شعار سال: بر اساس آخرين آماري که پيمان سنندجي، مديرعامل اتوبوسرانی داد، در‌حال‌حاضر شش‌هزارو 200 اتوبوس فعال و شاغل در 240 خط اتوبوس‌رانی محدوده شهر تهران وجود دارد که متوسط سن اين اتوبوس‌ها، حدود 10 سال است و مدت‌هاست از سن فرسودگي گذشته‌اند. سه‌هزارو 200 دستگاه از اين تعداد، اتوبوس‌هاي ديزلي هستند که وضعيت سوختشان نمي‌تواند چندان اميدبخش باشد و مابقي گازسوزند و خبر بد ديگر اينکه از نه جايگاه CNG که اتوبوس‌ها مي‌توانند در آن سوختشان را بگيرند، دو جايگاه در دو ماه اخير در حال اورهال و استانداردسازي اجباري است و اين يعني تعداد چشمگیری از اتوبوس‌ها ساعتي درخور ‌توجه را بايد در صف گاز باشند و به همين اندازه از خدمت‌رساني به مردم و کسب درآمد خودشان دور بمانند.
از سال 87 که محمدباقر قاليباف هديه قرمز و دو‌کابين جديدي را در خيابان انقلاب تهران رونمايي کرد و تهراني‌ها بعد از سال‌ها شاهد تردد اتوبوس‌هايي نو، کولردار و باکيفيت بودند، 10 سال گذشته است و حالا بسياري از آن ناوگان متفاوت به سن فرسودگي رسيده‌‌اند و بنا بر آمار مديرعامل شرکت اتوبوس‌راني شهر تهران، هزارو 300 دستگاه اتوبوس BRT در 10 خط اتوبوس‌هاي تندرو و اختصاصي فعال‌اند، در حالي که متوسط عمرشان 7.9 سال است.
واقعيت اين است که در شرايط تحريم و محدوديت خريد خارجي و محدوديت کارخانه‌هاي اتوبوس‌سازي، زمينه‌اي براي واردات و خريد خارجي اتوبوس باقي نمي‌ماند و گويا ساخت همين اتوبوس‌های بي‌‌کيفيت و کم‌کيفيت فعلي نیز در شرايط فعلي براي بسياري از سازندگان داخلي فراهم نيست و اگر تا يک سال قبل مي‌شد به دولت ايراد وارد کرد که چرا تهران سهمي از توليد داخلی اتوبوس‌ها ندارد، با اين شرايط امروز، قول‌دادن براي جايگزيني اتوبوس‌هاي فرسوده، قولي دور از ذهن است. آنچه امروز براي اتوبوس‌ها و حتي واگن‌هاي مترو رخ مي‌دهد، خرج‌کردن از يک اتوبوس يا واگن ‌برای اتوبوس يا واگن‌هاي ديگر است؛ چون نه وارداتي وجود دارد و نه به اين زودي‌ها اتوبوسي جديد قرار است تهراني‌ها را از آنچه عذاب هر روزشان شده، نجات دهد.
طبق گزارش شرکت واحد اتوبوس‌راني، نوسازي 500 اتوبوس در برنامه سال 97 هست و قرار است این امر تا پايان سال انجام شود، اما اين همان قولي است که حالا در ماه هفتم سال، اميدي کم‌رنگ براي تحققش وجود دارد. محسن پورسيدآقايي، معاون حمل‌ونقل و ترافيک شهرداري تهران، کمتر از يک ماه قبل درباره قوزبالاقوزشدن حذف ارز دولتي براي نوسازي اتوبوس‌هاي شهري گفت. او بیان کرد: هزينه نوسازي هر اتوبوس با ارز ثانويه حدود يک‌ميلياردو ۴۰۰ ميليون تومان است و به همين دليل اگر حمل‌ونقل عمومي را به‌عنوان کالاي اساسي در نظر نگيريم، اين سيستم به‌زودي قفل مي‌شود.
اين حساسيت و نگراني که از سال‌ها قبل و در مديريت شهري گذشته با ادبيات و روش و البته اهداف ديگري دنبال مي‌شد، همچنان ادامه دارد و متهم و مقصر اصلي نیز در اين وضعيت دولت است که يا پول نداده، يا پول نداشته، يا مديريت نکرده يا جلوي مديريت را گرفته است و حالا مشکلات دومينووار روي هم خراب شده‌اند. اگر دولت‌هاي نهم، دهم و يازدهم، فارغ از شرايط مالي و اهداف سياسي، به وظايف خود طبق قانون و تعهدات عمل مي‌کردند، سهم اتوبوس‌هاي شهرداري تهران را در نوسازي مي‌دادند و ساير رديف‌هاي اعتباري مترو هم پرداخت مي‌شد، امروز وضعیت به اين شکل حاد درنمي‌آمد و مديريت شهري اصلاح‌طلبي که بعد از سال‌ها وارث دوران مديريت اصولگرايان شده، اين‌گونه در وضعيت چه‌کنم چه‌کنم نمي‌ماند و مردم هم هر روز نااميدتر از روز قبل نمي‌شدند.
محمدباقر قاليباف، شهردار اسبق تهران، در چند سفر خارجي خود به روسيه و چين تلاش کرد سهم بيشتري از نتايج مذاکراتش را منجر به خريد اتوبوس و تجهيزات آن کند، اما واقعيت اين است که نتيجه اين تلاش‌ها تاکنون چندان چشمگير نبوده و از يک جايي به بعد، توافق‌ها اجرا نشده، قول‌ها روي زمين مانده و اتوبوس دو‌کابين قرمز روبان‌خورده دیگری به تهران نرسيده است. امروز اگر مسافر خطوط تندرو اتوبوس‌راني باشيد، متوجه فرسودگي اين اتوبوس‌ها در بدنه داخلي و بيروني مي‌شويد و به‌زودي اين اتوبوس‌ها هم شکل و شمايل اتوبوس‌هاي قديمي و فرسوده قبلي را پيدا مي‌کنند و معلوم نيست كه قرار است اين حجم از مسافر چگونه پوشش داده شوند و بايد اميدوار بود که تا قبل از رسيدن به اين وضعيت، دولت تکاني به خودش بدهد و فکري اساسي بيشتر از آنچه نشان مي‌دهد و حرف مي‌زند، براي حمل‌ونقل عمومي پايتخت و اتوبوس‌هاي آن کند.
البته اين وضعيت در اين مدت بارها در جلسه‌‌های مشترک دولت و شهرداري تهران مطرح و پيگيري شده، اما تا امروز نتيجه‌اي حاصل نشده است. محسن هاشمي، رئيس شوراي شهر تهران، در جلسه 18 شهريور شوراي شهر تهران از نامه شورا به رئيس‌جمهور درباره وضعيت نوسازي اتوبوس‌هاي درون‌شهري خبر داد.
او گفت: بر اساس مصوبه‌اي که دولت در زمينه نوسازي اتوبوس‌هاي درون‌شهري داشته، قرار بوده است منابعي براي اين کار اختصاص دهند، اما در اين حوزه هنوز کاری جدي انجام نشده است؛ بنابراین نامه‌اي خطاب به رئيس‌جمهور با امضاي همه اعضا ارسال مي‌شود و براي اقدام جدي در اين حوزه، از رئيس‌جمهوري درخواست کمک خواهد شد. البته با گذشته حدود يک ماه درباره اينکه اين نامه ارسال شده يا نه و آيا نتيجه‌اي دربر داشته، خبر جديدي وجود ندارد.
در شرايط اقتصادي که جامعه با نوسانات شديد قيمتي کالا مواجه است و تنش‌هاي تورم، زندگي اقشار مختلف را تحت تأثير منفي خود قرار داده است، بايد نيم‌نگاهي نیز به شرايط رانندگان اتوبوس داشت که با سختي بسيار کرايه را هزار تومان هزار تومان در ارتباط مستقيم با مردمي که گاه بسيار عصباني و ترشرو هستند، کسب می‌کنند و درعوض ميليون ميليون براي قطعات و نگهداري اتوبوس فرسوده و هزينه‌هاي جانبي آن خرج می‌کنند. ضمن اينکه بايد نبود ساختار امن شغلي و بيمه‌اي، نبود نظارت کافي و صرف زمان‌هاي طولاني شبانه در صف گاز و گازوئيل را نیز به مشکلاتشان اضافه کنيم. اين شغل با همه الزامات و محدوديت‌هايي که دارد، جزء نيازهاي حياتي شهر تهران است و لازم است در شرايطي که مترو هنوز نتوانسته به سهم واقعي خود برسد، توجهی جدي به آن شود.
با وضعيتي که امروز از ناوگان اتوبوس‌راني کم و فرسوده و ميني‌بوس‌راني تقريبا حذف‌شده شهر تهران سراغ داريم، سهم 25درصدي اين دو ناوگان در افق طرح جامع حمل‌ونقل و ترافيک شهر تهران به اين زودي‌ها دورقمي نمي‌شود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 12 مهر97، شماره: 3259