شعار سال: هوش هیجانی شامل مواردی مانند خودآگاهی،
خودنظمدهی، همدلی و مهارت اجتماعی است. خودآگاهی شامل توانایی تشخیص و درک
هیجانات و انگیزشهای درونی خود و اثرات آن بر دیگران است. خودآگاهی در واقع
توانایی شناخت و نظارت بر احساسات است. افرادی که درباره احساسات خود اطمینان و
دقت دارند، مهارت بیشتری در هدایت و کنترل زندگی خود نشان میدهند و در کارهای خود
دقیق هستند. این افراد در تصمیمگیریها از انتخاب شغل گرفته تا انتخاب همسر
معمولا درست عمل میکنند. آنها به جای واکنش احساسی به امور، واکنش منطقی نشان میدهند.
خودنظمدهی به معنای توانایی کنترل یا تغییر جهت احساسات نادرست و میل به
تأخیرانداختن عمل و تفکرکردن درباره آن است. افراد
خودنظمده بهتر میتوانند با احساساتی چون ناامیدی، اضطراب، تحریکپذیری و خشم
کنار بیایند. بنابراين بهتر میتوانند به شرایط مطلوب و متعادل برگردند. همدلی
یعنی توانایی درک و شناخت احساسات و عواطف دیگران و سازگاری با آنها؛ همدلی یعنی
درک احساسات دیگران و انجام یک عمل مناسب در قبال آنان. این امر به آن معنا نیست
که همه احساسات طرف مقابل را تأیید و تحسین کنیم بلکه باید بتوانیم احساسات و ریشه
آنها را درک کنیم. همدلی شامل توجه دقیق به رفتارهای غیرکلامی، افزایش و تقویت
مهارتهای گوشدادن و عدم قضاوت است.
توصیههایی برای پرورش هوش هیجانی کودکان عبارتاند از: 1- از هیجانات
کودک خود آگاه شوید و کودک خود را نیز با آن هیجانات آگاه کنید. 2-هیجان را به
عنوان فرصتی برای یادگیری و صمیمیت بیشتر با کودک بشمارید. 3- همدلانه و صبورانه
به فرزندان خود گوش دهید و خوبگوشدادن را نیز به آنها بیاموزید. 4- به کودکان خود
برای شناخت و تجربه انواع هیجانات و احساسات کمک کنید. 5-احساسات
آنها را نامگذاری کنید؛ مثلا اینکه به نظر میرسد تو غمگین هستی. 6- از کودکان
خود بخواهید تا هیجانات خود را نقاشی کنند: مثلا، میتونی خشم و عصبانیت خودت رو
نقاشی کنی، یا وقتی میترسی چه شکلی میشی، اون رو نقاشی کن. 7- محیطی سرشار از
امنیت و آرامش و محبت فراهم کنید. برای احساسات کودک خود ارزش قائل شوید. 8- برای
سرکوب احساسات منفی کودکان، از دادزدن و رفتارهای خشن استفاده نکنید. 9- از نامگذاری
ناشایست فرزندانتان بپرهیزید؛ مثلا گفتن کلماتی چون: دستوپاچلفتی، ترسو، عصبی
و... در عوض او را با احساسش آشنا کنید؛ مثلا بگویید به نظر میرسد کمی ترسیدهای.
10- در نظر داشته باشید قضاوت، سخنرانی، نصیحت و تهدید در شناخت و کنترل احساسات
کودکان کارساز نیست، بلکه باید به دقت حالات و هیجانات او را شناخته و به افکار و
کلام آنان گوش دهید. 11- شما والدین گرامی اولین و بهترین الگوی فرزندان خود
هستید. بنابراین در کنترل هیجانات خود دقت کنید.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 11 آذر 97، شماره: 3305