بدون ایران

خط لوله کریدور جنوبی گاز، برخلاف میل و حساسیت جمهوری فدرال روسیه، اما با حمایت کامل اتحادیه اروپا، به عنوان چهارمین منبع عرضه گاز طبیعی به قاره اروپا در حال تکمیل بوده و مراحل پایانی خود را سپری می کند. با تکمیل این پروژه عظیم گازی، اروپا ضمن افزایش امنیت عرضه انرژی خود می تواند مکانیسمهای توسعه پاک را توسعه داده و سهم خود در انتشار گازهای گلخانه ای ناشی از زغالسنگ و نفت خام را به حداقل ممکن کاهش دهد. پیش از انجام این پروژه، تقاضای گاز مورد نیاز اروپا از سه منبع روسیه، نروژ )دریای شمال( و الجزایر و نیز مقداری از طریق LNG تأمین می شد. طبق برنامه قرار است خط لوله کریدور جنوبی، که از سال 2015 عملیات اجرایی آن آغاز شد، در سال 2020 به منبع چهارم عرضه کننده گاز به اروپا تبدیل و وارد بازار انرژی این منطقه شود تا ضمن افزایش رقابت بین شرکتهای منطقه موجب کاهش وابستگی اروپا به گاز روسیه و افزایش تنوع منابع وارداتی انرژی به این قاره شود.. لذا، اجرای این پروژه علاوه بر کشورهای اروپای غربی، برای کشورهای جمهوری آذربایجان و ترکیه نیز از اهمیت خاصی برخوردار است.پیش از این و در اواسط دهه 1380شمسی قرار بود گاز مورد نیاز اروپا به وسیله صادرات گاز ایران از طریق ترکیه تأمین شود و پروژه مشابهی با منبع صادراتی گاز ایران شکل گیرد؛ اما به دلیل اعمال تحریمهای بین المللی و فشار آمریکا به کشورهای منطقه هم پیمانان اروپایی خود، جمهوری اسلامی ایران از این پروژه کنار گذاشته شد و هم زمان طرح توسعه میدان شاه دنیز آذربایجان و انتقال گاز این میدان جایگزین شد. اجرای این پروژه توسط جمهوری آذربایجان، یکی از همسایه های شمالی و دریایی کشور ایران ، یکی از مصادیق توسعه راهبردی برد ـ برد با محوریت انرژی برای کشورهای درگیر این پروژه است. جهت استخراج و بهره برداری از منابع نفت و گاز دریای خزر، به دلیل عمیق بودن دریا، به تکنولوژی پیشرفته و پیچیدهای نیاز است که در اختیار شرکتهای نفتی بین المللی (IOCs )است. متأسفانه به دلیل عدم مشارکت و توسعه روابط با شرکتهای بین المللی انرژی و نیز عدم توجه کافی به اکتشاف و استخراج منابع نفت و گاز موجود در دریای خزر )عمدتاً به دلیل وجود منابع فراوان و ارزان نفت و گاز در جنوب کشور و همچنین پیچیدگی و هزینه بر بودن استخراج و بهره برداری منابع نفت و گاز دریای خزر( فرصت استفاده از بازارهای رو به گسترش اروپا جهت صادرات پایدار منابع انرژی دریای خزر در مقطع کنونی برای کشور از دست رفته است. این در حالی است که جمهوری آذربایجان توانسته با جلب مشارکت بین المللی و توسعه روابط راهبردی با کشورهای منطقه قفقاز، رابطه متقابل تنگاتنگی با همسایگه های خود و اتحادیه اروپا برقرار کند که می تواند تأثیرپذیری این کشور را در مقابل اعمال تحریمهای احتمالی به حداقل ممکن کاهش دهد. بنابراین، تحریمهای بین المللی به ویژه در حوزه نفت و گاز تهدیدهایی را برای بهره برداری کشور از منابع نفت و گاز به دنبال داشته است. ازاین رو، ضروری است با برنامه ریزی صحیح و درک درست از شرایط منطقه و آینده بازار انرژی بتوانیم با استفاده از نیروهای خالق، جوان و بومی کشور در کنار مشارکت بینالمللی به توسعه روابط با محوریت انرژی بپردازیم و در این باره توجه جدی و منطقی صورت گیرد، تا ضمن ایجاد اشتغال و رشد قتصادی بتوان به توسعه بهتر کشور در راستای حداکثر کردن منافع ملی کمک کرد.

اجرای کریدور جنوبی گاز و انتقال گاز از دریای خزر به قاره اروپا به واسطه کشور جمهوری آذربایجان تهدیدها و فرصتهایی برای ایران داشت و شاید هنوز داشته باشد. اجرای این خط لوله، در صورت عدم تدوین استراتژی صحیح در حوزه بینالملل انرژی، ممکن است فرصت حضور و حتی توسعه وضعیت موجود ایران را در بازار انرژی منطقه با محوریت گاز کم رنگتر کند. با توجه به حضور زنجیره کاملی از شرکتهای نفت و گاز در زمینه اکتشاف، توسعه، استخراج، انتقال و توزیع انرژی، بنابراین جمهوری اسالمی ایران نیز می تواند از این فرصت برای توسعه و بهرهبرداری از منابع دریای خزر خود به خوبی بهره گیرد. این امر می تواند فرصتهای شغلی فراوان و رونق و رشد اقتصادی مضاعفی را متوجه اقتصاد کشور سازد. با توجه به رشد و تمایل کشورهای پیشرفته و در حال توسعه اروپایی به استفاده بیش از پیش گاز طبیعی و جایگزینی آن با زغالسنگ، به رغم اجرای خط لوله کریدور جنوبی، در آینده نه چندان دور، این کشورها به واردات بیشتر گاز طبیعی روی خواهند آورد. لذا یکی از بازارهای بالقوه منابع نفت و گاز کشور هم در خلیج فارس و هم در دیای خزر کشورهای اروپایی است. کشورهای اروپایی و به تبع آن اکثر کشورهای دنیا به دلیل وجود مسائل زیست محیطی و آلودگی هوا، به شدت در حال توسعه و استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر هستند و با سرعت بالایی به جایگزینی آنها با منابع سوخت فسیلی اقدام میکنند. لذا چنانچه از فرصتهای مذکور به خوبی بهرهبرداری نشود ممکن است در آینده نه چندان دور نتوان به جایگاهی که در حوزه انرژی شایسته ایران )به عنوان اولین دارنده ذخایر گازی دنیا( باشد دست یافت. بنابراین، ضروری است با آینده نگری صحیح و منطقی از ترکیب و روند انرژیهای موجود )نفت، گاز، زغالسنگ و تجدیدپذیرها( بتوان به خوبی از منابع طبیعی شمال و جنوب کشور در راستای توسعه اقتصادی بهره برداری شود.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از سایت خبری تحلیلی ساعت24 ، تاریخ انتشار: 25 فروردین 1398 ، کدخبر: 436616 ، www.saat24.news