شعار سال: ماجرا از اين قرار بود که دماي آن روز بيرون از ورزشگاه 40 درجه بود ولي بازيکنان و تماشاگراني که در ورزشگاه حاضر بودند، نه تنها دماي 40 درجه را حس نکردند بلکه از انجام بازي در يک دماي بسيار مطلوب که گفته مي‌شد بين 21 تا 24 درجه سانتي‌گراد بود، لذت بردند. اما چطور مي‌شود بيرون از ورزشگاه دما 40 درجه باشد ولي درون ورزشگاه 21 درجه؟ پاسخ اين سؤال را مي‌توان در اين مطلب پيدا کرد و به اين نتيجه رسيد كه چقدر کشورهاي حوزه خليج فارس در ساخت و تجهيز ورزشگاه‌هاي فوتبال پيشرفت کرده‌اند.

وعده ميزباني جام جهاني
قطري‌ها ميزبان جام جهاني 2022 هستند؛ جامي که با هزار اما و اگر و با هزار ترديد به آنها رسيده. مهم‌ترين دليل مخالفت براي اعطاي ميزباني به اين کشور دماي سرسام‌آور در تابستان بود ولي قطري‌ها از همان موقع قول داده بودند دماي ورزشگاه را با استفاده از تکنولوژي‌هاي روز پايين مي‌آورند تا هيچ کسي در ورزشگاه احساس گرما نکند. آن‌روز اين حرف بيشتر شبيه به شعار بود ولي حالا که نمايندگان ايران در ليگ قهرمانان آسيا به قطر رفته‌‌اند و از نزديک اين موضوع را حس کرده‌اند، مشخص شده که انجام بازي «زير کولر» نه تنها يک شعار نيست بلکه يک گام بزرگ در تجهيز و مدرن‌کردن ورزشگاه‌ها در قطر است.

تجهيز ورزشگاه با 81 ميليون يورو!
پرسپوليس در بازي رفت مرحله يک‌چهارم نهايي ليگ قهرمانان آسيا در ورزشگاه خليفه به مصاف الدحيل رفت و تجربه بازي زير تهويه‌هاي خنک‌کننده اين ورزشگاه را به دست آورد. دستگاه‌هاي بزرگ خنک‌کننده که در ديواره‌هاي اطراف زمين و زير جايگاه تماشاگران تعبيه شده بود تا دماي ورزشگاه را برخلاف هواي بيرون خنک نگه دارند. ورزشگاه خليفه يکي از ورزشگاه‌هاي قديمي قطر است که قدمت آن به سال 1976 برمي‌گردند ولي اين ورزشگاه در سال 2017 دوباره نوسازي شد و براي آن هزينه‌اي نزديک به 81 ميليون يورو کنار گذاشته شد. بخش اعظم اين هزينه‌ها براي آن صورت گرفت که دماي ورزشگاه را براي مدت طولاني خنک نگه دارند و در اين بين تمام استانداردهاي لازم را هم رعايت کنند.

سيستم خنک‌کننده چطور کار مي‌کند؟
با اين حال بخش اصلي ماجرا هنوز باقي مانده؛ قطري‌ها از چه سيستمي استفاده کرده‌‌اند تا بتوانند به واسطه کولرهاي عظيمي که در ديواره‌ها کار گذاشته‌‌اند، دماي هوا در محيط ورزشگاه را پايين نگه دارند؟ اولين موضوعي که در اين مورد بايد روشن شود اين است؛ جرياني که از کولرهاي ورزشگاه خارج مي‌شود بادهاي خنک نيست بلکه جريان آب سردي است که در کانال‌هاي تعبيه‌شده استفاده مي‌شود. ماجرا از اين قرار است که در دوکيلومتري ورزشگاه يک مخزن بزرگ آب تعبيه شده که اين مخزن هم از آب‌هاي پيراموني و هم بارش‌هاي زمستاني در قطر تغذيه مي‌شود. آب‌هاي انباشته‌شده در اين مخزن در طول شب و با استفاده از يک سيستم خنک‌کننده قوي تبديل به يخ مي‌شوند. اين يخ‌ها از طريق رادياتورهايي که به کار گرفته شده به مخازن موجود در ورزشگاه انتقال داده مي‌شود و دست آخر آن جريان يخ تبديل به آب سردي مي‌شود که در مجاري دستگاه‌هاي خنک‌کننده قرار مي‌گيرد. قطري‌ها معتقدند استفاده از اين سيستم 40 درصد اتلاف انرژي کمتري در مقايسه با موارد معمول دارد.

سه هزار کانون تعبيه‌شده در ورزشگاه
مخازن موجود در ورزشگاه جريان را به سه هزار کانوني که در اطراف ورزشگاه تعبيه شده مي‌فرستد. کانون‌هايي که در سه رديف مجزا در ورزشگاه قرار گرفته‌اند. اما جالب است بدانيد براي اينکه دماي ورزشگاه به حد مطلوبي برسد، فقط به نيم‌ساعت زمان نياز است! از لحاظ علمي زمان اين فرايند حتي از چيزي که قابل تصور باشد هم بهتر است. يعني در نيم‌ساعت دما از 40 درجه به چيزي بين 24 تا 26 درجه مي‌رسد. اما اين تمام ماجرا نيست؛ اين جريان سردي که در اطراف ورزشگاه قرار دارد، همگي با استفاده از سيستم‌هاي رايانه‌اي تحت کنترل هستند و اين ديگر دست خود مسئولان ورزشگاه است که بسته به نوع هوا، ميزان رطوبت ورزشگاه را تعيين کنند.

سيستم هميشه روشن نيست
ديگر نکته‌اي که اين تکنولوژي را جذاب‌تر مي‌کند اين است که براي خنک‌نگه‌داشتن دماي ورزشگاه نياز نيست سيستم هميشه روشن باشد! بسته به نوع برگزاري مسابقه مي‌شود به صورت رديفي، کانون‌هايي که از آنها جريان سرد به ورزشگاه مي‌رسد خاموش شوند. در واقع پس از دقايقي که اين سيستم به کار افتاد سيستم‌هاي به‌کاررفته در ديواره‌ها، خنکي را به خودشان مي‌گيرند و آن وقت دستگاه دروني خاموش مي‌شود. جالب اينکه وقتي سيستم‌ها خاموش شوند دماي مطلوبي که در ورزشگاه به وجود آمده ماندگاري‌اي چندين‌ساعته دارد. براي توجيه علمي اين داستان هم از سيستم ترکيب آب و روغن استفاده شده؛ مسئولاني که اين تکنولوژي را به راه انداخته‌‌اند، يک مثال جالب دارند: تصور کنيد که روغن را در يک ظرف آب مي‌ريزيد. روغن با توجه به اختلاف چگالي‌اش روي سطح قرار مي‌گيرد. در ورزشگاه دقيقا از اين فرمول استفاده شده است: آب خيلي سبک است، آب سرد ضخامت بيشتري را ايجاد مي‌کند و باعث مي‌شود گرما به سمت بالا حرکت کند تا اينکه از ورزشگاه کاملا خارج شود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 12 مهر97، شماره: 3259