شعار سال: هنگامی که بخواهیم از کسی تعریف کنیم و او را متمایز از دیگران بشماریم می‌گوییم: «فلانی آدم حسابی است». عبارت آدم حسابی در کارکردهای مختلف یک جامعه می‌تواند ویژگی‌هایی را در برگیرد. در نشست و برخاست‌هایی که در طی این چند سال داشته‌ام این عبارت را زیاد شنیده‌ام و اگر مجالی بوده از گوینده‌اش پرسیده‌ام که بر چه اساسی این قضاوت را در خصوص فرد مورد نظرش داشته است. پاسخ‌هایی که دریافت کرده‌ام بسیار متنوع و متفاوت و بیشتر به یک یا چند ویژگی محدود بوده است و از کنار هم گذاشتن این ویژگی‌ها و ساده‌سازیو پالایش آنها به موارد زیر رسیده‌ام. البته چون معاشرت‌های من بیشتر در مجامع اقتصادی بوده است که در آن از مدیران دولتی گرفته تا نمایندگان مجلس و سایر دستگاه‌ها و البته، به میزان بیشتری، مدیران بخش خصوصی رفت‌وآمد داشته‌اند شاید روایی این ویژگی‌ها بیشتر درباره این گروه‌ها باشد.

اما آدم حسابی کیست؟

١-آدم حسابی حرف حسابی می‌زند. اهل مغلطه نیست، اهل حرافی و هرزگویی نیست، اهل سخنان درهم ریخته و بی‌هدف هم نیست. برای همین شنوندگانش او را آسان می‌فهمند. سخنانش برخاسته از دانش است نه شهوت کلام یا خودنمایی.

٢-آدم حسابی اهل تخریب دیگران و تهمت زدن به کسی نیست. او برای حذف رقیب توطئه چینی یا زیرآب زنی نمی‌کند.

٣-آدم حسابی قانونگراست. اهل دور زدن قانون نیست. رشوه نمی‌دهد و رشوه قبول نمی‌کند. اهل پارتی بازی و رابطه سالاری نیست.

٤-آدم حسابی از اقرار به اشتباهاتش ابا ندارد و هرگاه متوجه اشتباه شد درصدد جبران آن یا برگشت از راه رفته بر می‌آید.

٥-آدم حسابی به اقتضای جلسه و محفلی که در آن نشسته است سخن نمی‌گوید. سخن او همواره برخاسته از باورهایش است.

٦-آدم حسابی با برخی افراد و افکار نمی‌تواند کار کند و قبولشان ندارد. او خود را مجبور به این کار نمی‌کند.

٧-آدم حسابی در مسائل کوچک صرف وقت نمی‌کند و درباره مسائل مهم بی‌تفاوت نیست.

٨-آدم حسابی با بالادستی‌هایش تعارف ندارد. اگر اشتباهی از ایشان ببیند می‌گوید و اگر اقناع نشود از همکاری و همراهی با ایشان کناره می‌گیرد.

٩-آدم حسابی در هر پست و مقامی که مشغول باشد، تمام تلاشش در راستای انجام مأموریت‌های محوله به بهترین شکل است. او برای خوشامد رئیسانش یا به طمع پست و مقامی بهتر، تصمیم نمی‌گیرد و کار نمی‌کند.

١٠-آدم حسابی اهل باج دادن و معامله کردن در وظایف و اختیاراتش نیست. او از دید همکارانش آدم سختی به نظر می‌رسد.

١١-آدم حسابی به کسانی که از او تعریف و تمجید می‌کنند با احتیاط نگاه می‌کند و به کسانی که او را نقد می‌کنند خوب گوش می‌کند و در صدد تلافی برنمی‌آید.

١٢-آدم حسابی در مقابل کاری که برای دیگران می‌کند انتظاری از ایشان ندارد و در زمانی که کارش به آنها بیافتد به ایشان یاداوری نمی‌کند که چه کارهایی برایشان کرده است.

١٣-آدم حسابی در قید و بند دریافت تبریک و تسلیت از دیگران یا برگزاری مراسم بزرگداشت و تکریمش نیست. او کیش شخصیت ندارد.

١٤-آدم حسابی وامدار فرد یا گروهی نمی‌شود. او تلاش می‌کند کاستی‌هایش را با عزت نفس پر کند اما آزادگیش را در گرو نیازهایش نگذارد.

١٥-آدم حسابی بر اساس باورهای راستینش در گروه، حزب یا سازمانی وارد می‌شود. او اهل یافتن همفکرانش است نه همفکر شدن برای رسیدن به امیالش.

١٦-آدم حسابی دارای یک سلسله ارزش‌های اخلاقی است که آنها را با اندیشه و پژوهش خود یافته است نه توصیه و تلقین دیگران.

١٧-آدم حسابی اهل مدرک‌گرایی نیست. او نداشتن عنوان دکتر و مهندس را کسر شأن نمی‌داند و به دنبال خرید مدرک یا عنوان تقلبی نیست. او یادگیری را یادگرفته است.

١٨-آدم حسابی نه اهل توهین است و نه اهل لودگی. او با گفتارش دیگران را خودخواسته به احترام وامی‌دارد. او آدم خشکی نیست. انضباط و چارچوب اخلاقی و شخصیتی مشخصی دارد اما دیگران از معاشرت با او زده نمی‌شوند.

١٩-آدم حسابی به کاری که می‌کند اعتقاد دارد و کاری نمی‌کند که به آن باور نداشته باشد. برای همین آمادگی بیشتری را برای جدا شدن از گروه، حزب، سازمان یا شغلی که مغایر با باورهایش باشد دارد.

٢٠-آدم حسابی با واژه «مصلحت» رفتار و گفتارش را توجیه نمی‌کند. مصلحت برایش مانند سوزنی است که او به ندرت به جان خود فرو می‌کند.

باید اقرار کرد که «آدم حسابی بودن»کار دشواری است و به ویژه در اوضاع کنونی جامعه ما «آدم حسابی ماندن»دشوارتر. در زمانی که آشفتگی به جان جامعه ایرانی افتاده است، برشمردن و یاداوری ویژگی‌های آدم‌های حسابی به ما کمک می‌کند که این نیاز راستین کشور را به فراموشی نسپریم.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از وبسایت پدرام سلطانی، تاریخ 24 آذر 97، کد مطلب: 1652:www.soltani.ir