شعار سال: پیمان ان.پی.تی «منع گسترش سلاح هستهای»، یک پیمان بینالمللی است که پنج قدرت جهانی آن را تدوین کرده و اکثر کشورهای دنیا را وادار به امضای آن کرده اند.
پیمان منع گسترش سلاح هستهای برای جلوگیری از گسترش ساخت بمب اتم در دنیا از سوی دیگر کشورها تدوین شد. در واقع کشورهای دارای سلاح هستهای با این پیمان سعی کردند تا داشتن سلاح هستهای را برای خود انحصاری کنند. البته برخی کشورها و رژیم ها از این پیمان مستثنی شدند.
جمهوری اسلامی ایران که عضو پیمان ان.پی.تی است، فعالیتهای صلح آمیز هستهای خود را پس از انقلاب از سر گرفت و توانست بدون کمکهای آژانس و کشورهای برخوردار از فناوری هستهای، به دانش هستهای دست یابد.
قطعاً چنین اتفاقی که از سوی ایران رقم خورده بود، باعث ناخرسندی کشورهای غربی و آمریکا بود، به همین خاطر تلاشهای خود را علیه جمهوری اسلامی ایران شکل دادند.
با وجودی که ایران عضو پیمان ان.پی.تی است و در طول فعالیتهای هستهای خود هیچ انحرافی به سوی ساخت سلاح هستهای نداشت، آمریکا و غرب ایران را متهم به اقدام برای ساخت سلاح هستهای کردند و این دروغ در رسانههای آنها به طور گسترده پخش شد و افکار عمومی را نیز تحت تأثیر قرار داد.
آمریکا، اروپا و رژیم صهیونیستی هیچ سند و مدرکی دال بر اثبات ادعای خود علیه جمهوری اسلامی ایران در دست نداشتند و همه آنها براساس دروغ هایی بود که مطرح میکردند.
سرانجام کار به مذاکرات کشید، مذاکرات هستهای میان ایران و سه کشور اروپایی با تعلیق و تعطیل فعالیتهای هستهای با وعده هایی که هیچگاه عملیاتی نشد، آغاز شد و پس از آن که سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان به تعهدات خود در جریان توافق سعدآباد عمل نکردند، رهبر معظم انقلاب در دولت اصلاحات دستور فک پلمپ مراکز هستهای را صادر کردند.
مذاکرات هستهای دورههای گوناگونی را پشت سر گذاشته است، از زمانی که آقای روحانی دبیر شورای عالی امنیت ملی بود، تا آقای علی لاریجانی که پس از او دبیر شورا شد و سپس آقای سعید جلیلی که البته در این دوره مذاکرات هستهای بسیار جدی و محتوایی بود.
یکی از تصمیمات و امتیازاتی که تیم هستهای دوران آقای سعید جلیلی که دبیر شورای عالی امنیت ملی شده بود، داشت، محور قرار دادن پیمان ان.پی.تی منع گسترش سلاح هستهای بود.
تیم هستهای ملاک را ان.پی.تی قرار داده بود که جمهوری اسلامی ایران آن را امضا و اجرا کرده است، هر چند این پیمان در رژیم شاه به امضا رسیده بود، اما پیمانی است که زیانی به جمهوری اسلامی ایران نمیرساند، چرا که در قاموس ایران اسلامی داشتن و استفاده کردن از تسلیحات نامتعارف همچون شیمیایی و هستهای حرام است.
به هر صورت تیم هستهای دوران آقای جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی وقت، اساس مذاکرات را بر روی ان.پی.تی نهاده بود. استدلالی هم که تیم هستهای کشورمان در آن زمان مطرح میکرد، استدلال منطقی و درستی بود.
تیم هستهای به طرف مقابل پیشنهاد مذاکره با محوریت ان پی تی را داده بود چرا که از یک سو ان.پی.تی که آن را ایران امضا کرده بود تکلیف ساخت سلاح هستهای را روشن کرده بود. کشورهایی که این پیمان را امضا کرده باشند اجازه ندارند دست به ساخت سلاح هستهای بزنند.
اصرار تیم هستهای دوران آقای جلیلی برای همین بود که ثابت کند ایران با امضای این پیمان و اجرای تعهدات خود در چارچوب ان.پی.تی تاکنون هیچ تخلفی در این زمینه نداشته است.
نکته جالب این پیمان در این است که کشورهای برخوردار از فناوری هستهای را موظف و مکلف به کمک به کشورهایی میکند که خواهان فناوری هستهای صلح آمیز هستند.
با چنین پیمانی که اکثر کشورها آن را امضا کرده و ایران نیز جزو کشورهای امضا کننده است، هم سلاح هستهای گسترش نمییابد و هم کشورهای بی برخوردار از فناوری هستهای صلح آمیز به این دانش دست پیدا میکنند.
مذاکرات تیم هستهای زمان آقای جلیلی اگر طول کشید، به خاطر این بود که ایران اصرار بر مذاکره در چارچوب پیمان ان.پی.تی داشت.
با تغییر دولت، تیم هستهای نیز تغییر کرد و دولت تدبیر و امید مذاکرات را با شیوه خود به دست گرفت. مذاکره براساس پیمان منع گسترش تسلیحات هستهای کنار گذاشته شد و براساس سیاست برد-برد تنظیم شد.
در مذاکرات هستهای مذاکره برد-برد در این چارچوب برنامهریزی شده بود که دو طرف برای رسیدن به توافق باید امتیازاتی را به یکدیگر بدهند.
تیم هستهای در مقابل لغو تحریمهای اقتصادی، تعلیق و تعطیلی فناوری هستهای را در پیش گرفت و سرانجام پس از ۲ سال مذاکره، توافق هستهای به دست آمد. البته باید توجه داشت که لغو تحریمهای اقتصادی امتیاز نبود، بلکه حق ایران بود که آمریکاییها علیه کشورمان اعمال کرده اند.
کافی بود دولت بعدی نیز سیاست مذاکره در چارچوب پیمان ان.پی.تی را ادامه می داد و اصرار می کرد و آمریکا و اروپا نیز مجبور به توافق براساس همین پیمان می شدند.
اکنون نیز با وجودی که آمریکا از برجام خارج شده و اروپا نیز به تعهدات خود عمل نمیکند، خروج از ان.پی.تی هیچ کمکی به جمهوری اسلامی ایران نخواهد کرد، چرا که عضویت در این پیمان برای ایران هزینهای ندارد. به واقع دولت در مذاکرات هستهای با یک اشتباه محاسباتی ان.پی.تی را از دستور کار خارج کرد و راه دیگری را در پیش گرفت که نتیجه آن برجام شد.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری تحلیلی الف، تاریخ انتشار: 15 اردیبهشت 1398 ، کدخبر: 3980215025 ، www.alef.ir