شعار سال:

خبر خیلی سریع پخش شد. سه شنبه 20 آذر ماه 1397، تجمع اعتراض آمیز و در عین حال آرام مهمانداران هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، نسبت به برخی از شرایط کاری خود.

در مقابل انتشار سریع اخبار تجمع صنفی اعتراض آمیز مهمانداران هما ، شاهد فعالیت دو جریان مخرب داخلی و خارجی بودیم. بستر انتشار اخبار این دو جریان مخرب نیز ، بر شبکه های اجتماعی استوار بود. در جریان مخرب داخلی، گروهی از افراد نسبتا مشخص،قصد یاغی نمایی و القای قانون شکنی و بی هنجاری مهمانداران معترض را داشتند(تا سرحد زدن برچسب های ضد انقلاب،گروه اندک معترضین در مقابل خانواده بزرگ مهمانداران هما و ....). در جریان مخرب خارجی، گروهی از تشکیلات خبری معلوم الحال معاند، دنبال کننده موج کم رنگ سازی ماهیت صنفی و حرفه ای این حرکت اعتراضی و نسبت دادن حرکت بوجود آمده به ناکارآمدی دولت و حاکمیت بودند.

ورای حاشیه های این جریان اعتراضی و بحث امنیتی- قضایی- اداری در خصوص آن ، باید پذیرفت که وقوع این تجمع ، گشاینده پهنه چالشی جدیدی برای شرکت هواپیمایی هما و شخص مدیرعامل این شرکت(سرکار خانم دکتر شرفبافی) می باشد.

سوالی که افکار عمومی و متخصصین حوزه هوانوردی ممکن است از خود بپرسند، این است که تدبیر شرفبافی در مقابل چالش مهمانداران هما در چند روز آتی، چیست؟

ریشه های ایجاد این جریان را باید در سه گانه ، عقبه تاریخی مشکلات هما ، شرایط کاری- حرفه ای مهمانداران در شرکت های هواپیمایی و در نهایت ، عوامل و ارکان کمک کننده به انتصاب مدیرعامل فعلی ، جستجو کرد.

مشکلات چند حوزه ای،تاریخی و فرابخشی هما، تقریبا بر هر فرد آشنا با این شرکت، آشکار است،لذا جای بحث در این مقال را نخواهد داشت. خواسته های مهمانداران نیز باید از دو زاویه متقابل شرایط شرکت(هما) و شرایط مهمانداران ، مورد بررسی قرار گیرد. اما ضلع سوم وقوع این جریان( عوامل و ارکان کمک کننده به انتصاب مدیرعامل فعلی)، باید با دقت نظر خاص مورد بررسی قرار گیرد.

باید بپذیریم که بخش زیادی از افراد مطلع، در این انتصاب مقصر هستند.ضرورت کنار رفتن یا کنار زده شدن پرورش،(مدیر عامل قبلی هما)بشکل طبیعی باعث ایجاد خلا قدرت و نیاز به یافتن گزینه ای جدید برای مدیرعاملی هما شد. اراده هایی خاص با توجیهات چندگانه حرفه ای - سلیقه ای- سیاسی- .... ، تمایل به انتصاب دکتر شرفبافی بی تجربه(بی تجربه در مدیریت عاملی شرکت هواپیمایی)، پیدا کردند. طبیعی است که جریان انتخاب کننده و فرد انتخاب شده، متمایل به ادامه یابی داستان انتخاب خود باشند، اما سوال اینجاست که افراد مطلع و موثر فعال در این داستان، چه کردند؟

- بخشی از بزرگان این حوزه (به هر دلیل ممکن)، جانبداری نموده و مخاطبین دیگر را دعوت به سکوت کردند، آیا الان حاضر به دفاع از عملکرد هما هستند؟ اگر آری،چرا دوشادوش مدیرعامل قرار نگرفته و اقدام به حل یا کاهش مشکلات هما نمی کنند؟

- برخی از ذی نفعان و ذی مدخلان مخالف این انتصاب، بنا بر دلایل عدیده سکوت کردند. سوال قابل طرح از گروه مخالف ساکت این است که، آیا الان حاضر به دفاع از عملکرد مدیریتی هما هستند؟ اگر نه، پذیرای هزینه سکوت خود باشند.

- برخی دیگر از ذی نفعان و ذی مدخلان این حوزه، بی تفاوتی در پیش گرفتند.سوال قابل طرح از گروه بی تفاوت این است که، آیا الان حاضر به تداوم سکوت و بی تفاوتی نسبت به منافع ملی خود هستند؟

شاید ترجیح بر این باشد که وارد حاشیه ها نشویم. در یک کلام، اگر شرایط حاضر عملکردی هما، چندان قابل قبول نباشد، صرفا نباید شخص مدیرعامل را زیر سوال برد. بنظر می رسد که این برداشت، برداشتی درست باشد. به همین دلیل هم بحث به سمتی هدایت شد تا اثبات گردد که ممکن است خیلی از ما در این بین، مقصر بوده باشیم. مقصر از این جهت که چرا منفعلانه عمل نمودیم و چرا زنگ های هشدار به صدا در آمده را نشنیدیم. چرا ضعف عملکرد مدیرعامل محترم در ماموریت های چندگانه محول شده ، بحث اعتراض و شکایت خلبانان ، اعمال سلیقه مدیریتی خاص در انتصابات هما، شیوه و نوع برخورد با برخی مسایل و ده ها نشانگان دیگر،زنگ هشدار را برایمان، به صدا در نیاورد؟ آیا شرفبافی را هم جزو آقازاده ها و ژن های خوب محسوب کرده بودیم؟ 

جواب مسلما منفی است. دکتر شرفبافی با تمامی کاستی ها و قوت های خود، پرورش یافته در همین سیستم بود. شرفبافی تا قبل از پست اخیر، تقریبا روی پاهای حرفه ای خودش رشد کرد و بزرگ شد. شاید بتوان گفت که دکتر شرفبافی، در روند و جریان یک انتصاب اشتباه قرار گرفت. انتصابی که وارد کردن هرگونه نقدی بر آن ، باعث گیر افتادن ، پای وجدان حرفه ای خیلی از افراد فعال و مطلع این حوزه،  می گردد. 

در روند مقابله و حل چالش های هما نیز، می بایست با همین زاویه نگریسته شود و نباید با انداختن مسئولیت حل مسئله بر عهده یک نفر(شخص مدیر عامل)، عافیت جویی نموده و کناره گیری کرد.

شرفبافی، سه راه پذیرش تمام و کمال خواسته های پنجگانه مهمانداران ، پذیرش مشروط خواسته ها و چانه زنی مکرر روی آنها(حرکت پلکانی و مرحله ای برای تحقق خواسته ها) و در نهایت، کم توجهی به خواسته ها و نادیده گرفتن اعتراضات را در پیش رو دارد.

بررسی راه اول) چنانچه مدیرعامل هما، اقدام به پذیرش بی قید و شرط کلیه خواسته های مهمانداران کند، هزینه ای در حدود 1-2 میلیارد تومان در ماه، بر هزینه های هما اضافه خواهد شد. مسلما ایرلانی مثل هما، توانایی پرداخت این میزان از هزینه ها را نخواهد داشت. لذا ، در پیش گیری راه اول در هما، نوعی خودزنی سازمانی محسوب می شود.

بررسی راه دوم) پاسخگویی پلکانی به خواسته های مهمانداران و چانه زنی های مکرر را شاید بتوان عاقلانه ترین روش برای حل این چالش در نظر گرفت . در روند اجرای این روش باید تحفظاتی خاص نیز رعایت شود.

- نوع بازی، الزاما باید برد- برد باشد(شرکت هما- مهمانداران).

- به هیچ وجه نباید وارد الگوی کشتن زمان تا اتمام دوره مدیریتی حاضر شد(مشکل با نوعی بی اعتمادی انفجاری و بشکلی مضاعف، به مدیر بعدی منتقل می شود و برآیند اثر نهایی آن نیز بر سازمان خواهد بود).

- تا جای ممکن نباید وارد مباحث انتظامی و قضایی شد. ورود به این حوزه ها، صرفا مسکنی کوتاه مدت برای کاهش درد است.

- .....

ارتقا ضریب سختی شرایط محیط کار و محاسبه حق تضمین پرواز را احتمالا بتوان بعنوان دو خواسته قابل مذاکره برای شروع تعاملات در نظر گرفت. لازم به یادآوری نیست که هما در شرایط حاضر، برای تامین حقوق بازنشستگان خود در چالش قرار دارد، لذا اقدامات منجر به تشدید این مسئله، می تواند باعث نابودی شرکت در آینده ای نزدیک شود.

بررسی راه سوم) هیچ مدیر دور اندیشی، این راه را انتخاب نخواهد کرد. لذا به هیچ وجه ارزش بحث و بررسی ندارد.

با توجه به ارزیابی سریع محیط درون و برون سازمانی هما، همچنین شرایط حاکم بر طرفین این چالش ، امید می رود که چالش مهمانداران به زودی حل شده و طرفین بشکل رضایت آمیزی تفاهم نمایند. اما نباید از خاطر دور داشت که هما،درگیر ده ها چالش وزین تر و حساس تر از مسائل پیش آمده کنونی می باشد. توصیه کلی آنکه، همراستا با فرمایشات مقام عالی وزارت (مهندس اسلامی) باید همه جوره مراقب هما بود.