پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

سرویس ویژه نمایندگی لنز و عدسی های عینک ایتالیا در ایران با نام تجاری LTL فعال شد اینجا را ببینید  /  سرویس ویژه بانک پاسارگارد فعال شد / سرویس ویژه شورای انجمنهای علمی ایران را از اینجا ببینید       
کد خبر: ۱۵۱۵۰۷
تاریخ انتشار : ۰۴ شهريور ۱۳۹۷ - ۰۹:۱۹
کارمندان؛ گشاده رویان و تلاشگران خستگی ناپذیر بی ادعا بخش بزرگی از خانواده دولت را تشکیل می دهند و به عنوان بازوان پرتوان دولت، در سازمان ها و وزارتخانه ها و در حوزه های گوناگون اجتماع، دولت را در وظایف خود یاری رسانده و در پیشرفت کشور نقشی اساسی دارند.

شعار سالهمه ساله در هفته دولت روز چهارم شهریور به عنوان روز کارمند نامگذاری شده است؛ روزی برای تجلیل از انسان های شایسته ای که هدفشان خدمت به مرم و کسب رضای پروردگار است. آنان که همه همت و تلاششان، گشایش گره های زندگی انسان ها، رفع مشکلات و ایجاد آرامش در جامعه است.

در نظام اسلامی، فلسفه وجودی سازمان ها و نهادها و به کارگیری کارمندان و کارگزاران اجرایی، خدمت رسانی به مردم است. مقام کارمندی در این نگاه، امانتی الهی برای خدمت گزاری به مردم و هموارسازی زمینه های سعادت افراد جامعه است.

کارمندان در این نظام، جایگاه ویژه ای دارند و اصلاح بسیاری از امور جامعه به دست آنان است از این رو، همواره از کارمندان دولت انتظار می رود رفتاری عادلانه در حیطه شغلی و فعالیت خود داشته باشند و به وظایف خود کاملا آشنا و به مسئولیت هایشان متعهد باشند تا با مهارت و دقت کافی به امور رسیدگی کنند.

در مقابل، کارمندان نیز به عنوان قشر تحصیل کرده و آگاه جامعه، در قبال خدمات شایسته خود انتظار دارند مردم با آنان محترمانه و در خور شأن انسانی و اجتماعی شان رفتار کنند و آنان را خدمتگزار بی منت ندانند. به یقین، تحقق این خواسته ها تنها در پرتو آموزه های انسان ساز اسلام امکان پذیر است.

اما از مهمترین ویژگی های اخلاقی که کارکنان ادارات و سازمان‌ها باید بدان مقید باشند، داشتن تقواست و شایسته است کارکنان نظام اسلامی، به زیور تقوا آراسته باشند. به تعبیر امیر مؤمنان حضرت علی (ع) «تقوا چونان مرکب های فرمانبرداری است که سواران خود را عنان بر دست، وارد بهشت جاویدان می کند. آن چه بر اساس تقوا پایه گذاری شود، نابود نگردد و کشت زاری که با تقوا آبیاری شود، تشنگی ندارد». کارمندان نیز با داشتن تقوا می توانند خود را از ارتکاب هرگونه نافرمانی، سستی و تنبلی، اسرافکاری، حیف و میل بیت المال و از بین بردن حق دیگران مصون نگاه دارند.

کارکنان و مدیران، در میدان کار و تلاش و میدان های دیگر زندگی دنیا، با انواع گرفتاری ها و تنگناها رو به رو هستند. کارکنان موفق کسانی اند که راه خروج از تنگناها را بشناسند و در برابر سختی ها مقاومت داشته باشند.

یکی از میوه های شیرین تقوا، رها شدن از سختی ها و آسان شدن کارها است. قرآن کریم می فرماید: «کسی که تقوای الهی پیشه کند، خداوند راه نجاتی برای او فراهم می کند». حضرت علی (ع) نیز در این باره می فرماید: «کسی که تقوا را انتخاب کند، سختی ها از او دور می گردند. تلخی هایش، شیرین و فشار مشکلات و ناراحتی های زندگی او بر طرف خواهد شد. مشکلات پیاپی و خسته کننده برایش آسان گردیده و مجد و بزرگیِ از دست رفته، چونان قطرات باران بر او فرو می بارند. رحمت بازداشته حق باز می گردد و نعمت های الهی پس از فرونشستن، به جوشش می آید و برکاتِ تقلیل یافته فزونی می گیرد

اما کسانی که از لحاظ علمی شایستگی اداره امور را ندارند، نباید مسئولیتی را بپذیرند. اگر کسی مهارت لازم را نداشته باشد و با این حال مسئولیت قبول کند، موجب تباهی و ضایع شدن کارها می شود. از این رو، در واگذاری کارها، افزون بر تعهد، دانش و تخصص نیز شرط است. پیامبر گرامی اسلام (ص) فرمودند: «کسی که بر مسلمانان پیشی گیرد، در حالی که در میان آنان کسی شایسته تر از او وجود دارد، به خدا، پیامبر و مسلمانان خیانت کرده است».

همچنین به این دلیل که کارمندان، هر روز با تعداد بسیاری ارباب رجوع، با افکار و اندیشه های متفاوت و سلیقه های گوناگون برخورد می کنند، به سعه صدر و حوصله فراوانی نیاز دارند. مقاومت در برابر تهدیدها و تطمیع ها، تحمل همکارانی با روحیات و رفتارهای متفاوت و نیز سایر فشارهای روحی، نیازمند داشتن حوصله فراوانی است. بنابراین، بدون داشتن شرح صدر و تحمل دیگران، نه می توان در کاری دوام آورد و نه پیشرفت کرد و دیگران را تحمل نمود.

همچنین از ویژگی های بارز کارکنان مدیران دولت اسلامی، مردم دوستی آنان است. تا زمانی که کسی مردم را از خود نداند و دوستی آنان در دلش راه ندهد، اگر به پست و مقامی نیز برسد، شوق خدمت به مردم را نداشته و بلکه به شدت از آنان گریزان است و زیر بار انجام بهتر مسئولیت نمی رود.

حضرت علی (ع) در فرمانش به مالک اشتر می نویسد: «مهربانی با مردم را پوشش دل خویش قرار ده، با همه دوست و مهربان باش. مبادا هرگز چونان حیوان شکاری باشی که خوردن آنان را غنیمت دانی، زیرا مردم دو دسته اند: دسته ای برادر دینی تو و دسته دیگر همانند تو در آفرینش هستند

اما یکی دیگر از ویژگی های بارز کارکنان مدیران دولت اسلامی، فروتنی است. زمانی که انسان به مسند ریاست و مقامی تکیه زد، نباید غرور وجودش را فراگیرد و وظایفی را که در قبال مردم دارد، فراموش کند؛ بلکه سزاوار است چنین کسی خود را در برابر مردم خاضع احساس کند و رفتار و کردارش را با فروتنی زینت بخشد.

تواضع، نعمت بزرگی است که به انسان، ارجمندی و والامقامی را هدیه کرده و از کبر و غرور دور می سازد. خداوند متعال به پیامبرش دستور می دهد که رفتارش را با فروتنی بیاراید: «بال و پر خود را برای مؤمنانی که از تو پیروی می کنند، بگستر». حضرت علی (ع) نیز به یکی از کارگزاران خود نوشت: «پر و بال خودت را در برابر مردم بگستران و با آنان گشاده رویی کن و فروتن باش».

همچنین مهربانی و نرم خویی با مردم و تحمل رفتارهای بد، از ویژگی های ممتاز یک کارمند نمونه است. رواست مسئولان و کارمندان دولت بکوشند وجود خود را به چنین صفاتی زینت بخشند. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «سازگاری و مدارا با مردم، نصف ایمان و نرمی و مهربانی با آنان، نصف زندگی است

حضرت علی (ع) نیز خطاب به مالک اشتر فرمود: «درشتی و سخنان ناهموار مردم را بر خود هموار کن و تنگ خویی و خودبزرگ بینی را از خود دور ساز، تا خدا درهای رحمت خود را به روی تو بگشاید و پاداش اطاعت ببخشایدت. آن چه به مردم می بخشی، به تو گوارار باشد. اگر چیزی را از کسی باز می داری آن را با مهربانی و پوزش خواهی همراه کن

اما ویژگی مهم دیگری که برای کارکنان و کارگزاران جامعه لازم است، داشتن خلق نیک و خوش رفتاری با مردم است. گشاده رویی و برخورد نیکو، باعث جذب مردم شده و آنان را به حکومت و کارگزاران آن امیدوار می کند در نتیجه، چنین نظامی از حمایت و پشتوانه قوی مردمی برخوردار خواهد شد، از سویی نیز سخنان و گفتار نیکو و خوش رفتاری، تأثیری مثبت در روح و جان افراد دارد.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در ارزش و فضیلت اخلاق نیکو فرمود: «محبوب ترین شما و نزدیک ترین تان به من در روز قیامت، خوش خلق ترین و متواضع ترین شماست». حضرت علی علیه السلام نیز در نامه خود به «حُذَیفة بن یمان» دستور می دهد: «و امر می کنم تا آن جا که می توانی، روش نیکو داشته باشی. به درستی که خداوند به نیکوکاران اجر و پاداش می دهد».

جامعه اسلامی، همانند یک جسم است و هرگاه عضوی از آن آسیب ببیند، دیگر اندام را آرامش و راحتی نخواهد بود. درک این واقعیت از سوی کارکنان و کارمندان که پیکر جامعه اسلامی واحد و یگانه است، آنان را در خدمت هرچه بیشتر به مردم مشتاق تر می کند.

از سویی نیز خدمت به مردم و تلاش در راه رفع نیازمندی های آنان، از اموری است که در آموزه های اسلامی اهمیت فراوانی به آن داده شده است. بهتر است کارگزاران و کارمندان دولت اسلامی، همواره در برآوردن خواسته های مردم و حل مشکلات آنان، سعی و کوشش کنند.

مسئولان و کارکنان باید به این حقیقت آگاه باشند که زمانی کار آنان باارزش خواهد بود که ابزاری برای خدمت به مردم باشد. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرموده اند: «هرکس در راه برآوردن نیاز مسلمانی برای خاطر خدا تلاش و کوشش کند، خداوند برای او هزار نیکی می نویسد».

سرعت عمل و برطرف ساختن مشکلات مردم در اسرع وقت، یکی از موارد تحقق خدمت به مردم است. شایسته است در نظام اسلامی، جریان امور به صورتی باشد که از هرگونه اتلاف وقت مردم و ایجاد سرگردانی و سردرگمی به دور باشد و کارهای مردم در اولین زمان ممکن انجام گیرد.

تحقق بخشیدن به این توصیه، هم نقش فراوانی در موفقیت و پیشرفت کارهای کارکنان و مدیران دارد و از انباشته شدن کارها جلوگیری می نماید و هم مانع از دلسرد شدن و نارضایتی و ناامیدی مردم می گردد. حضرت علی (ع) در فرمان تاریخی خود به مالک اشتر می فرماید: «برآوردن نیاز مردم در همان روزی که به تو عرضه می شود، از وظایف اختصاصی توست و کار هر روز را در همان روز انجام ده؛ زیرا هر روزی کاری مخصوص به خود دارد».

یکی از ارزش های اخلاقی در نظام اسلامی این است که کارگزاران و مسئولان و کارمندان آن، با خوش رویی و گشاده رویی با مردم برخورد نمایند و آن چنان رفتار کنند که به جای نفرت و انزجار، جذاب و گیرا به نظر آیند.

طبیعی است که مسئولان و کارکنان یک سازمان و اداره، در هر شرایطی قادر به حل مشکلات مراجعه کنندگان نیستد، ولی می توانند با گشاده رویی و چهره بشاش با آنان روبه رو شوند تا به این وسیله، اندکی از دردهای آنان بکاهند و خاطره خوشی از خودبه یادگار بگذارند. حضرت علی (ع) در این باره می فرماید: «با مردم، فروتن، نرم خو، مهربان، گشاده رو و خندان باش».

در مکتب اسلام، انسان شرافت و کرامتی دارد که از طرف خداوند به او داده شده است. بر همگان، به ویژه مسئولان و کارمندان لازم است حافظ حرمت و منزلت انسانی باشند. آن چه مورد نظر اسلام است، حفظ احترام و عزت مردم توسط رهبران، زمامداران و کارکنان می باشد، به نحوی که از هرگونه تحقیر و اهانت به مردم بپرهیزند و با مراجعان، از هر طبقه و صنفی باشند؛ کوچک یا بزرگ، باسواد یا بی سواد، شهری یا روستایی و... محترمانه رفتار کنند.

عدل و دادگری، از اساسی ترین ویژگی های کارگزاران و کارکنان دولت اسلامی است. کارکنان ادارات تا آن جا که می توانند، باید در هر زمینه ای و هر زمانی با عدل و انصاف با مردم برخورد کنند و از این که عده ای را بر دیگری یا فردی را بر فرد دومی برتر بدانند و ترجیح دهند، به شدت بپرهیزند و همه مردم را با یک چشم بنگرند.

آنان باید در اجرای قانون، استفاده از امکانات و مواهب عمومی جامعه، برخورداری از حقوق اجتماعی و تقسیم بیت المال در مورد طبقات مختلف جامعه، با عدل و انصاف رفتار نمایند و از هرگونه اعمال تبعیضی و نابرابری به دور باشند. حضرت علی (ع) به یکی از کارگزاران خود می فرماید: «در نگاه، اشاره چشم، سلام کردن و اشاره کردن، با همگان یکسان باش تا زورمداران در ستم تو طمع نکنند و ناتوانان از عدالت تو مأیوس نباشند».

همچنین کارگزاران و کارکنان نظام اسلامی در ادارات و سایر بخش ها، همواره کاری را که انجام می دهند، نوعی وظیفه و مسئولیت می دانند و به کاری که برای مردم انجام می دهند، منتی بر آنان نمی گذارند و مورد توهین و اهانتشان قرار نمی دهند.

حضرت علی (ع) در توصیه های خود به مالک اشتر می فرماید: «مبادا با خدمت هایی که انجام دادی، بر مردم منت گذاری یا آن چه را انجام داده ای، بزرگ بشماری. منت نهادن، پاداش نیکوکاری را از بین می برد و کاری را بزرگ شمردن، نور حق را خاموش می سازد».

همچنین سزاوار است کارگزاران و کارمندان نظام اسلامی، هر کدام در محدوده سازمان و اداره خود و در چارچوب مقررات و قوانین مربوط، از مسئول بالا دست خود اطاعت کند و این پیروی، اگر آگاهانه و در یک محیط صمیمی صورت پذیرد، موفقیت و پیشرفت آن مجموعه را در پی خواهد داشت؛ ولی اگر در نظام حکومتی و در سلسله مراتب مسئولیت ها، اطاعت و پیروی از مسئول بالاتر نباشد و زیردستان از گردن نهادن به دستورات مقام بالاتر امتناع ورزند، آن نظام و حکومت به هم می ریزد و رشته امور از هم می پاشد. حضرت علی علیه السلام می فرماید: «از مافوق و بالادست خود پیروی و اطاعت کن، تا زیردستانت از تو اطاعت کنند».

اما یکی از عواملی که نقش به سزایی در پیشرفت امور یک مجموعه تشکیلاتی دارد، برادری، صمیمیت و همدلی بین مدیران و کارکنان آن است. کارمندان نظام اسلامی می توانند در محیط کار با سایر همکاران رابطه صمیمی و دوستانه داشته باشند و با رعایت حقوق برادری و روحیه تعاون و همکاری، یک رنگی و یکدلی را در محیط اداری حاکم سازند؛ زیرا وحدت و همدلی کارکنان، انرژی های مادی و معنوی حوزه مدیریت را در راه دست یابی به اهداف متمرکز می سازد.

همچنین ایجاد محیط مشاوره، از اصول مدیریت اسلامی است که به کارگزاران هم رده اختصاص ندارد، بلکه عموم مدیران و کارگزاران، اعم از بالادست، هم سطح و زیردست را در بر می گیرد؛ یعنی هم مسئول بالاتر با زیردستان خود به مشاوره برخیزد و برای نظرات و افکار آنان ارزش قائل شود و هم خود نیروها با یکدیگر تبادل نظر و مشورت داشته باشند.

خداوند متعال به نبی اکرم (ص) دستور می دهد که در امور جامعه با مؤمنان مشورت کند: «و در کارها با آنان مشورت کن، اما هنگامی که تصمیم گرفتی (قاطع باش و) بر خدا توکل کن؛ زیرا خداوند متوکلان را دوست دارد».

حال کار و فعالیت کارمندان، به عنوان عضو فعال جامعه و خدمتگزار ملت، شایسته تقدیر و بیان است؛ از این رو امام خمینی (ره) به قشر کارمند اهمیت فراوانی می داد و به مناسبت های مختلف، از این قشر زحمت کش قدردانی کرده و همواره در پی برطرف کردن مشکلات آنان بود.

ایشان در بخشی از سخنانشان می فرمودند: «البته من از مشکلات دولت، مشکلات کارمندان دولت، از مشکلات همه قشرهایی که در بین دولت کار می کند، آگاهم و می دانم در عین حالی که محروم ترین قشرها هستد، با اخلاص ترین قشرها (هم) هستند».

همچنین حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب، درباره ارزش کار کارمندان و خدمتگزاران کشور خطاب به آنان فرمودند: «هر کاری که شما برای مردم انجام می دهید. در هر پست و سمتی که باشید، یک حسنه است و علاوه بر این که به نفع مردم است، چنان چه کار ماندگار و اصیل و ریشه دار هم باشد، یک صدقه جاریه است و در دستگاه عظیم الهی، این کارهای شما خواهد ماند و آثار نیک خود را خواهد بخشید و ثمرات آن را خواهید دید، هم در دنیا و هم در عالم آخرت؛ همان روزی که هر انسان محتاج حسنه و صدقه ای است که از پیش فرستاده است».

ایشان در جای دیگر می فرمایند: «هیچ صدقه ای بالاتر از این نیست که انسان این مردم را خوشحال کند».

همچنین از آن جا که بعضی از کارهای اداری، دشواری هایی دارد و در مدت زمان کمی قابل حل نیست، ممکن است ناراحتی ارباب رجوع را به همراه داشته باشد. حال بسیار پسندیده است کارمندان محترم، در چنین زمان هایی با مهربانی و گشاده رویی جواب مراجعه کنندگان را بدهند.

رهبر معظم انقلاب در بیاناتی خطاب به کارمندان فرمودند: «ممکن است یک نفر به شما مراجعه کند، اما شما نتوانید گرهی از کار او باز کنید. اگر نمی توانید گره او را باز کنید، اقلا با گره افزونی خودتان، گرهی بر کار او اضافه نکند. اگر نمی توانید کاری برایش انجام دهید، لااقل گشاده رو باشید و با خنده و تبسم و ملاطفت با او برخورد کنید. اگر مشکلش حل نمی شود لااقل دلیل آن را برایش تبیین کنید

اکنون شایسته است روز کارمند را قدر بدانیم و در بزرگداشت مقام ارزشمند و والای کارمندان کشور بکوشیم و بیش از آنکه این روز، فرمایشی و شعاری محسوب شود فرصتی مناسب برای تبیین جایگاه و رفع مشکلات کارمندان باشد.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته ازخبرگزاری جمهوری اسلامی ، تاریخ انتشار 4 شهریور 97، کدمطلب: 83011833، www.irna.ir


اخبار مرتبط
خواندنیها-دانستنیها
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار
پربازدیدترین
پربحث ترین