شعار سال: با وجود اینکه کشور ایران دارای استعدادهای بالقوه بسیاری برای جذب گردشگر است ولی ضعف در برنامه‌ریزی و تدوین استراتژی‌های توسعه و همچنین ضعف در بخش اجرا و نبود فضای کارآفرینی و... باعث شده است صنعت گردشگری و به‌ویژه گردشگری جنگ جایگاه واقعی خود را به دست نیاورد. استان کرمانشاه از نواحی عمده گردشگری جنگ در قالب گردشگری دفاع مقدس (راهیان نور) محسوب می‌شود. این منطقه به‌رغم تمامی مسائل و مشکلات موجود از جمله بیکاری جوانان روستایی، خشکسالی‌های پی‌در‌پی، توفان ریزگرد‌ها در بخشی از سال، زیرساخت‌ها و امکانات بسیار محدود، ضعف مدیریتی برنامه‌های توسعه، بسته بودن مرز، تعطیلی فعالیت‌های مربوط به زائران عتبات عالیات و نیز تعطیلی فعالیت‌های اقتصادی در ارتباط با بازارچه‌های مرزی و.... توانسته با استفاده از آثار به جا مانده هشت سال دفاع مقدس هرساله بالغ بر چند هزار نفر از گردشگران مناطق عملیات دفاع مقدس را به خود جذب کند. حضور گردشگران و فعالیت‌های گردشگری می‌تواند در رشد استان موثر باشد اما در این زمینه برنامه‌ریزی مطلوبی صورت نگرفته است. در واقع یکی از ضرورت‌های بررسی ارتباط گردشگری دفاع مقدس با اقتصاد منطقه و بررسی استراتژی‌های توسعه آن، فقر نسبی و وابستگی به اقتصاد کشاورزی این استان است. طبیعتا گردشگری به‌عنوان یک راهبرد می‌تواند در افزایش این تنوع و کاهش فقر بسیار موثر باشد.

برای بررسی و تبیین استراتژی‌های توسعه گردشگری دفاع‌مقدس در استان کرمانشاه و تحقق اهداف پژوهش و پاسخگویی به سوال مطرح شده بهترین روش مقایسه توان‌ها و ضعف‌ها در کنار فرصت‌ها و تهدید‌ها است. وجود پتانسیل‌های گردشگری جنگ، وجود برنامه‌های گردشگری، وجود مکان‌های هویتی و فرهنگی در منطقه، وجود مکان‌های گردشگرپذیر در سایت موزه، موقعیت مرزی منطقه، خاص بودن اتفاقات و عملیات‌های رخ‌داده در منطقه، وجود پیش‌زمینه ذهنی مثبت در رابطه با دفاع مقدس در کشور، وجود گردشگران جنگ در تمام طول سال، وجود زمینه‌های سرمایه‌گذاری‌های سودآور در منطقه، آمادگی منطقه و سایت موزه برای حضور گردشگران، وجود پتانسیل‌های توسعه گردشگری جنگ، وجود شبکه‌های ارتباطی مناسب و مهم بودن مناطق جنگی در ایران از جمله نقاط قوت استراتژی‌های توسعه گردشگری دفاع مقدس در این استان به شمار می‌روند.

در عین حال، بسته بودن مرز و بسیاری از مناطق، نبود تورگردان حرفه‌ای، بازسازی نامناسب و غیرطبیعی بعضی از قسمت‌های سایت موزه جنگ، تخریب بخشی از آثار به‌جای مانده از جنگ، عدم توزیع مناسب بازدیدکنندگان در فصول مختلف سال، نداشتن برنامه حرفه‌ای برای گردشگری جنگ، نبود تبلیغات مناسب و جذب گردشگر، نبود حمل و نقل سازمان‌یافته، نبود خدمات متنوع در سایت موزه قصرشیرین، نبود مرکز اطلاع‌رسانی، نبود سرمایه‌گذار خصوصی، نبود آمار دقیق از گردشگران جنگ، نبود آموزش مردم محلی، نبود مطالعات امکان‌سنجی در قالب توسعه گردشگری جنگ، نبود تبلیغات مناسب در حرکت گردشگری جنگ در بین مردم محلی، عدم توجه به تبلیغات برای گردشگری جنگ و زمینه‌های اقتصادی آن، عدم توجه به گردشگری جنگ در برنامه‌های سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و نبود مطالعات امکان‌سنجی توسعه گردشگری جنگ از نقاط ضعف گردشگری دفاع مقدس کرمانشاه هستند.

در همین حال فرصت‌های بسیاری در توسعه گردشگری جنگ در ایران و به ویژه در کرمانشاه وجود دارد. تمایل سرمایه‌گذاران حوزه گردشگری به این بازار چند میلیونی، وجود ارگان‌های نظامی در این بخش از گردشگری، امکان استفاده از سایت‌های جنگی برای برگزاری کلاس آموزشی، امکان ایجاد اردوگاه، برندسازی و تلاش برای تبدیل مناطق جنگ به منطقه میراثی ملی، توجه گردشگران جهانی به گردشگری‌های ماجراجویانه و فرهنگی، قابلیت انجام پژوهش‌های متنوع در گردشگری جنگ در ایران، علاقه‌مندی مردم آسیا و منطقه به آشنایی با فرهنگ جنگ و دفاع مقدس و... بخشی از این فرصت‌ها هستند. با این‌همه، تبلیغات منفی نسبت به فرهنگ گردشگری جنگ در گروه‌های اجتماعی خاص، نبود ریسک‌پذیری در سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری با توجه به نظامی شدن این نوع از گردشگری در ایران، عدم توجه جامعه صنفی هتلدار به ایجاد این مراکز در منطقه، نبود سیاست‌های حمایتی دولتی از این نوع گردشگری، عدم بهره‌برداری مناسب به دلیل عدم تخصصی بودن امکانات در سطح ملی، بی‌توجهی به توسعه همه‌جانبه سایت‌موزه‌های دفاع مقدس‌، تبلیغات منفی جهانی علیه ایران و فعالیت‌های گسترده تبلیغاتی کشورهای صاحب نام در زمینه گردشگری جنگ از جمله تهدیدهای گردشگری جنگ در کشور عنوان می‌شوند.

در همین حال، برای توسعه گردشگری دفاع مقدس در عموم مناطق می‌توان اهداف راهبردی را این‌گونه برشمرد: دستیابی به اهداف توسعه در قالب ایجاد اشتغال، درآمد، امنیت، مشارکت مردم؛ ملاحظات اکولوژیکی و زیست محیطی؛ ملاحظات فرهنگی و تقویت آثار این نوع از گردشگری در طول فرآیند برنامه‌ریزی؛ استفاده از منابع و امکانات موجود و بالقوه به منظور توسعه گردشگری دفاع مقدس از قبیل جاذبه‌ها، امکانات و خدمات، منابع انسانی و محیطی و نیاز‌های دیگر گردشگران و در نهایت بهینه ساختن و توزیع مناسب منافع اقتصادی و اجتماعی توریسم دفاع مقدس در جوامع محلی.

همچنین می‌توان گفت برای توسعه پایدار گردشگری دفاع مقدس راهبردهایی چون استفاده از پتانسیل‌های منطقه برای ارتقای شرایط اقتصادی، استفاده حتی‌الامکان از نیروهای محلی برای اشتغال و فعالیت در فرصت‌های ایجاد‌شونده در فرآیند توسعه و بهره‌برداری، شناخت تهدیدات این نوع از گردشگری و تلاش برای رفع آن، ایجاد موزه‌ها و نمایشگاه‌های خاص این نوع از گردشگری، آموزش جامعه محلی، جذب سرمایه بخش خصوصی، ایجاد پکیج حمایتی در قالب این نوع از گردشگری، معرفی مناطق هدف این نوع از گردشگری درکشورهای همسایه و نیز تقویت حس اجتماعی و مشارکت جمعی و سازماندهی تولیدات همراستا با توسعه گردشگری دفاع مقدس ضروری می‌نماید.

سایت شعار سال، با تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ انتشار 20 تیر 97، کد مطلب: 3411957، www.donya-e-eqtesad.com