شعار سال: اکران فیلم‌های خارجی در سینماها و بحث بر سر مزایا و معایب آن موضوع جدیدی نیست ولی در ماه‌های اخیر با توجه به برخی اکران‌های آزمایشی آثار خارجی، این مساله صورت جدی‌تری به‌خود گرفته است. به نظر می‌رسد هر دو گروه موافق و مخالف این اتفاق دلایل قانع‌کننده‌ای برای نظرات خود دارند که شایان توجه است؛ برخی موافقان که عموما سینماداران جزو آنها هستند بر این اعتقادند که با این رویکرد استقبال از سینماها افزایش خواهد یافت و علاوه بر رقابتی که منجر به بهبود کیفیت آثار داخلی خواهد شد، تجربه دیدن آثار جهانی روی پرده عریض برای بینندگان بیشتر ممکن خواهد شد و مخالفان بر این‌باورند با توجه به اینکه بدون اضافه شدن فیلم‌های خارجی نیز با توجه به محدودیت سالن‌های نمایش مجال عرضه برای تمام آثار به مدت منصفانه وجود ندارد، ورود مهمانان ناخوانده خارجی به این صف طولانی جفایی است مضاعف. هرچند هردوی این استدلال‌ها از دیدگاه‌های مختلف درست به نظر می‌رسد متاسفانه هر دوگروه ساده‌ترین راهکار را برای حل مشکل ارائه می‌دهند و آن بودن یا نبودن اکران خارجی است و کمتر کسی راه عملی‌تر، اما دشوار اضافه شدن سالن‌های نمایش را پیش می‌کشد.

داشته‌ها و نداشته‌ها

طبق آمار تعداد سینماها نسبت به جمعیت وضعیت نامطلوبی دارد. با توجه به رشد جمعیت ۱۲۷ درصدی پس از انقلاب و رشد منفی ۴۴ درصدی ساخت سینما این نسبت در مقایسه با استاندارد جهانی بسیار پایین است؛ رقمی که با توجه به جدول ارائه شده و سنجش با دیگر کشورها عمق فاجعه را بهتر نشان می‌دهد. اگر چه در چند سال اخیر با ساخت چند پردیس بزرگ سینمایی تا حدی این مشکل در شهرهای بزرگ به ویژه تهران کمتر شده، اما آنچه بیش از پایین بودن نسبت جمعیت کل کشور به تعداد سینماها نگران‌کننده است، نبود عدالت فرهنگی در توزیع همین سالن‌هاست. آنچنان که آمار نشان می‌دهد حدود یک‌سوم سالن‌های سینما در پایتخت واقع شده و از میان ۱۱۴۸ شهر در کشورمان، تنها حدود ۶۰ شهر سینما دارند؛ به عبارت دیگر ۱۰۸۸ شهر از سینما محرومند یعنی بیش از ۹۴ درصد از شهرهای کشور فاقد سالن سینما هستند. از مقایسه نسبت جمعیت به سالن سینما بین کشورهای مختلف نیز در می‌یابیم که اگر میزان متوسط این نسبت را یک سالن سینما برای هر ۲۰هزار نفر در نظر بگیریم، کشورمان باید سالن سینماهایش را به ۱۱ برابر تعداد فعلی یعنی دست‌کم به ۳۸۰۰ سالن برساند.

رقابت فشرده

سالانه حدود ۱۲۰ فیلم سینمایی در کشور تولید می‌شود که اغلب آنها شانس این را که در شهرستان‌ها به نمایش درآیند پیدا نمی‌کنند. از میان آثاری که در پایتخت (که بیشترین تمرکز سالن‌های سینما در آن واقع شده) به‌نمایش درمی‌آیند نیز بسیاری از فیلم‌ها به ناچار مجبورند کمتر از زمان استعداد مالی‌شان روی پرده بمانند تا جا را به آثار دیگر بدهند؛ نکته‌ای که همواره رنجش و اعتراض کارگردان‌ها و تهیه‌کنندگان را به دنبال دارد. با توجه به سالن‌های معدود، زمان نمایش در فصل‌های مختلف نیز اهمیت ویژه‌ای می‌یابد چرا که برهه‌هایی از سال کمبود تماشاگر به نحو محسوسی مشاهده می‌شود، همین عامل نیز در زمان‌بندی اکران، نگرانی و احساس تبعیض را افزایش می‌دهد. هم‌اکنون نزدیک به ۱۰۰ سالن سینما در تهران وجود دارد که این حجم جوابگوی آثار داخلی نیست تا آنجا که برآورد می‌شود هر سال حدود ۴۰ فیلم پشت در اکران باقی می‌مانند و با توجه به افزایش تولید و سرعت کم ساخت سالن جدید، هر سال به این میزان افزوده می‌شود؛ نکته‌ای که مخالفان اکران فیلم‌های خارجی به آن استناد می‌کنند.

راهکارهای کوتاه‌مدت

ساخت پردیس‌های سینمایی و سالن‌های نمایش فیلم در شهرهای بزرگ و کوچک اگرچه بهترین راه حل برطرف کردن کمبود مکان نمایش محسوب می‌شود ولی به دلایل متعدد که مهم‌ترین آنها کمبود بودجه است، ساخت چنین مکان‌هایی در شهرستان‌های کوچک آن هم در کوتاه‌مدت مقدور نیست. از این‌رو باید در جست‌وجوی شیوه‌هایی متناسب با اوضاع جامعه و اقتصاد بود. یکی از این شیوه‌ها که در سال‌های اخیر به آن توجه شده، ایجاد سالن‌های کوچک و سینماهای سیار است. از فروردین امسال اجرای سینمای سیار توسط سازمان امور سینمایی و سمعی و بصری به انجمن سینمای جوانان ایران محول شده است و با حدود ۴۰ دستگاه سینمای سیار در سراسر کشور راه‌اندازی شد و برنامه تحویل دستگاه‌های سیار به شهرهای دیگر ادامه یافت.

دستگاه‌های سینمای سیار دارای ویژگی بارگذاری از طریق اینترنت بوده و به همین دلیل فیلم‌های روز سینمای ایران را می‌توان در کوتاه‌ترین زمان ممکن در سراسر کشور اکران کرد. این طرح هم‌اکنون با عنوان «سینما سلام» در بسیاری از شهرستان‌های کشور در استان‌های مختلف مانند گیلان، بوشهر، اصفهان، زنجان، خراسان، آذربایجان‌شرقی و فارس اجرا شده و با استقبال مردم مواجه شده است. برای رونق‌بخشی به این طرح حتی از برخی هنرمندان صاحب‌نام و بازیگران مطرح استفاده شده تا در مراسم افتتاح این سالن‌های کوچک حضور یابند. البته شروع این طرح از سال‌ها پیش آغاز شده ولی در سال جاری با انسجام بیشتری در حال برگزاری است؛ راهکاری که گرچه نمی‌تواند جای سالن‌های استاندارد و مجهز را برای همیشه بگیرد ولی به‌عنوان مسکنی تا انجام طرح‌های بزرگ در نظر گرفته شود، تا گرهی از صنعت سینمای کشور بگشاید.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه دنیای اقتصاد تاریخ انتشار 9مهر 97، کدمطلب: 3446395، www.donya-e-eqtesad.com