شعار سال : از هیاهوی راسته‌های بی‌شمار بازار تهران تا سکوت دلچسب سالخورده‌ترین مدرسه شهر، راهی نیست. دارالفنون، عزیزترین یادگار امیرکبیر این روزها تبدیل به موزه آموزش و پروش شده است. برای گردشگری خانوادگی در روزهای نوروز می‌توانید روی این بنای تاریخی حساب کنید و از تماشای اسناد و معماری آن لذت ببرید.

 واگن‌های چرخ لاستیکی بی‌صدا از کنارمان گذر می‌کنند. ماموریت‌شان این است که مسافران را از خیابان ۱۵ خرداد به کمرکش خیابان ناصرخسرو برسانند. درخت‌های نوار حاشیه خیابان به جوانه نشسته‌اند. شمس العماره، به عبور بی‌شتاب رهگذرها نگاه می‌کند. تهران خلوت‌تر از همیشه، شتاب را از قدم‌های عابران گرفته وزیبایی‌هایش را به رخ می‌کشاند. از خیابان سور اسرافیل که می‌گذریم چشم‌مان به دیدن یادگار امیرکبیر روشن می‌شود. پا به سن گذاشته‌ترین مدرسه شهر با آن طاق موقر و رنگ‌های جاندار کاشی‌هایش حالا دیگر از عابران این پیاده راه مهجور نیست. درب‌هایش را به روی مان باز کرده اند تا در این روزها مهمان دالان‌ها و تالارهایش شویم که با زبان بی‌زبانی هزار حرف و حکایت برای گفتن دارند. در خلوت‌ترین روزهای تهران می‌توانید پا به پای مهمان‌های نوروزی‌تان قدیمی‌ترین مدرسه شهر را گز کنید.
مسیرهای دسترسی

مدرسه دارالفنون در قلب تهران قدیم قرار گرفته است. چند ایستگاه مترو و پایانه‌های متعدد به راحتی می‌توانند شما را به این بنای تاریخی برسانند. ایستگاه متروی امام خمینی (ره ) نزدیک‌ترین دسترسی را به این مدرسه دارد. پایانه تاکسیرانی میدان امام خمینی (ره)، ایستگاه متروی ۱۵ خرداد، فردوسی و سعدی هم حوالی خیابان ناصرخسرو قرار گرفته‌اند. اگر با خودروی شخصی به دیدار دارالفنون می‌روید  پارکینگ‌های صوراسرافیل، سعدی و ارگ به شما نزدیک هستند.
بهای بلیط

اینجا از نوپاترین موزه‌های تهران به حساب می‌آید با این حال بازدید از دارالفنون خرج زیادی روی دست‌تان نمی‌گذارد. بهای هر بلیط در ایام نوروز 6 هزار تومان است. برای بازدید از همه بخش‌های این موزه و شنیدن توضیحات راهنماهای آن به ۱ ساعت زمان احتیاج دارید.

جایی برای یک اتراق خانوادگی

دارالفنون جایی برای اتراق کردن خانواده‌ها ندارد. برای استراحت می‌توانید روی نیمکت‌های اطراف باغچه حیاط حساب کنید. اما اگر قصدتان این است که با جمع فامیلی بعد از دیدن این موزه چند ساعتی را در دل طبیعت بگذرانید نزدیک‌ترین بوستان به شما پارک شهراست. قدیمی‌ترین بوستان پایتخت در خیابان بهشت واقع شده است و فاصله زیادی تا دارلفنون ندارد.
امیر افتتاح مدرسه را ندید

امیر کبیر  نامه‌ای دارد که در آن به ناصرالدین شاه اهمیت تاسیس یک موسسه آموزشی را گوشزد می‌کند و در آن می‌نویسد: «در امر مدرسه دقت زیاد لازم است. آدم خیلی معقول و متشخص می‌خواهد که سر رشته از هر چیز فرنگی و ایرانی داشته باشد.» آن زمان در جنوب میدان توپخانه زمین پهناوری بود که سربازان در آن آموزش رزمی می‌دیدند. امیرکبیر این زمین را که به کاخ‌های سلطنتی نیز نزدیک بود را برای دایر کردن مدرسه مناسب دید.کار ساخت این مدرسه در سال 1266هجری قمری آغاز شد نقشه این بنا را میرزا رضا مهندس باشی کشید که در فرنگ درس معماری خوانده بود و محمد تقی معمار، مامور ساختن آن شد. مدرسه درست چند روز بعد از تبعید و به قتل رسیدن امیرکبیر افتتاح شد. از کتاب‌ها و آثار به جا مانده می‌توان به برنامه درسی دانش آموزان اولیه اینجا پی‌برد. رشته‌های تحصیلی دایر در مدرسه شامل  پیاده نظام، سواره نظام، توپخانه، مهندسی، طب و جراحی، معدن شناسی، علوم طبیعی، شیمی و فیزیک  و داروسازی می‌شد.
در دارالفنون چه خواهید دید؟

پا به سن گذاشته‌ترین مدرسه شهر 7 هزار و 200 متر مربع مساحت دارد. سبک معماری آن به اواخر دوره قاجاریه مربوط است و مصالح بکار رفته در آن شامل آجر و گچ و سنگ و چوب می‌شود. این مدرسه در مجموع 32 کلاس در دوطبقه دارد و سالن نمایش و سالن غذاخوری  و حیاط  و باغچه‌های قرینه‌ای از دیگر داشته‌های آن هستند. مدرسه شکل مستطیلی دارد و در هر راس آن پلکانی مارپیچ بازدیدکنندگان را به طبقه دوم راهنمایی می‌کند. نمای بیرونی دارالفنون از داخل حیاط آجری با تزیینات مقرنسی دربالای دیوارهاست. علاوه بر این در قاب‌های کاشی فیروزه‌ای که در قسمت زیر مقرنس کاری‌ها تعبیه شده شعرها و جمله‌های حکمت آمیز از شعرا و ادبای ایرانی با رنگ سفید نوشته شده است. درگاه شمالی راه دسترسی  به زمین پشت ساختمان مخابرات است و درگاه جنوبی به سالن‌های نمایش و غذاخوری راه دارد. حفظ بنا در دستور کار این گروه قرار گرفته و تمامی این اقدام‌های باز زنده سازی  زیر نظر کارشناسان خبره این فن انجام شده است.»  عقل‌ها را عقل‌ها یاری دهد، فرزند خصال خویشتن باش، از ایران جز آزاده هرگز نخاست وهر چیز که در جستن آنی، آنی از اشعاری است که بر پیشانی بین دو کلاس‌های طبقه اول و دوم دور تا دور حیاط  با خط نستعلیق روی کاشی‌های لاجوردی رنگ نوشته شده است. حیاط فضای دل انگیزی دارد و به نظر می رسد کاج‌های کهنسالی که در چهار گوشه آن سر به آسمان خاکستری رنگ تهران برداشته اند همان نهال‌های کوچکی باشند که بعد از احداث مدرسه در این باغچه کاشته شده‌اند.گشت و گذار در اطراف  باغچه‌های قرینه مدرسه واستراحت در نیمکت‌های دورا دور حوض می‌تواند آرامش بی‌نظیری به لحظه‌های فراغت‌تان بدهد.
آموزش وپرورش متولی دارالفنون است

  مدرسه دارالفنون در اوایل دوره ناصرالدین شاه افتتاح شد و تا پایان سال 1364 به کار خود ادامه داد. پس از آن مدتی از اینجا به عنوان مرکز آموزش عالی ضمن خدمت فرهنگیان استفاده شد. قدمت تاریخی و نماد بودن در پیشینه تعلیم و تربیت  و آغازگر بودن در دوره نوین آموزش در ایران از مواردی بود که باعث شد این بنا به شمار آثار ملی درآید. از سویی دیگر این مدرسه قدیمی محل تحصیل و رشد بسیاری از شخصیت‌های برجسته علمی و فرهنگی و سیاسی و ادبی بوده است. پیشینه معماری نوین و مدرن و بخشی از تاریخچه شهر سازی بودن نیز از دیگر دلایلی بود که این مکان را به ثبت میراث فرهنگی رساند.

وقتی میخکوب نامه ها و اسناد می‌شوید

 زمان زیادی از عمر موزه تعلیم و تربیت نگذشته است. آبادانی این مدرسه قدیمی همچنان ادامه دارد. در راهروهای تو در توی بعد از دالان‌های ورودی ویترین‌هایی کنار هم قطار شده‌اند که در آن‌ها قدیمی‌ترین اسناد مربوط به این مدرسه نگهداری می‌شوند. هر نامه ماجرایی دارد. سندها با چاپ‌های قدیمی معرف سال انتشارشان هستند و شما را مدتی بالای سر ویترین‌های پایه کوتاه نگه می‌دارند. در تالارهای این مدرسه سالخورده چشم‌تان به جمال این اسناد و مراسلات روشن می‌شود.

سیری در شکل گیری کتب درسی

در همین مدت کوتاهی که از عمر موزه علوم و تربیت می‌گذرد قدم‌های خوبی در زمینه تهیه سیر‌های تکوینی روش‌های آموزشی برداشته شده است. این سیر نامه‌ها شامل موارد آموزشی،کتب درسی، شکل گیری کانون‌ها و البته اسنادی که تحولات موجود در مدرسه را نشان می‌دهد هستند.

گند زدایی از کتب قدیمی

دارالفنون گنجینه‌ای از کتاب‌های درسی قدیمی را در اختیار دارد. این کتاب‌ها عمدتا مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی هستند و در کتابخانه این مرکز نگهداری می‌شوند. موضوعات درسی این کتاب‌ها شامل ریاضیات، هندسه، علوم طبیعی، علوم حسابداری، معماری و قلعه سازی، فیزیک و علوم اجتماعی و کتاب‌هایی به زبان لاتین است. از این کتاب‌ها گند زدایی شده و حالا می‌توان با استفاده از اسکن‌های دقیق مطالب آن‌ها را با خیال راحت مطالعه کرد.
عایدات رییس دسته موزیک

این سندها دارای موضوع‌های متنوعی هستند. هر کدام از آنها اسکن شده و حالا در قاب‌های چوبی بزرگ پیش چشمان فرهنگ دوستان قرار گرفته‌اند. یکی از این سندها مربوط به مراسلاتی است که درباره عایدات رییس دسته ارکستر مدرسه دارالفنون رد و بدل شده است و دیگری درخواست نامه‌ای است که در آن از وزیر مختار خواسته شده تا از فرانسه برای تعلیم درس داروسازی یک پزشک داروساز را به مدرسه دارلفنون اعزام کنند.

همه وزیران علوم

یکی از اتاق‌های مجموعه در طبقه اول به اتاق وزیران موسوم شده است. در این اتاق عکس تمام وزیران فرهنگ و علوم از دوره قاجاریه تا کنون به نمایش گذاشته شده است. بازدیدکنندگان علاوه بر شناخت این تلاشگران عرصه علم با تاریخچه‌ای از اقدام‌های آنها به طور تاریخی و توصیفی آشنا می‌شوند.
معلمان نام آشنا

یکی از رویکردهای آموزشی موزه علم و تربیت دارالفنون آشنایی دانش آموزان و بازدیدکنندگان با مشهورترین دبیران از آغاز تا کنون بوده است. بسیاری از چهره‌های فرهنگی این مرزو بوم از دبیران آموزش و پروش بوده‌اند و در این اتاق می‌شود با زندگینامه آنها آشنا شد. جبار، باغچه بان، نیما یوشیج، دکتر شریعتی، شهید بهشتی، شهید رجایی و شهید مفتح چهره‌های شناخته شده خانه معلمان هستند.
قاب‌های ماندگار

قدیمی‌ترین عکس‌های به جا مانده از دارالفنون از دیدینی‌ترین بخش‌های این موزه هستند. ردیف شاگردانی که مودب در پیشگاه معلمان ایستاده اند، دسته موزیک زمان قاجار، نماهای مختلف از معماری مدرسه مبارکه دارالفنون و عکس‌هایی از شخصیت‌های تاریخی و سیاسی و علمی از داشته‌های این بخش بیاد ماندنی هستند. دیدن این بخش از جذاب‌ترین قسمت‌ها برای دانش آموزان خانواده‌هاست .

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری فارس،تاریخ انتشار:13فروردین 1398،کدخبر:13971226000832، www.farsnews.com