شعارسال: اینروزها گرگان در تهدید طرح های بی اساس و غیرلازم و هدردهنده بودجه و مخرب محیط زیست قرار گرفته است. از یکسو جنگل های هیرکانی چندمیلیون ساله برای ساخت ویلا، گسترش شهر و ایجاد مراکز خرید و بلوار و خیابان قطع می شوند و شهر در بخش جنوبی به سمت جنگل در حال پیشروی است. از سوی دیگر نمایندگان مردم گرگان در پارلمان شهری هر چه خلاقیت دارند برای ناهارخوران و جنگل های ارزشمند آن با اکوسیستم شکننده اش در نظر می گیرند. یکروز در ناهارخوران "آبشار مصنوعی" ایجاد می کنند و روز دیگر به دنبال اجرای طرح تله کابین در جنگل هستند.

حالا برای ایجاد یک دوربرگردان در ورودی غربی گرگان می خواهند 80 اصله درخت ارزشمند را قطع کنند؛ دوربرگردانی که طرح ایجاد آن، به دنبال حادثه تصادف و مرگ مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی کشور و معاون پارلمانی این سازمان، در سفر به گلستان در 24 آبان امسال بود شکل گرفت و اکنون به مراحل اجرایی رسیده است.

ثبت چنارها و فراموشی یک مطالبه

آخرین روزهای بهار 92 بود که فائزه عبداللهی سخنگوی شورای شهر گرگان خبر از تلاش برای ثبت درختان چنار اطراف شهر که یکی از نمادهای گرگان و نشان دهنده هویت این شهر داد. او گفت که مقرر شده ثبت این درختان توسط "سازمان پارک هاو فضای سبز شهرداری گرگان" پیگیری شود. حالا اما این درختان برای ایجاد یک دوربرگردان تا نزدیک قطع کامل پیش رفته اند و به نظر می رسد شورای شهر و نمایندگان آن، خودشان نیز این مطالبه را فراموش کرده باشند. مطالبه ای که اگر پیگیری می شد می توانست تضمینی بر حفظ دالان سبز ورودی گرگان باشد.

حالا خبرها می گویند که فرماندار گرگان به مساله فوق ورود کرده است. صادق ساورعلیا مدیرروابط عمومی فرمانداری گرگان در اینباره  گفت:« به دستور فرماندار گرگان، 80 اصله درخت حاشیه دوربرگردان های در حال ساخت که قرار بود قطع شوند به "تونل سبز گرگان" منتقل خواهند شد. این این تعداد در حدود 10 اصله تا امروز منتقل شده و بقیه نیز در دست انتقال است.

به گفته ساورعلیا با اضافه شدن زمین های حریم جاده گرگان-تهران به طرح دوربرگردان های درحال ساخت در ابتدای ورودی غربی گرگان، در حدود 80 اصله درخت قطع می شد که با ورود فرماندار به ماجرا، جلوی قطع آنها گرفته شد و قرار شد این درختان جابه جا شوند.

او افزود:« دغدغه فرماندار گرگان حفظ طبیعت و فضای سبز شهری و جاده ای گرگان است و اعتقادشان این است که نباید برای اجرای هر پروژه ای، داشته های طبیعی شهر را قربانی کرد. از سویی برخی طرح ها ناگزیر باید اجرا شود؛ از جمله طرح دوربرگردان ورودی غربی گرگان که با هدف ایمن سازی راه و کاهش حوادث و تصادفات در حال اجراست. به همین دلیل آقای فرماندار دستور دادند که این درختان قطع نشوند و آنها را با رعایت استانداردها و روش های مرسوم و تایید شده از ریشه درآورده و به "تونل سبز" اضافه کنند.»

مدیر روابط عمومی فرمانداری گرگان درباره طرح تونل سبز گفت:« طرحی است که زیباسازی مسیر فرودگاه تا میدان شهید قندهاری را دربرمی گیرد و با کاشت درختان در حاشیه جاده تا ورودی شمالی شهر و نخستین میدان آن، انجام می شود.»

مدیر روابط عمومی فرمانداری گرگان گفت:« در واقع با ادغام دو طرح، 80 درخت را نجات دادیم که الان چند درختی که در ورودی غربی گرگان قطع شده اند را به ورودی "فرودگاه گرگان، منتقل کرده ایم و مراحل انتقال نیز کاملا تحت نظارت بوده است؛ به گونه ای که آقای صفوی شخصا به صورت سرزده از نحوه انتقال این درختان بازدید کرد تا مطمئن شود که در روند انتقال، درخت ها آسیب نخواهند دید.»

ساورعلیا افزود:« در محل انتهای پروژه دوربرگردان های مذکور و به جای درختان جابه جا شده، نهال های جوان کاشته خواهد شد.»

پروژه های بی مطالعه و خلاء قانونی

طرح های بدون مطالعه و فاقد "مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی" در حالی در سراسر شهرهای ایران اجرا می شوند که شهرها هر روز بیشتر از گذشته در خطر جدی تهدیدهای زیستی قرار می گیرند.

مرکز استان گلستان نیز چند سالی است که به شدت در معرض "ریزگرد" قرار گرفته است و کم آبی نیز با این شهر مهاجرپذیر و شلوغ، دست به گریبان است. به گونه ای در ماه های گرم سال، برای برخی محله ها برنامه جیره بندی ساعتی اجرا می شود.

پدیده سیل نیز که نزدیک به دو دهه پیش در گلستان رخ نمایانده همچنان می تازد و در آخرین رخداد که در روزهای اخیر بوده نیروهای ستاد بحران استان و تیم های عملیاتی هلال احمر و دیگر امدادگران را در مناطقی که دچار سیل و ابگرفتگی شده اند مشغول کرده است.

به گفته کارشناسان، مهم ترین و اصلی ترین عامل بروز سیل و پدیدآمدن کانون های ریزگرد، تخریب و کاهش سطح پوشش گیاهی از جمله جنگل و مرتع است؛ بر این اساس و در چنین شرایطی، قطع و نابودی حتی یک درخت نیز می تواند فاجعه آفرین باشد.

اما متاسفانه در قوانین موجود ایران، مجری، تنها برای احداث جاده جدید ملزم به انجام مطالعات ارزیابی زیست محیطی است. اگر چه می توان با استناد به قوانین حفاظت وبهسازی محیط زیست که تاکید دارد « هرگونه فعالیتی که موجب تخریب یا آلودگی محیط زیست بشود خلاف قانون است» زیان های این پروژه های شهری را کاهش داد که آنهم بستگی به دستگاه های اجرایی از جمله محیط زیست و منابع طبیعی دارد که در شرایط موجود چنین قدرت و انگیزه ای در آنها دیده نمی شود.

هوشمند سازی ترافیک

بهره گیری از تجهیزات نوین مبتنی بر الگوهای تحلیل ترافیک در جهت هوشمند سازی تقاطع ها یکی از راه هایی است که کارشناسان به عنوان جایگزین راهسازی های اضافی پیشنهاد می دهند.

مرتضی بالویی کارشناس ارشد"مهندسی ترافیک وبرنامه ریزی حمل ونقل" در اینباره می گوید:« در این گونه مواقع، می توان سازوکاری را طراحی کرد که در آن با به کارگیری ابزارهای هوشمند آگاهی دهنده و متدهای پردازشی مانند هوش مصنوعی به جای شرایط موجود که جهت دستیابی به سرفاصله ایمن، تاخیرات به طور یک جانبه به جریان گردشی تحمیل می شود (مسئله ای که بعضا منتهی به انجام حرکت پرخطر مانند تصادف دکتر نوربخش می شود) بخشی از این تاخیرات به جریان سواره مستقیم الخط منتقل شود تا شرایط عبور ایمن هر دو جریان با سهولت بیشتری فراهم شود.»

او می افزاید:« طرح اولیه این سامانه موجود است و اگر سرمایه گذاری و حمایت متصدیان امر از گروه های دانشگاهی خلاق صورت پذیرد می توان با هزینه وعملیات فیزیکی عمرانی به مراتب کمتر، به خروجی سودمندتری دست یافت.»

بررسی مکان یابی دوربرگردان ها

بالویی می افزاید:« آیا مطالعات مکان یابی این پروژه انجام پذیرفته است؟ شاید بتوان با بررسی کمی و کیفی پراکنش جریان های ورودی به خروجی از بزرگراه، مقاطعی را جهت تعبیه دوربرگردان ها شناسایی کرد که هم از نظر ترافیکی راندمان بیشتری داشته و هم حداقل آسیب را به جداره راه و مسیر وارد سازند.»

این کارشناس ترافیک و حمل ونقل در ادامه با تاکید بر "الگوی طراحی و مدنظر قرار دادن نوع خودرو تیپ عبوری" می گوید:« طبق نشریه 415 شعاع گردش خودرو سواری 7.8 متر، اتوبوس تا 14.6 و کامیون تا 14.1 می رسد. اطلاعات دقیق از اینکه در شرایط موجود دوربرگردان ها برای چه خودرویی طراحی می شوند در دسترس نیست. اما می توان امیدوار بود با توجه به پراکنش خودروهای مختلف در جریان گردشی، غالب دوربرگردان ها برای خودروی سواری طراحی شوند و در نتیجه به تعریض کمتری نیاز باشد. طبیعی است که عرض کم تر چنین راه هایی، می تواند کاهش تخریب طبیعت را در پی داشته باشد.»

بالویی در ادامه با تاکید بر مطالعه بیشتر مسیر می گوید:« شاید با مطالعه و بررسی بیشتر مسیر معبر، بتوان طرح ریزی متفاوتی برای آن در نظر گرفت تا طبق آن، تعریض معبر صرفا از یک طرف معبر صورت پذیرد و تعداد معدودی درخت از یک سوی جاده قطع شود؟»

این متخصص ترافیک و حمل ونقل شهری تاکید کرد:« در هر صورت، هارمونی و فرم "دالان سبز" ورودی شهر گرگان از بین خواهد رفت. دالانی که سال هاست برای مسافران و مردم جاذبه های فراوانی دارد و برای شهر کارکردهای متعدد.»

حالا این سوال مطرح است که اگر ورود فرماندار گرگان در موضوع نبود 80 اصله درخت کهنسال را چه ارگانی باید حفاظت می کرد؟ آیا سازمان های مردم نهاد محیط زیستی در این میان برای خود وظیفه ای قائل نیستند؟! آیا وزارت راه مجاز است در هر نقطه ای که بخواهد درخت قطع کند و جاده بسازد؟!

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت اسکان نیوز، تاریخ انتشار:11بهمن1397 ، کدخبر: 17345: www.eskannews.com