شعار سال: رانش زمین و یا پدیده فرونشست زمین از سال ها پیش فارس را درگیر کرده و همواره محققان و کارشناسان نسبت به خطرات آن در این استان هشدار داده بودند.

دشت های فارس یکی پس از دیگری دچار فرونشست می شدند و عملا اقدامات اساسی و بنیادینی برای این پدیده جدی وپر خطر صورت نمی گرفت تا اینکه روز 26 تیر ماه خبر رسید که در بلوار جمهوری شهر شیراز کوه ریزش کرده و ساختمان های اطراف آن تخلیه شده اند.

حالا محققان اعلام کرده اند که ریزش کوه ناشی از رانش زمین بوده است تا با این اتفاق، رانش زمین به شهر شیراز رسیده باشد.

در این راستا رییس سازمان زمین شناسی منطقه جنوب کشور (مرکز شیراز) گفت: به دنبال لغزش دامنه شمالی بلوار جمهوری شهر شیراز در انتهای کوچه کوهستان، کارشناسان مرکز زمین شناسی و اکتشافات معدنی شیراز همراه با اکیپ ستاد بحران استان، منطقه لغزشی را بررسی کردند و پس از بازدید پارامترهای چینه شناسی و ساختاری و زمین شناسی مهندسی منطقه بررسی و برداشت شد.

طهمورث یوسفی افزود: با توجه به اطلاعات برداشت شده و تصاویر ماهواره ای این منطقه در جایی واقع شده که رسوبات آن کوهپایه ای، مخلوط های گسلی و لایه های مارنی سبز و خاکستری و سفید است و پیرامون آن لایه های سنگ آهک قرار دارد.

وی با اشاره به اینکه گسلی فرعی از این محدوده عبور می کند، اظهار کرد: این گسل سبب ناهنجاری های ساختاری و تغییرات شیب لایه ها در دو سوی گسل و پدیدار شدن لایه های مارنی در این قسمت شده، این گسل پهنه ای نزدیک به ۲۰۰ متر را متاثر ساخته و سبب ایجاد دامنه ای پر شیب و ناپایدار در این محدوده شده است .

رییس سازمان زمین شناسی منطقه جنوب کشور (مرکز شیراز) در رابطه با عوامل موثر در رانش زمین بیان کرد: عملکرد گسل فرعی و فعال، شیب دامنه (شیب های بالای ۳۰در صد)، شیب و جهتلایه ها،وجود چشمه سارهای فصلی و آبیاری های فضای سبز، تسطیح اراضی بصورت غیر اصولی و برداشت خاک و نهشته های پاشنه پایداری دامنه و... در بروز این حادثه نقش داشته است.

وی در رابطه با محدوده رانشی گفت: این زمین لغزش نزدیک به ۸۰ متر در طول دامنه و ۵۵ متر عرض دامنه را در عمق های ۲۰ سانتی متر تا ۴ متر متاثر ساخته که مساحت نزدیک به ۴۴۰۰ متر مربع را تحت تاثیر قرار داده است.عملکرد گسل فرعی و فعال با سازو کار ثقلی و پهنه متاثر از این گسل در محدوده مورد بررسی نزدیک به ۲۰۰ متر است، از جمله عامل اصلی ایجاد توپوگرافی ناپایدار، دامنه پر شیب و بلند در این منطقه است.

وی با اشاره به اینکه این رانش از نوع پرخطر است، تصریح کرد: مرکز این زمین لغزش از محل حد واسط دو مجتمع آپارتمانی در محدوده است، که یکی از عوامل اصلی ایجاد رانش برداشت غیر اصولی در این قسمت و بخش های پیرامون آن است.

یوسفی در خصوص راهکارهای لازم برای جلوگیری از تکرار مجدد این حادثه گفت: در این راستا با توحه به اینکه این محدوده از شمار مناطق پر خطر است باید این مسیر ها شناسایی و جهت ایمن سازی آنها اقدام کرد.

وی خواستار انجام عملیات های سریع و کوتاه مدت برای ایجاد پایداری اولیه و خارج شدن از بحران شد و تاکید کرد: ایجاد پاشنه و سطوح شیب دار در دامنه بخش لغزیده و ایجاد خاکریز یا سنگریز سکو، ایجاد فضاهائی برای انباشته شدن واریزه ها، ایجاد مانع و دیواره برای سازه های در معرضخطر، برداشتن قطعات سنگی ناپایدار، خارج کردن بخش های ناپایدار با استفاده روش های پله کانی و کم کردن شیب دامنه، مدیریت آب های بالا دست و زهکشی مناسب و هدایت جریان آنها به خارج از محدوده لغزش و ... از جمله اقداماتی است که باید سریع انجام شود.

یوسفی در رابطه با راهکارهای بلند مدت نیز گفت:کم شیب کردن دامنه و کاهش ارتفاع دامنه بوسیله ایجاد سطوح پلکانی،جلوگیری از فرسایش سطح دامنه، ایجاد دیواره های بتی و حائل، بهبود وضعیت زهکشی سطحی یا داخلی برای کنترل نیروی مخرب و استفاده از تمهیدات یا سازه های مهندسی از قبیل پا سنگ بتنی و ... نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

تشکیلکمیته فنی بررسی رانش

سرپرست دفتر مدیریت بحران استانداری فارس پیرامون رانش زمین در شیراز گفت: با توجه به حساسیت موضوع به دنبال رانش زمین در بولوار جمهوری شیراز بلافاصله اقدامات لازم برای بررسی موضوع آغاز شد.

علی وکیل زاده افزود: در این راستا در فاز اول توسط نیروهای امدادی در خصوص ایمن سازی محل انجام و تمام کارهایی کهدر پاشنه کوه و در منطقه ای که رانش زمین انجام شده بود صورت گرفت.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه احتمال رانش مجدد زمین وجود داشت با استفاده از لوله گذاری و مخروط های سیمانی محل ایمن سازی شد تا در صورت بروز مجدد آسیب پذیری به حداقل برسد.

سرپرست دفتر مدیریت بحران استانداری فارس در ادامه سخنان خود از تشکیل کمیته فنی بررسی رانش زمین در شیراز خبرداد و تاکید کرد: با توجه به اینکه امکان مجدد رانش زمین در این محدوده وجود دارد مقرر شد که نسبت به اسکان ساکنان اطراف این منطقه اقدام شود.

وکیل زاده گفت: در این رابطه نیز سازمان زمین شناسی نیز مطالعات لازم را انجام داده و در جلسه ای گزارش مبسوطی از این حادثه را اعلام کرد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری مهر ، تاریخ انتشار 30 تیر 97، کدمطلب: 4352097، www.mehrnews.com