در این میان، این بلایای طبیعی دست روی هر کشوری که گذاشته باشد، هر چقدر هم این کشور در زمینه مدیریت بحران آمادگی بالایی داشته باشد، باز هم می‌تواند غافلگیری‌های بزرگی به جا بگذارد. همین مسئله نیز سبب می‌شود تا استفاده از تجربیات کشورها و مناطق دیگری که با موارد مشابه درگیر بوده‌اند، بتواند نقش مهمی در مقابله با شرایط بحرانی ایفا کند که البته نقش کمک‌های بشردوستانه به هم‌نوعان را از هر کیش و آیین و سبقه نژادی و قومیتی که باشند، نمی‌توان دست‌کم گرفت.

اما برخورد کشورهای مختلف در جای جای جامعه بین‌المللی در زمانی که یک کشور خاص در نقطه‌ای دیگر از این کره خاکی در حال دست و پنجه نرم کردن با یک بلای طبیعی است، چگونه خواهد بود؟ واکنش مقامات این کشور خاص که با بلای طبیعی مواجه شده در قبال این برخوردها و حتی کمک‌ها و بعضا عقب‌نشینی از کمک چگونه است؟ پیدا کردن پاسخ این سوال‌ها ما را بر آن داشت تا نگاهی گذرا به موضع و واکنش جامعه بین‌المللی در زمان مواجهه با بلایای طبیعی بیاندازیم و تقریبا سه مورد کاملا متفاوت در سه نقطه از جهان را مورد بررسی قرار دهیم که خواندن آن در شرایطی که کشورمان ایران نیز اخیرا درگیر باران‌های سیل‌آسا و سیلاب‌هایی در نواحی مختلف بوده، چندان خالی از لطف نیست.

***

زمین‌لرزه و سونامی اندونزی، 28 سپتامبر 2018

روز جمعه ششم مهر ماه سال گذشته (28 سپتامبر سال 2018 میلادی) بود که چهار زمین لرزه قدرتمند استان «سولاوسی مرکزی» در اندونزی را به لرزه درآورد و در برخی مناطق باعث وقوع سونامی شد. قدرت این زمین لرزه ۷.۵ ریشتری آنچنان بود که با سونامی و یا رانش زمین در برخی مناطق همراه شد.

بنا بر گزارش «ورلد ویژن» که یک سازمان غیرانتفاعی بشردوستانه بین‌المللی است، شمار قربانیان این بلای طبیعی به بیش از 2 هزار و 700 نفر رسید و بیش از 330 هزار نفر نیز در این مدت بی‌خانمان شدند.

اما خبرگزاری رویترز با انتشار گزارشی چند روز پس از این حادثه تأکید کرد که در حدود 20 کشور از جامعه بین‌المللی اعلام کرده‌اند که کمک‌های خود را به اندونزی ارسال می‌کنند و این بار دولت اندونزی بر یک «میل سنتی» در خصوص نپذیرفتن کمک‌های بین‌المللی فائق آمده و قصد دارد این بار کمک‌ها از جانب جامعه بین‌المللی را بپذیرد.

اندونزی کشور باران خیز و زلزله‌خیزی است که هر ساله با انواع گوناگون بلایای طبیعی از سیل گرفته تا زمین‌لرزه‌های شدید و بعضا سونامی دست و پنجه نرم می‌کند و ظاهرا تا پیش از این دولت اندونزی اعلام کرده بود که این کشور نیازی به کمک‌های بین‌المللی ندارد، اما این بار با تغییر رویه دولت این کشور، سیل کمک‌های بین‌المللی بود که روانه اندونزی می‌شد و سعی می‌کرد تا اندکی از شدت سونامی وحشتناکی که بسیاری از مناطق این کشور را با خاک یکسان کرده بود، بکاهد.

یک روز پس از این سونامی، یک سخنگوی وزارت امور خارجه و تجارت استرالیا اعلام کرده بود در شرایطی که هیچ درخواستی برای دریافت کمک از جانب جاکارتا عنوان نشده، اما استرالیا آمادگی دارد تا کمک‌های خود را به آسیب‌دیدگان این حادثه ارائه دهد. یک سخنگوی سازمان ملل با تکرار این نقل قول گفت که سازمان ملل نیز آمادگی دارد تا کمک‌های بین‌المللی را به اندونزی برساند. تا اینکه در نهایت در تاریخ 30 سپتامبر (دو روز پس از وقوع سونامی)، رئیس‌جمهور اندونزی گفت که این کشور آماده پذیرش کمک‌های بخش خصوصی و بین‌المللی است.

وزارت امور خارجه کره جنوبی در همان روز اعلام کرد که دولت کره یک میلیون دلار کمک بشردوستانه در اختیار اندونزی قرار می‌دهد و همچنین آمادگی دارد تا یک تیم امدادرسان در شرایط بحران به منطقه آسیب دیده اعزام کند.

در تاریخ 2 اکتبر بود که وزیر دفاع سنگاپور اعلام کرد کشورش دو هواپیمای «سی-130 اس» نیروی هوایی این کشور را که حامل کمک‌های بشردوستانه شامل بطری‌های آب آشامیدنی، غذا، چادر و کمک‌های پزشکی بودند، به اندونزی اعزام کرده است. و بعدا نیروی هوایی اندونزی درخواست کرد که این دو هواپیما در سولاوسی بمانند و به انتقال بازماندگان این سونامی به دیگر شهرهای اندونزی کمک کنند.

وزارت امور خارجه نیوزیلند نیز گزارش کرد که این کشور 1.6 میلیون دلار به عنوان بخشی از تلاش‌ها در مواجهه با این بلای طبیعی کمک می‌کند و از طریق سازمان بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر، این کمک‌ها را به دولت اندونزی خواهد رساند.

معاون نخست‌وزیر مالزی در تماس تلفنی با معاون رئیس‌جمهور اندونزی، از اعزام یک گروه ویژه امداد و نجات در مواجهه با بحران به اندونزی در کنار ارسال کمک 500 هزار رینگیتی مالزی برای آسیب‌دیدگان خبر داد.

تایوان نیز 36 متخصص و 6 سگ امدادرسان به مناطق آسیب دیده اندونزی که بر اثر سونامی کاملا تخریب شده بود، اعزام کرد. و در کنار این اقدام، یک تیم پزشکی به همراه 10 هزار پتو نیز به این مناطق فرستاد. کشور ویتنام نیز 100 هزار دلار آمریکا برای کمک به مردم اندونزی در مناطق آسیب‌دیده بر اثر زلزله و سونامی ارسال کرد.

دولت فیلیپین وعده کمک 300 هزار دلاری شامل 6 سیستم تصفیه آب، 6 ژنراتور تولید برق و چادر و کیسه‌های خواب برای مردم آسیب دیده در اندونزی را مطرح کرد که این کمک‌ها در دو مرحله با هواپیمای باربری «سی-130» به منطقه آسیب دیده اعزام شد.

اتحادیه اروپا در تاریخ اول اکتبر متعهد شد تا 1.5 میلیون یورو کمک‌های بشردوستانه به اندونزی ارسال کند. کمیسیون اروپا نیز یک گروه کارشناس مسائل انسانی به منطقه اعزام کرد تا هماهنگی‌های لازم برای ارسال این کمک‌ها به اندونزی انجام گیرد.

آمریکا هم یک روز بعد از اروپا اعلام کرد که 100 هزار دلار از طریق «سازمان توسعه بین‌الملل آمریکا (USAID)» در اختیار اندونزی قرار می‌دهد و در ارزیابی‌های بعدی اوضاع میدانی برای کمک‌های بیشتر در صورت لزوم تصمیم‌گیری می‌کند.

کشور استرالیا نیز متعهد شد که 500 هزار دلار از طریق هلال احمر اندونزی به این کشور کمک کند. استرالیا در تاریخ 3 اکتبر نیز اعلام کرد که 5 میلیون دلار دیگر نیز به اندونزی کمک کرده است. وزیر خارجه استرالیا گفت که این 5 میلیون دلار به صورت کمک‌های بهداشتی و درمانی در مرحله نخستِ 21 روز اولِ پس از وقوع حادثه در اختیار اندونزی قرار گرفته است. استرالیا همچنین پیشنهاد کمک نیروهای نظامی این کشور به اندونزی را نیز مطرح کرد.

سفیر عربستان در اندونزی اعلام کرد که دولت سعودی 370 تن نیازهای اساسی، 5 هزار تجهیزات بهداشتی و درمانی و 3 هزار و 500 چادر برای آسیب‌دیدگان حادثه سونامی و زمین‌لرزه اندونزی اختصاص داده است ضمن اینکه تأکید کرد این کمک‌ها از جانب «ملک سلمان» پادشاه سعودی و «محمد بن سلمان» ولیعهد این کشور بوده است.

دولت قطر هم از قطار ارسال کمک‌ها به اندونزی جا نماند و 5 میلیون دلار کمک مالی به اندونزی ارسال کرد. کشور ترکیه نیز 2 فروند هواپیمای «سی-130» حامل هزار کیسه خواب، 250 چادر و تعدادی از نیروهای امدادرسان این کشور را به اندونزی اعزام کرد.

«نکیلاس مادورو» رئیس‌جمهور ونزوئلا هم اعلام کرد که این کشور 10 میلیون دلار کمک مالی به قربانیان زمین‌لرزه و سونامی اندونزی اختصاص می‌دهد و این در شرایطی است که این کشور خود با بحران مالی مواجه بوده است.

دولت اسپانیا نیز 255 چادر به ارزش 265 هزار یورو به اندونزی فرستاد و اعلام کرد که 200 هزار یورو دیگر نیز از طریق سازمان‌های صلیب سرخ و هلال احمر به این کشور فرستاده و 100 هزار یورو نیز از طریق سازمان‌های مردم‌نهاد برای کمک به حفظ جان کودکان در این بحران اختصاص می‌دهد.

مردم سوئیس هم کمپینی برای جمع‌آوری کمک‌ها برای آسیب‌دیدگان در زلزله اندونزی به راه انداختند و مجموعا 6 میلیون و 250 هزار دلار برای ارسال به اندونزی جمع‌آوری کردند. خبرگزاری رسمی سوئیس گزارش کرد که 900 کیلوگرم کمک‌های بشردوستانه به همراه 5 کارشناس به اندونزی ارسال شده است.

وزارت دفاع انگلیس نیز اعلام کرد که یک گروه از کارشناسان نظامی را به همراه 2 میلیون پوند کمک بشردوستانه به اندونزی اعزام کرده است.

مدیرعامل شرکت گوگل هم که خواست از قافله کمک‌رسانی به اندونزی جا نماند، یک میلیون دلار از جانب این شرکت به آسیب‌دیدگاه بر اثر زلزله و سونامی در اندونزی اختصاص داد. البته شرکت اپل هم به مردم اندونزی در این برهه زمانی کمک کرد و دو شرکت واتس‌آپ و فیسبوک هم مجموعا یک میلیون دلار به دولت اندونزی کمک کردند.

فوران آتشفشان «فوئگو» در گواتمالا، 2018

گواتمالا با قله‌های آتشفشان بسیاری که در خود جای داده، در تاریخ سوم ماه ژوئن سال گذشته میلادی (2018) شاهد یکی از شدیدترین فوران‌ها در قله آتشفشان «فوئگو» بود. با فوران این قله آتشفشانی خیلی زود منطقه وسیعی از زمین‌های اطراف آن پر شد از گازهای داغ و سنگ‌ها و صخره‌های آتشفشانی که با سرعتی تا 90 مایل بر ساعت در حرکت بودند. جمعیتی که در منطقه‌ای تا شعاع 10 کیلومتری این کوه آتشفشان در گواتمالا زندگی می‌کند، حدود 54 هزار نفر گزارش شده است. اما شعاع این فوران به حدی بود که تقریبا یک میلیون و 700 هزار نفر تحت تأثیر آن قرار گرفتند.

در روز وقوع این فوران، زمین‌ها تا چشم کار می‌کرد پر شده بود از گدازه‌های داغ و مذاب آتشفشان که آنقدر داغ بودند که حتی ساعت‌ها پس از وقوع این حادثه، تار و پود چکمه‌های محکم تیم امدادرسان را که در منطقه حاضر شده بودند، از هم باز می‌کردند. این بلای طبیعی که در نزدیکی شهر گواتمالا اتفاق افتاد، 425 کشته بر جا گذاشت و خسارات بسیاری نیز به بار آورد. در این منطقه سه روز عزای عمومی اعلام شد.

البته مردم این منطقه تنها شاهد یک فوران نبودند بلکه چندین فوران در روزهای مختلف آنها را غافلگیر کرد. دومین فوران بزرگ درست دو روز پس از این حادثه و فوران بعدی نیز در تاریخ 18 نوامبر اتفاق افتاد.

در این حادثه نیز جامعه بین‌المللی در ارائه کمک‌های بشردوستانه به مردم گواتمالا فرصت را غنیمت شمرد. بلافاصله یک گروه بین‌المللی شامل 13 نفر از سران کشورهای کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، انگلیس، آمریکا، روسیه، برزیل، چین، هند، مکزیک و آفریقای جنوبی اعلام کردند که آمادگی دارند تا به مقامات گواتمالا برای مقابله با اثرات منفی این بلای طبیعی کمک کنند.

مرکز مقابله با بحران وزارت خارجه فرانسه نیز اعلام کرد که منابعی در حدود 150 هزار دلار را برای تأمین آب آشامیدنی، کمک‌های بهداشتی و پزشکی به آسیب‌دیدگان در این حادثه در گواتمالا اختصاص داده است. بر همین اساس، دولت فرانسه همچنین انتقال 400 کیلوگرم از تجهیزات ضروری برای آسیب‌دیدگان گواتمالایی با کشتی به این منطقه را برعهده گرفت.

کمیسیون اروپا نیز گفت که این اتحادیه 100 هزار یورو در قالب کمک‌های بشردوستانه به مناطقی که بیشترین آسیب را از فوران‌های اخیر آتشفشان در گواتمالا دیده‌اند، اختصاص داده است. این کمک‌ها از طریق سازمان صلیب سرخ گواتمالا به این مناطق منتقل شد و طبق آنچه که اعلام شد مستقیما در اختیار 3 هزار نفر در مناطق به شدت آسیب‌دیده قرار گرفت.

صندوق توسعه بین‌المللی اوپک (OFID) هم 100 هزار دلار کمک ضروری به سازمان صلیب سرخ و هلال احمر برای ارسال به مناطق آسیب‌دیده در گواتمالا اختصاص داد.

دولت آلمان از زمان وقوع این فوران شدید آتشفشانی تا کنون، 215 هزار یورو به کشور گواتمالا کمک مالی ارائه کرده است. کشور لوگزامبورگ مبلغی در حدود 80 هزار دلار را به صورت کمک‌های غذایی به گواتمالا ارسال کرد. علاوه بر این گفته شد که مبلغ دیگری در حدود 1.5 میلیون دلار نیز قرار است از جانب دولت آلمان به منظور تأمین منابع غذایی در اختیار گواتمالا قرار داده شود.

آمریکا کمک‌های خود را که حدود 5 و نیم میلیون دلار برآورد شده در قالب کمک‌های انسانی برای تأمین غذا و کمک‌های ضروری برای آسیب‌دیدگان در این حادثه و بلای طبیعی در گواتمالا ارسال کرده است.

دولت ایرلند اما اعلام کرد که در حدود 100 هزار دلار به منظور حفظ جان آسیب‌دیدگان در مناطق تحت تأثیر این آتشفشان به این کشور ارسال کرده است.

کشور دانمارک مبلغی در حدود 50 هزار دلار را به صورت بسته‌های بهداشتی و شستشو و همچنین کمک‌های مالی به گواتمالا فرستاد.

بخش‌های مختلف سازمان ملل از جمله صندوق بین‌المللی حمایت از کودکان، سازمان بهداشت جهانی و سازمان برنامه غذایی سازمان ملل مجموعا در حدود یک میلیون دلار کمک‌های بشردوستانه به گواتمالا ارسال کردند.

کشور سوئد نیز در حدود 500 هزار دلار در قالب چادر و سرپناه و بسته‌های شستشو به مناطق تحت تأثیر این آتشفشان پرقدرت به گواتمالا ارسال شد.

سیل «کرالا» هند، 2018

در ماه آگوست 2018، سیلاب‌های موسمی در هند به قربانی شدن بیش از 300 نفر منتهی شد که اکثر جان باختگان از ایالت «کرالا» واقع در جنوب هند بودند. بارش باران در همان ساعت‌های اولیه به حدی شدید بود که منجر به سرریز شدن 35 سد از 54 سد این منطقه در عرض فقط 24 ساعت اولیه بارش شد و سیل مرگباری به راه افتاد. بنا به گفته مقامات هند، این بی‌سابقه‌ترین سیلاب در 100 سال اخیر بوده است.

مسئولان و مقامات محلی کرالا کمپینی را برای جمع‌آوری کمک‌های مردمی آغاز کردند که این کمپین اینترنتی تا تاریخ 30 آگوست سال 2018 میلادی مبلغی معادل 170 میلیون دلار آمریکا از افراد، سازمان‌ها، شرکت‌ها و چهره‌های شناخته‌شده جمع‌آوری کرد. اما دولت هند به طور خاص مبلغی در حدود 70 میلیون دلار به عنوان کمک‌ موقت در تاریخ 18 آگوست به این بخش اختصاص داد که البته 80 میلیون دلار نیز پیش از این و بلافاصله همزمان با شروع سیلاب‌ها در اختیار مقامات کرالا قرار گرفته بود تا به منظور رسیدگی به آسیب‌دیدگان مورد استفاده قرار گیرد.

در پی این فاجعه، امارات عربی متحده، قطر و مالدیو با پیشنهادهای کمک‌های مالی بالغ بر حدود 82 میلیون پوند جلودار صف کمک‌کنندگان بین‌المللی به جبران خسارات ناشی از بلای طبیعی شدند. هر چند بعدا بحث‌هایی هم در خصوص پیشنهاد 100 میلیون دلاری دولت امارات عربی متحده مطرح شد که وزارت امور خارجه هند تأکید کرد که چنین پیشنهاد کمک مالی از هیچ کشوری دریافت نکرده است.

«عمران خان» نخست‌وزیر پاکستان با انتشار توئیتی در صفحه شخصی خود، به نمایندگی از مردم کشورش، کشته شدن شمار بسیاری از مردم هند در این فاجعه را به مردم این کشور تسلیت گفت و اعلام کرد پاکستان آمادگی دارد تا در صورت نیاز کمک‌های بشردوستانه به هند ارسال کند.

دولت مالدیو هم اعلام کرد که به صورت جداگانه مبلغ 50 هزار دلار به صورت کمک به سیل زدگان کرالا در هند اختصاص داده و این مبلغ را به نشانه همبستگی با مردم هند به منظور استفاده در عملیات امداد و نجات به این کشور می‌فرستد. «عبدالله بن ناصر بن خلیفه آل ثانی» نخست‌وزیر قطر نیز از اختصاص کمک 5 میلیون دلاری این کشور به آسیب‌دیدگان سیل در هند خبر داد.

آمار جالبتر در این سری کمک‌ها مربوط به بودجه‌ای است که دولت آمریکا برای کمک به سیل‌زدگان در کرالا در هند اختصاص داده است. طبق آمار منتشر شده در پایگاه داده‌ای «سرویس ردیابی مالی» دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل که به ثبت جریان‌های مالی کمک‌های بشردوستانه در زمان وقوع بلایای طبیعی می‌پردازد، دولت آمریکا (البته در یک فقره) صرفا هزار و 413 دلار از طریق برنامه حمایتی خود بواسطه سازمان توسعه بین‌المللی آمریکا برای سیل‌زدگان هند اختصاص داده است که این کمک نیز هنوز در حد اعلام تعهد است و حتی به مرحله اجرا و پرداخت هم نرسیده است. در بخش دیگری از این آمار، میزان کمک‌های دولت آمریکا به برنامه سیاست‌های مدیریت بحران و ریسک در سیل هند، حدود 300 هزار دلار عنوان شده است.

در اطلاعات منتشر شده در این پایگاه داده، یک خیریه در قطر در حدود 224 هزار دلار به صورت چادر و تجهیزات مرتبط با ایجاد سرپناه به کرالا در هند ارسال کرده است. صندوق حمایت از کودکان و برنامه توسعه سازمان ملل نیز مجموعا نزدیک به 4 میلیون دلار در قالب کمک‌های بشردوستانه و تجهیزات بهداشتی و سرپناهی به هند ارسال کرده‌اند.

بنا بر اعلام دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل، دولت کانادا نیز مبلغی در حدود 23 هزار دلار از طریق جوامع صلیب سرخ و هلال احمر بین‌المللی به سیل کرالا در هند کمک کرده است. بر همین اساس سازمان صلیب سرخ کویت نیز حدود 200 هزار دلار کمک‌های بشردوستانه در اختیار جامعه صلیب سرخ هند قرار داده است. علاوه بر این، کمک‌هایی که از طریق سوئیس با عناوین مختلف به هند در زمان وقوع این سیلاب عظیم ارسال شده مبلغی در حدود یک و نیم میلیون دلار بوده است. دولت دانمارک نیز حدود 32 هزار دلار به سیل‌زدگان در هند کمک‌رسانی کرده است.

پایگاه داده مربوط به ثبت جریان کمک‌های بشردوستانه دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل در نهایت مجموع برآورد مالی کمک‌های ارسالی و تعهد شده برای سیل‌زدگان کرالا در هند را 8 میلیون و 402 هزار و 571 دلار به ثبت رسانده است.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از خبرگزاری فارس ، تاریخ انتشار: 21 فروردین 1398 ، کدخبر: 13980119001034 ، www.farsnews.com‏