شعار سال: استان یزد با توجه به طبیعت زیبای کویری و بنا‌های فرهنگی، یکی از مقصد‌های گردشگری کشور بویژه در ایام نوروز است. وجود گونه‌های جانوری و گیاهی خاص این استان، معماری غنی و منحصربه‌فرد، آداب و رسوم، صنایع دستی، غذا‌ها و نوشیدنی‌های سنتی و توسعه پزشکی، زمینه را برای توسعه انواع گردشگری با رویکرد توسعه پایدار و جذب گردشگران را به این استان را فراهم کرده است.

اما گروهی از دانشجویان دانشگاه یزد دور هم جمع شدند و با ایجاد کانونی به نام «کانون تفکر گردشگری»، در راستای معرفی آثار تاریخی و آداب و رسوم این استان به گردشگران فعالیت‌ می کنند.

سعید عطار، عضو هیات علمی دانشگاه یزد و رییس دبیرخانه کانون تفکر گردشگری استان یزد با بیان اینکه استان یزد؛ یادگار ماندگار تاریخ است، می‌گوید که این استان یکی از استان‌های تاریخی ایران است که در هر یک از شهرستان‌هایش آثار تاریخی و باستانی بسیاری را می‌توان یافت و از همین جهت به یکی از استان‌های توریستی ایران تبدیل شده است. البته بدون شک این استان از مواهب و شاهکار‌های بسیاری برخوردار است که گردش در آن‌ها نیاز به عزم راسخ و زمان فراوانی دارد.

یزد؛ اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی زنده جهان

وی با اشاره به اینکه این استان دارای جاذبه‌های گردشگری فراوان است، عنوان کرد که استان یزد، اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی زنده جهان است که با بافت تاریخی بی‌نظیر خود، میراثی جهانی و جاذبه‌ای منحصر بفرد به شمار می‌رود و به دلیل معماری تاریخی و بافت سنتی دست نخورده و در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. همچنین توسط بنیاد جهانی انرژی به دلیل معماری هماهنگ با محیط زیست، بادگیر‌ها و استفاده از انرژی‌های پاک، قنات‌ها و آب انبار‌ها و خانه‌های حیاط مرکزی و ده‌ها معیار مورد نظر بنیاد جهانی انرژی، به عنوان پایتخت شهر‌های پایدار جهان لقب گرفت و به عنوان پایتخت شهر‌های پایدار جهان برای سال ۲۰۱۹ میلادی معرفی شده است.

وی خاطرنشان کرد که آثار و بنا‌های تاریخی کشف شده در شهر یزد بیانگر قدمتی مربوط به قرن دوم و سوم هجری است، هرچند تاریخ سکونت بشر در این سرزمین از هزاره سوم پیش از میلاد مسیح فراتر رفته است. در عهد پیشدادیان نیز طایفه‌های در حال کوچ از بلخ به پارس، سرزمین یزد را یزدان نامیدند و از آن زمان به بعد، یزد را محل عبادت قرار دادند. یزد از یزش و یسنا که واژه‌ای اوستائی است، به معنای ستایش آفریدگار گرفته شده است و در قدیم به نام‌های ایساتیس و کثه نیز معروف بوده است.

نمونه‌ای زیبا و بارز از معماری خانه‌های کویری

معماری خانه‌های یزد، نمونه‌ای زیبا و بارز از معماری خانه‌های کویری و متناسب با اقلیم‌های گرم و خشک در جهان است. در شهر یزد، هر محله‌ای معمولا دارای یک حمام، آب انبار، مسجد، حسینیه، بازارچه، لرد، جوی آب برای دسترسی به قنات، کارگاه‌های کوچک است که برخی از آن‌ها هنوز پا برجا هستند.

این استاد دانشگاه در همین رابطه مسجد جامع یزد را یکی از زیباترین، بی‌نظیرترین و مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری ایران دانست که در قرن ششم هجری قمری ساخته شده و مرمت و بازسازی برخی قسمت‌های آن تا دهه اخیر ادامه داشته است. وی می‌افزاید: مناره‌های مسجد جامع یزد با بیش از ۵۲ متر ارتفاع، لقب بلندترین مناره در بین مساجد تاریخی را از آن خود کرده است. جالب است که برای هر فصل، شبستان جداگانه‌ای وجود دارد و کاشی‌کاری‌های معرق مسجد جامع و سردر رفیع آن شهرت جهانی دارند.

وی بیان کرد که امیرچقماق یا به قول ساکنان شهر یزد، میرچماق نام میدانی در بافت تاریخی شهر یزد است که مجموعه‌ای از بنا‌های مختلف از جمله بازار، تکیه، مسجد، دو آب انبار و یک بقعه مربوط به زمان شاهرخ تیموری را در خود جای داده است و از آن به عنوان یکی از شاخص‌ترین مجموعه‌های تاریخی و گردشگری یزد یاد می‌شود. هر یک از بنا‌های مزبور دارای ویژگی‌هایی خاص هستند که بر ارزش آن‌ها می‌افزاید.

رییس دبیرخانه کانون تفکر گردشگری عنوان کرد که یکی از بنا‌های مهم در شمال این مجموعه، موزه آب نام دارد که در خانه قدیمی کلاه دوز‌های یزد قرار گرفته و به محض ورود به آن می‌توانید با تاریخ چند هزار ساله اهمیت آب، پایاب‌ها و سرداب‌ها در این منطقه کویری آشنا شوید. آنچه که موزه آب یزد را از دیگر موزه‌های آب متمایز می‌کند، گذشتن یک رشته کاریز صد‌ها ساله از میان آن است؛ کاریزی که روزگاری آب مورد نیاز مردم را تامین می‌کرد. اولین ساعت آبی جهان در این موزه است و به گفته گردشگران خارجی، این موزه در جهان منحصر به فرد است و در کشور‌های دیگر نظیر آن را ندیده‌اند.

وی با معرفی برج خاموشان؛ دخمه زرتشتیان به عنوان یکی دیگر از بناهای تاریخی یزد گفت: در گذشته، زرتشتیان بر اساس باور‌های دینی خود اجساد مردگان را در دخمه می‌گذاشتند تا خوراک درندگان و پرندگان شوند و تنها استخوان‌هایشان باقی بماند. هیچ خبری از خاک سپاری نبود؛ چرا که آن‌ها مردار آدمی را ناپاک می‌دانستند و بر این باور بودند که اجساد، خاک را که عنصری مقدس است، آلوده می‌کنند؛ بنابراین استخوان مردار نیز در همان دخمه و در میان یک چاه بنام استدان باقی می‌ماند. مسافران می‌توانند گردشگری سیاه و نیاشناسی را در دخمه‌های یزد که به گفته گردشگران در جهان منحصر بفرد است، تجربه کنند.

آتشکده یزد مهم‌ترین آتشکده زرتشتیان ایران و جهان است که در دوران پهلوی اول ساخته شده و ارزش بسیاری برای زرتشتیان دارد. عطار در معرفی این آتشکدهمی‌گوید که این مکان با نام آتشکده وَرهُرام که قدیمی‌ترین آتش جهان با قدمت بیش از ۱۵۰۰ سال است نیز شناخته می‌شود. نشان زیبای فروهر، معماری خاص بنا و موزه فرهنگ زرتشتیان از مزیت‌های گردشگری این مکان خاص در یزد است.

باغ دولت آباد یزد دارای آوازه‌ای جهانی

وی در معرفی باغ دولت آباد یزد بیان کرد که باغ دولت آباد دارای آوازه‌ای جهانی است و بیش از ۲۶۰ سال قدمت دارد. در هر گوشه از این باغ نشانه‌ای از بهشت به چشم می‌خورد که بازدیدکنندگان را به دنیای دیگری می‌برد. درختان انگور، سرو و کاج در هر سو به چشم می‌خورند و در فصل بهار بوی گل‌های محمدی و سرخ به مشام می‌رسد. عمارت هشتی واقع در ضلع جنوبی باغ دولت آباد، تلفیق جریان هوا و آب را به زیباترین شکل مورد استفاده قرار می‌دهد. این باغ ثبت میراث جهانی یونسکو است.

وی افزود: مجموعه خان یزد، متشکل از بنا‌های مختلف و دارای بازار‌ها و تیمچه‌های زیادی است. هر کدام از این بازار‌ها به نام خاصی شهره هستند، اما عموم مردم همه این بازار‌ها را تحت عنوان بازار خان می‌شناسند. بخشی از مجموعه خان را در دوره افشاریه بنا کرده‌اند و بخش دیگر آن توسط نوادگان و خود محمد تقی خان بافقی شکل گرفته است.موزه مارکار یا موزه تاریخ، فرهنگ و هنر زرتشتیان، یکی از موزه‌های شهر یزد است که گردشگران می‌توانند در آنجا اطلاعاتی در خصوص آداب و رسوم زرتشتیان به دست آورند و از نزدیک با فرهنگ آن‌ها آشنا شوند.

تزریق آرامش در سکوت کویر یزد

عضو کانون تفکر گردشگری یزد تزریق آرامش در سکوت کویر یزد را منحصر به فرد دانست و گفت که رمل‌ها و تالاب کویر یزد، یکی از جالب‌ترین جاذبه‌های گردشگری ایران است که با استقرار کمپ‌های تفریحی در این منطقه، تفریحاتی، چون ریگ نوردی، شتر‌سواری، موتور سواری، پرواز با چتر پاراسل، حمام آفتاب، رصد ستارگان، تجربه آفرود و همچنین زمین بدمینتون، والیبال و فوتبال ساحلی برای گردشگران فراهم شده است.

وی با اشاره به وجود درختی مشهور در ابرکوه گفت: سرو ابرکوه یکی از کهنسال‌ترین موجودات زنده دنیا با قدمتی بیش از ۴۵۰۰ سال است که شهرتی جهانی دارد و در میان هم سن و سالان خود رتبه دوم در جهان را به خود اختصاص داده است. درختی باشکوه که بشر را شگفت زده می‌کند. علاوه بر گردشگران، دانشمندان و گیاه شناسان بسیاری از سراسر دنیا برای تماشا، تحقیق و بررسی به دیدن این درخت می‌آیند.

خانه آقازاده؛ زینت‌بخش اسکناس‌های دو هزار تومانی

عطار گفت: سید حسین ابرقویی یکی از ثروتمندان ابرکوه در دوره قاجار دستور ساخت خانه آقازاده به مساحت ۸۲۰ متر مربع را داد که به جرات می‌توان گفت که این بنا، زیباترین خانه تاریخی شهر ابرکوه است و بادگیر دو طبقه زیبای آن زینت بخش اسکناس‌های دو هزار تومانی است.

میبد یکی دیگر از شهرستان های یزد به شهر زیلو و خشت و سفال معرف است. عطار در رابطه با این شهر گفت که طبق شواهد تاریخی، بنیاد اولیه میبد به دوران کهن تاریخ ایران بار می‌گردد. میبد، بر اساس یک افسانه، در روزگار کیومرث بنیان گذاشته شد و اولین ساکنان این سرزمین در نزدیکی رودخانه‌های قدیمی آن مستقر شدند. میبد یکی از نمونه‌های نادر شهر‌های باستانی ایران است که بسیاری از پدیده‌های شهری قدیم و بازمانده‌های بنا‌های کهن را می‌توان در آن تشخیص داد. از جمله بنا‌های دیدنی میبد می‌توان به نارین قلعه ، کاروانسرای شاه عباسی، یخچال خشتی، موزه سفال، چاپارخانه و برج کبوترخانه اشاره کرد.

عطار بیان کرد که یکی از بناهای کمتر دیده شده یزد باغ جهانی پهلوان‌پور؛ مهریز است که درختان کهنسال و استوار چنار، تلفیق و عبور قنات‌های پر آب به شکل جوی روان و نیز درختان بادام، خرمالو و انار در این باغ، منظره شگرفی را خلق نموده که به هنگام بازدید از این باغ چشمان شما را نوازش می‌دهد.

وی با معرفی باغ نمیر شهرستان تفت گفت که مردم تفت، باغ صدری را باغ نمیر تفتی می‌نامند، زیرا روزگاری ارباب نمیر تفتی، که نه تنها یکی از زرتشتیان بنام و مشهور شهر، بلکه یکی از شکسته‌بند‌های معروف یزد نیز بود، در این باغ زندگی می‌کرد. در میان باغ، حوض سنگی با وسعت ۵۰۰ متر مربع قرار دارد که دارای ۹۵ فواره بوده و نکته قابل توجه اینکه این فواره‌ها با آب کوهی همانند باغ فین کاشان و دیگر باغ‌های ایرانی، بدون هیچ پمپ و قدرت برقی کار می‌کنند.

نخستین بانک ایران؛ مجموعه تاریخی سریزد

اما شاید کمتر کسی بداند که نخستین بانک ایران در مجموعه تاریخی سریزد وجود داشته است؛ عطار در معرفی این بنای تاریخی گفت: قلعه سریزد، نخستین و بزرگ‌ترین صندوق امانات بانکی ایران است که قدمت آن به حکومت ساسانیان باز می‌گردد. این قلعه به منظور ذخیره سازی غلات و مواد غذایی بوده که در آن زمان از ارزش خاصی برخوردار بوده است. علاوه بر غلات، پول، طلا و زیورآلات روستاییان نیز در مواقع هجوم و غارت در این قلعه نگهداری می‌شده است. از دیگر بنا‌های این روستا می‌توان به خانه‌های تاریخی، آب انبار‌ها و کاروانسرای آن اشاره کرد.

روستای خرانق؛ زادگاه خورشید در سرزمین ایران یکی دیگر از جاذبه های گردشگری یزد است. عطار در رابطه با این بنای تاریخی گفت کههمه آن را به نام خرانق و قدیمی‌تر‌ها با عنوان خورانق به معنای زادگاه خورشید می‌شناسند. روستایی که شامل دو بخش جدید و قدیم می‌شود و هر یک جاذبه‌های خاص خود را دارند. از جاذبه‌های تاریخی این روستا می‌توان به قلعه تاریخی، حمام و کاروانسرای خرانق، منارجنبان و پل خرانق اشاره کرد.

۲۴ تا ۲۸ خرداد ماه امکان بازدید از چک چک وجود ندارد

چک‌چک؛ مهم‌ترین زیارتگاه زرتشتیان استان یزد است که یکی از اماکن مقدس پیروان دین زرتشت و مهم‌ترین مقصد گردشگری مذهبی آن‌ها است که از قداست، اهمیت و ارزش والایی برخوردار می‌باشد؛ همچنین پیروان این دین ایام خاصی از سال را جهت عبادت، نیایش و انجام فرایض مخصوص دین خود در این مکان حضور می‌یابند. اما به گفته رییس دبیرخانه کانون تفکر گردشگری یزد گردشگران باید به این نکته توجه کنند که بدلیل انجام مراسم‌ها و مناسک مذهبی، در تاریخ ۲۴ تا ۲۸ خرداد ماه از هر سال، امکان بازدید عموم از این زیارتگاه وجود ندارد.

گنجینه قنات اردکان و گردشگری قنات در شهر تاریخی اردکان، شهری به رنگ خاک در دل کویر یزد است، یزدی که زادگاه معماری آب، باد و قنات است. در بین آثار تاریخی این شهر، قنات‌ها جزو مهم‌ترین منابع تأمین آب و کهن‌ترین دستاورد‌های تکنیکی بشر می‌باشند که در اردکان و اکثر شهرستان‌های استان یزد ریشه دوانده‌اند.

گردشگری قنات را در اردکان تجربه کنید

عطار می‌گوید که گردشگری قنات را در اردکان تجربه کنید. به عقیده کمیته میراث جهانی یونسکو؛ قنات، تعامل میان انسان و طبیعت است که خشکسالی، بلای جانش شده است. بزرگ‌ترین بادگیر یک طرفه جهان در اردکان است. عطار در معرفی این بنا گفت که خبره‌ترین مقنیان ایران متعلق به شهرستان اردکان یزد می‌باشند. این شهرستان با داشتن ۲۵۰ رشته قنات، بعد از تفت، بیشترین تعداد قنات استان یزد را دارد که قنات صدر آباد، طولانی‌ترین آن‌ها است.

قلعه جنت آباد و روستای زیرزمینی ده عروس بهاباد از دیگر جاذبه های گردشگری استان یزد است و عطار در معرفی این بنا گفت کهقلعه جنت آباد از بنا‌های متعلق به دوران زندیه می‌باشد که در بخش مرکزی بهاباد و در نزدیکی دهستان احمد آباد واقع شده است؛ با گذشت صد‌ها سال هنوز حصار و چهار برج دیده بانی و نگهبانی در آن پا برجا مانده است. همچنین خانه‌های سنتی و زیرزمینی روستای ده عروس واقع در ۱۲ کیلومتری شهرستان بهاباد که قدمت آن به ۱۳۰۰ سال می‌رسد، پذیرای گردشگران و مسافران نوروزی است.

روستای فهرج به عنوان قدیمی‌ترین مسجد ایران

روستای فهرج به عنوان قدیمی‌ترین مسجد ایران معرفی شده است، رییس دبیرخانه کانون تفکر گردشگری دانشگاه یزد در معرفی این بنای تاریخی گفت که قدمت روستای فهرج به پیش از اسلام مربوط است و آثار به جا مانده در این روستا، بیانگر قدمت و پیشینه تاریخی آن است. از جمله این آثار می‌توان به مسجد جامع تاریخی روستا اشاره کرد که بنای آن به دوره قبل از اسلام منسوب است. برخی منابع، قدمت روستای فهرج را در حدود پنج هزار سال ذکر کرده‌اند.

و اما شهرستان خاتم که به هرات و مروست و جنگلی در دل کویر معروف است. رییس دبیر خانه کانون تفکر گردشگری استان یزد در این خصوص می‌گوید که تمام نقاط استان یزد زیبایی‌های منحصر به فرد و خاصی دارد که برای مسافران نوروزی و گردشگران داخلی و خارجی جذاب خواهند بود. شهرستان خاتم و هرات و مروست با داشتن قلعه‌های تاریخی و زیبا، دشت ریواس و جنگل شادی و عشایر پذیرای گردشگران است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشجو، تاریخ 29 اسفند 97، کد مطلب: 749745: www.snn.ir