شعار سال : در آستانه سفر رئیس جمهوری به عراق، حجم مراودات و رایزنی های دیپلماتیک و اقتصادی بین تهران و بغداد به شکل چشمگیری افزایش یافته که آخرینِ آن گفت وگوی تلفنی وزرای امور خارجه برای تبادل نظر و گفت وگو درباره این سفر مهم بود.

پیش از گفت وگوی دیشب «محمدجواد ظریف» و «محمدعلی حکیم»، وزیر صمت نیز با همتای عراقی خود در تهران دیدار کرد. «رضا رحمانی» با اشاره به مذاکرات صورت گرفته در جهت ارتقای روابط استراتژیک تهران- بغداد، از هدف گذاری صورت گرفته برای تجارت سالانه 20 میلیارد دلاری بین دو کشور همسایه سخن گفت.
در همین پیوند، رئیس جمهوری دو روز پیش و در جریان سفر به استان گیلان با «محمد الحلبوسی» رئیس مجلس عراق دیدار کرد. «حسن روحانی» با تاکید بر اینکه اراده رهبری، دولت و مجلس جمهوری اسلامی ایران همکاری برادرانه و نزدیک با عراق است، بیان داشت: امنیت و ثبات عراق و جمهوری اسلامی ایران در یکدیگر تاثیرگذار است.
رئیس جمهوری با اشاره به همکاری‌های دو کشور برای ثبات در منطقه، مبارزه با تروریسم و همچنین توسعه روابط همه جانبه گفت: حضور مسوولان عراقی در ایران و بویژه روابط نزدیک پارلمانی برای گسترش روابط دو ملت مغتنم و مفید است.
اکنون مقام های بغداد در تدارک میزبانی از روحانی هستند که برای نخستین بار است در قامت رییس جمهوری طی 6 سال گذشته به عراق سفر می کند.
فشار تحریم های آمریکایی و شرایط حاکم بر منطقه، تضمین و توسعه مناسبات سیاسی و اقتصادی با یکی از مهمترین شرکای استراتژیک را به مساله ای ضروری برای تهران تبدیل کرده است؛ هدفی که از محورهای اصلی دیدارهای اخیر میان مقام های ایرانی و عراقی است و اظهارات اخیر رییس جمهوری عراق آن را تایید می کند.
با توجه به اینکه رییس جمهوری و نخست وزیر تکنوکرات عراق بارها تاکید کرده اند که حسن همجواری، تنش زدایی و منافع ملی را مبنای عمل خود در عرصه سیاست خارجی و منطقه ای قرار خواهند داد، ناظران منافع مشترک ایران و عراق در مناسبات دوجانبه را چالشی جدی برای آمریکا در مسیر خدشه دار کردن روابط دو کشور می دانند.

**پیش استقبال رییس جمهوری عراق از روحانی
رییس جمهوری کشورمان در حالی طی روزهای آینده عازم عراق می شود که همتای عراقی او به طور ویژه به استقبال او رفته و بر اهمیت این دیدار تاکید کرده است.
«برهم صالح» رییس جمهوری عراق دیروز سه شنبه گذشته در گفت و گو با رسانه ها داشتن «روابط بسیار خوب» با ایران را در راستای منافع عراق توصیف کرد و از ظرفیت و مزیت های مبنا قرار گرفتن این روابط به عنوان «پایه سازمان منطقه ای» مورد نظر خود سخن گفت.
صالح با اشاره به اهمیت اصل تنش زدایی در روابط کشورها به ریشه های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی روابط تهران- بغداد پرداخت و گفت: این مسایل را با جزییات مطرح می کنم تا اهمیت روابط ایران و عراق را به جهانیان و خودمان یادآور شوم.
رییس جمهوری عراق افزود: هر کشوری میراثی از گذشته دارد و قرارداد 1975 نیز از همین قبیل است و هر دو کشور بر اساس آن تعهداتی دارند. مذاکراتی میان ایران و عراق در جریان است و هنوز پایان نیافته است. ما منتظر سفر آقای روحانی هستیم و ان شاء الله این مذاکرات منجر به توافقات و تفاهماتی خواهد شد که در راستای پیشرفت روابط دو کشور است.
صالح بار دیگر تاکید کرد که سیاست عراق این است که جزو قطب بندی های سیاسی نباشد و عراق را از درگیری ها و تنش های بیهوده دور نگه دارد.
رییس جمهوری عراق پیش از این هم بارها از لزوم پرهیز از کشمکش های منطقه ای و ایجاد توازن در سیاست خارجی خود صحبت کرده بود. اظهارات او در جریان سفر به کویت مبنی بر اینکه «ما نمی خواهیم عراق بار تحریم های آمریکا علیه ایران را به دوش بکشد» گویای نقشه راه سیاست خارجی عراق در قبال تقابل میان آمریکا و ایران است.
با همین پیش فرض، اظهارات اخیر صالح را می توان دست رد بغداد به تلاش های بی وقفه آمریکا در همراه کردن عراق با سیاست های ضد ایرانی واشنگتن دانست.
وی پیش از این و اندک زمانی پس از آغاز دور دوم تحریم های آمریکا علیه کشورمان یعنی در آبان ماه امسال به تهران سفر کرد تا راه های گسترش همکاری ها را با مسوولان جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار دهد.

**ناکامی های پی در پی آمریکا در عراق
آمریکا در راستای اجرایی سازی «فشار حداکثری» و تنگ تر کردن حلقه فشار علیه کشورمان، بر عراق به عنوان یکی از مهمترین شرکای استراتژیک جمهوری اسلامی ایران تمرکز کرده است.
پس از اینکه تلاش های واشنگتن و هم پیمانان منطقه ای آمریکا برای تاثیرگذاری بر انتخابات پارلمانی عراق و تغییر کلی رویکرد دولت برآمده از آن در جهت تقویت گرایشات آمریکایی آن بی نتیجه ماند، اقداماتی در راستای اعمال فشار مضاعف بر بغداد برای همراهی با تحریم های ثانویه علیه کشورمان در دستور کار واشنگتن قرار گرفت.
قرارگرفتن برهم صالح در جایگاه رییس جمهوری و نیز «عادل عبدالمهدی» در جایگاه نخست وزیری و اعلام مواضع رسمی آنها در عدم همراهی با آمریکا در تحریم های ضد ایرانی، از دشواری کار آمریکایی ها در اعمال فشار حداکثری علیه ایران نشان داشت.
عبدالمهدی در جلسه نخست کابینه خود با بیان این جمله که «عراق بخشی از نظام تحریم علیه ایران نخواهد بود»، به صراحت مسیر سیاست خارجی خود را در راستای منافع ملی عراق و حسن همجواری با همسایه دیرینه خود تعیین کرد؛ مساله ای که در جریان سفر رییس جمهوری عراق به کشورمان در آبان ماه هم مورد تایید و تاکید قرار گرفت و نگرانی های واشنگتن را افزایش داد.
ایران و عراق در جستجوی سازوکاری برای کاهش محدودیت های ناشی از تحریم های آمریکا در توسعه و تعمیق مناسبات خود به ویژه در حوزه اقتصادی اند؛ سازوکارهایی چون جایگزینی دینار به جای دلار در مبادلات اقتصادی، ایجاد منطقه آزاد تجاری در مرزهای دو کشور، صادرات و واردات به‌صورت تهاتری و ... که می تواند روزنه های مناسبات اقتصادی و تجاری میان دو کشور را گشوده نگاه دارد.
حجم عمده ای از صادرات ایران به عراق به صادرات گاز طبیعی اختصاص دارد. با این حال طی ماه های گذشته حجم صادرات غیرنفتی ایران به عراق نیز حدود 47 درصد نسبت به مدت مشابه در سال گذشته رشد داشته است.
معافیت عراق از تحریم های آمریکا علیه ایران تا سه ماه دیگر اعتبار دارد و ایران و عراق باید برای دور زدن تحریم های آمریکا در این حوزه تدبیری جدی بیاندیشند.
سفرهای اخیر مسوولان ایرانی چون وزیر امور خارجه، نیرو نفت به عراق آن هم بلافاصله پس از سفر «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا به عراق، نیز در راستای تسهیل مسیر مناسبات سیاسی و اقتصادی و کاستن از محدودیت های آمریکا علیه توسعه روابط با ایران انجام شد.
با این حال به گفته رییس جمهوری عراق، این کشور به مذاکرات خود با آمریکا درباره تحریم‌های ایران ادامه می‌دهد و انتظار دارد ایالات متحده شرایط ویژه کشورش در این زمینه را مدنظر قرار دهد.
در حال حاضر حجم مبادلات دو کشور حدود 13 میلیون دلار است. تدبیری اندیشی تهران و بغداد در جستجو و اجرایی سازی راهکارهای موجود، به رغم فشارهای ناشی از تحریم ها، دستیابی به هدف 20 میلیارد دلار که مدنظر تهران و عراق است را امکان پذیر می سازد.

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایرنا،تاریخ انتشار:17 اسفند 1397،کد خبر:83235655،www.irna.ir