگهداری می‌شوند اما از کم و کیف نگهداری آنها خبری در دست نیست و مردم ندوشن پس سال‌ها اکنون پیگیر وضعیت این کتب هستند.

ماجرای این کتاب‌ها از این قرار بود که در گوشه‌ای از انباری مسجد جامع ندوشن، تعدادی کتاب خطی که همه آنها کتاب قرآن بودند و حاشیه‌ نگاری‌های آنها با طلا نگاشته شده بود، در شرایطی نامطلوب و غیراستاندارد نگهداری می‌شدند که این شرایط، کتاب‌ها را در معرض متلاشی شدن قرار داده بود.

این قرآن‌های خطی به اذعان برخی کارشناسان قدمتی ۷۰۰ ساله دارند و برای برخی از آنها نمی‌توان قیمتی تعیین کرد و ارزش برخی از آنها به چندین میلیارد تومان می‌رسد.

تا چند سال پیش، ۱۴۵ نسخه خطی توسط کارشناسان میراث فرهنگی مستندسازی شدند و برای آنها عملیات صدور شناسنامه و شماره گذاری صورت گرفت اما نگهداری از آنها تا سال ۸۹ ساماندهی نشد و نگهداری از این کتابهای ارزشمند همانگونه که به آن اشاره شد در انباری در گوشه مسجد بدون حفاظ ویژه‌ای صورت می‌گرفت.

برای به تماشا گذاشتن این قرآن‌های خطی نیز از رحل‌هایی روی میزهایی در فضای مسجد استفاده می‌شد و لمس این آثار توسط بازدیدکنندگان به راحتی صورت می‌گرفت.

این امر از آن حیث مورد انتقاد بود که کتب کاملا فرسوده و برگه‌های آنها در شرایط نامطلوبی قرار داشت و با هر ورق زدن کتاب، امکان متلاشی شدن آن وجود داشت.

فضای نگهداری از این کتب به اندازه‌ای نا امن بود و میراث فرهنگی به اندازه‌ای نسبت به آن بی‌تفاوت بود که حتی تعداد زیادی از این کتاب‌ها سرقت شدند.

پس از بازدید جمعی از خبرنگاران در سال ۸۸ از این کتاب‌ها در سفر به شهر ندوشن، سلسله گزارش‌هایی از وضعیت این کتب منتشر شد که این امر سبب تا میراث فرهنگی برای انتقال این کتاب‌ها اقدام کند.

وعده مسئولان برای احداث موزه عملی نشد

مقاومت مردم برای خروج کتب خطی از ندوشن، سبب شد تا مسئولان میراث فرهنگی یزد قول احداث یک موزه و بازگرداندن این کتب را بدهند و تا آن زمان، قرار شد که این کتاب‌های ارزشمند در گنجینه میراث فرهنگی یزد نگهداری شود.

اکنون حدود ۱۰ سال است که انتقال این کتاب‌ها می‌گذرد اما هیچ خبری از احداث موزه نیست و حتی میراث فرهنگی سایر آثار تاریخی این شهر را نیز نادیده گرفته و توجهی به آن ندارد.

برخی مردم ندوشن این روزها پیگیر وضعیت کتاب‌ها به عنوان میراث شهر خود هستند اما خبری جز نگهداری آنها در گنجینه میراث فرهنگی یزد نمی‌شوند اما برخی کارشناسان میراث فرهنگی، مکان نگهداری این کتب را حتی در شرایط فعلی نیز، غیراستاندارد می‌دانند.

مردم ندوشن پیگیر احداث موزه و بازگشت کتب تاریخی هستند

مردم ندوشن این روزها در کنار همه دغدغه‌های اقتصادی خویش، وعده مسئولان برای احداث موزه را فراموش نکرده‌اند و با مراجعات مکرر به بخشداری، خواستار احداث موزه و بازگرداندن کتاب‌ها به ندوشن و فراهم آوردن شرایط مساعد برای نگهداری از منبر چوبی قدیمی و دیگر آثار تاریخی این شهر شده‌اند.

تلاش خبرنگاران برای برقراری ارتباط با میراث فرهنگی استان یزد بی‌نتیجه ماند و برخی کارشناسان میراث فرهنگی نیز از وضعیت و سرنوشت کتاب‌ها بی‌اطلاع بودند.

بخشداری ندوشن اکنون تنها مرجعی است که مردم به آن مراجعه کرده و درخواست‌های خود را در این زمینه مطرح می‌کنند.

کهن‌ترین شهر تاریخی ایران نمایندگی میراث فرهنگی ندارد

بخشدار ندوشن در این زمینه گفت: ندوشن با وجود اهمیت و جایگاهی که در میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دارد، متاسفانه از وجود نمایندگی اداره میراث فرهنگی بی‌بهره است و این امر مشکلات بسیاری را در این منطقه تاریخی به وجود آورده است.

سید بهروز موسوی عنوان کرد: این بی‌توجهی سبب شد تا بسیاری از بناهای تاریخی و قدیمی آن به سمت ویرانی و نابودی برود و مردم نیز مرجعی به جز بخشداری برای مراجعه به منظور رسیدگی به این وضعیت ندارند.

وی در مورد کتاب‌های خطی گفت: در ندوشن کتب و قرآن‌های خطی که برخی از آنها با آب طلا نگاشته شده بود، وجود داشت اما به به دلیل نبود موزه و مکان مناسب برای نگهداری، به مرکز استان و اداره کل میراث فرهنگی استان انتقال داده شد که انتظار می‌رود این میراث ارزشمند به نحوی شایسته و مطلوب مراقبت و پاسداری شود.

موسوی خاطرنشان کرد: در این مدت نیز پیگیری‌های بسیاری برای تکمیل، تجهیز و راه‌اندازی موزه ندوشن شده که امیدواریم در سال جاری این مهم با حمایت فرماندار میبد و اهتمام اداره میراث فرهنگی شهرستان میبد به سرانجام برسد.

بخشدار ندوشن عنوان کرد: برای ساختمان موزه ندوشن، یکی از خانه‌های قدیمی و بسیار زیبا و ارزشمند در بافت تاریخی در نظر گرفته شده که امیدواریم با اختصاص دو میلیارد ریال، فضای فیزیکی و فرآیند بازسازی آن به سرانجام برسد.

وی افزود: ندوشن با توجه به غنای میراث فرهنگی و گردشگری آن، پتانسیل تبدیل شدن به مرکز مهم جذب گردشگر و توریست را دارد که در صورت تکمیل جاده ورزنه ـ ندوشن، این مهم تقویت و زمینه اشتغال و رونق اقتصادی در خور توجهی فراهم خواهد شد.

امید می‌رود پیگیری‌های مردم ندوشن برای اطلاع از وضعیت کتب خطی و بازگرداندن آن به ندوشن نیز به سرانجام برسد و مسئولان میراث فرهنگی، پاسخی دلگرم کننده برای مردم این منطقه داشته باشند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری مهر، تاریخ 20 تیر 97، کد مطلب: 4344017: www.mehrnews.com