شعار سال: سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در
توییتی اعلام کرد: «شورای اروپا نشستی را در سطح وزیران خارجه آغاز کرده که قرار
است در آن درباره ایران نیز صحبت شود». مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز
برای مذاکره با همتایان اروپایی خود راهی بروکسل شد. وزیر خارجه آمریکا که قرار
بود به مسکو سفر کند، مقصد سفرش را تغییر داد و به بروکسل رفت تا آخرین تلاشها را
برای هراساندن اروپاییها از ادامه برجام به ثمر بنشاند. سخنگوی
وزارت خارجه آمریکا درباره علت لغو سفر مایک پمپئو به مسکو، بحث بر سر «اقدامات
تهدیدآمیز و بیانیههای ایران» با اروپا را عنوان کرد. ديروز هايکو ماس ديداري
دوجانبه با پمپئو داشت. وزير خارجه آلمان درباره اين ديدار توضيح داد: «ما باور
داريم اين توافق [برجام]
براي امنيت ما و اروپا ضروري است؛ به همين دليل ما همچنان به اين توافق
پايبنديم... من اين مسئله را در نشست دوجانبهام با مايک پمپئو، وزير امور خارجه
آمريکا، شفاف کردم. در اين ديدار همچنين نگراني
خودمان را نسبت به تحولات و تنشهاي منطقه ابراز کردم. من به پمپئو خاطرنشان کردم
ما خواهان افزايش تنشها نيستيم و تأکيد کردم از نظر
ما برجام، اساسي براي دستنيافتن ايران به سلاح هستهاي است و بنا بر همين دليل،
به توافق هستهاي پايبند خواهيم ماند.»
اين گفتوگوها در حالي انجام ميشود که رويترز به نقل از چهار ديپلمات
اروپايي، ادعا کرده ايران در نشست اخيرش با اتحاديه اروپا خواستار صادرات حداقل يک
و نيم ميليون بشکه نفت در روز شده است. اين چهار ديپلمات اروپايي مدعي شدهاند اين
مسئله در آخرين جلسه ميان ايران و مقامات غربي–که
محمدجواد ظريف نيز در آن حضور داشته – مطرح
شده اما به حالت مکتوب درنيامده است. بااینحال،
موضعگیریهای قبل از جلسه بروکسل نشان میدهد اروپاییها هنوز حامی برجام هستند؛
درعینحالی که برخی نگران تصمیم جدید ایران نیز هستند. اروپاییها اگرچه در گام
اول روی خوشی به کاهش محدودیتهای برجامی ایران نشان ندادند، در روزهای اخیر به
این نتیجه رسیدند که این تنها راه باقیمانده پیشروی ایران است. روز چهارشنبه در
نامه رئیسجمهور به سفرای کشورهای 4+1 (انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین) اعلام شد ایران در واکنش به تعهدات برجامی از حقوق
خود در این توافق استفاده ميكند و از برخی تعهداتش نظیر انتقال مازاد اورانیوم
غنیشده سر باز ميزند. وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا روز گذشته درباره تلاشها
برای نگهداشتن ایران در برجام بحث و رایزنی کردند. این اولین دیدار آنها از زمان
اعلام تصمیم ایران برای کاهش تعهدات برجامیاش است. هفته گذشته رئیسجمهور کشورمان
گفته بود اگر اروپا برجام را در مهلتی ۶۰روزه
حفظ نکند، ایران وارد فازهای جدیدی در کاهش تعهدات برجامی خود خواهد شد. این تصمیم
ایران با واکنش دیگر طرفهای توافق، بهویژه اروپاییها مواجه شد. اتحادیه اروپا
به همراه انگلیس، فرانسه و آلمان بیانیهای منتشر کردند و با ابراز نگرانی درباره
تصمیم اخیر ایران، خواستار ادامه پایبندی تهران به تعهداتش در برجام شدند. بااینحال
آنها از ادامه حمایت بر سر اینستکس سخن گفتند. سخنگوی
دولت آلمان دراینباره و درعینحال بر هماهنگی ایران با ساختارهایی مانند پولشویی
و تأمین مالی تروریسم سخن گفت. آلمان میزبان سازوکار اینستکس است.
دولت آلمان: تلاش ميكنيم
سخنگوی دولت آلمان به دنبال اقدام متقابل ایران برای کاهش سطح تعهدات
برجامی خود، اعلام کرد آلمان در تلاش است کانالی برای تجارت قانونی با ایران به
وجود بیاورد. به نقل از رویترز، استفان شیبرت، سخنگوی دولت آلمان، اعلام کرد:
«همراه با شرکای E3 در تلاش هستیم
تجارت قانونی با ایران را بهویژه از طریق ایجاد کانالی مالی ممکن کنیم». ماریا
ادبار، سخنگوی وزارت امور خارجه آلمان، پیش از این با اشاره به سازوکار ایجادشده
از سوی آلمان، فرانسه و انگلیس در ماه ژانویه (اینستکس) گفته بود: «ما سخت در تلاش
هستیم اینستکس را عملی کنیم». سخنگوی وزارت امور خارجه آلمان تشریح کرد سازوکار
ایجادشده هنوز به دلیل پیچیدگی مشکل موجود و انتظارات طرف ایرانی تحقق نیافته است.
او افزود: همانطور که میدانید، اینستکس احتیاج به ساختاری همانند در ایران دارد
که باید از طرف ایران محقق شود. هر دو این ساختارها باید در زمینه مبارزه با پولشویی
و تأمین مالی تروریسم، استانداردهای بینالمللی را تضمین کنند.
موگرینی: اتحادیه اروپا از برجام حمایت میکند
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که نقش
تأثیرگذاری در ایجاد برجام داشته، هنوز حامی این توافق است. او روز گذشته پیش از
آغاز نشست در جمع خبرنگاران تأکید کرد: «اروپا کماکان از توافق هستهای با ایران
حمایت میکند». فدریکا موگرینی در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره وضعیت برجام
اظهار کرد: همانطور که از موضع اتحادیه اروپا مطلع هستید، ما کماکان از این توافق
و اجرای کامل آن حمایت میکنیم. من در حاشیه این نشست، دیداری با وزیران امور
خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان خواهم داشت تا درباره چگونگی ادامه حمایت از اجرای
این توافق گفتوگو کنیم. او ادامه داد: از نظر ما، برجام یکی از ستونهای امنیتی
منطقه و عنصری کلیدی در معماری عدم اشاعه جهان و منطقه بوده است؛ بنابراین به
حمایت از آن ادامه خواهیم داد.
ایران در برجام بماند
وزیر امور خارجه فرانسه نیز با بیان اینکه تحریمهای
آمریکا علیه ایران به نفع اروپا نیست، گفت: اولتیماتوم ایران درباره برجام نیز
برای ما مناسب نیست. ژان ایو لودریان تأکید کرد: اروپا کماکان خواهان باقیماندن
ایران در توافق هستهای است. لودریان در ادامه با ابراز نگرانی درباره بیانیه اخیر
کشورمان درخصوص کاهش تعهدات برجامیاش افزود: درست است که موضع آمریکا برای افزایش
فشار و تحریمها به نفع ما نیست، اما این نوع اولتیماتوم ایران نیز از نظر ما
مناسب نیست. لودریان، وزیر خارجه فرانسه، مدعی شد تصمیم اخیر ایران درباره تعلیق
برخی از تعهدات برجامی «واکنشی بد» است و از تهران
خواست از خود «بلوغ سیاسی» نشان دهد. جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا، نیز درباره
خطرات بروز ناخواسته برخورد نظامی بین ایران و آمریکا هشدار داد. به گزارش
خبرگزاری رویترز، هانت در بروکسل به خبرنگاران گفت: «ما از ریسک یک درگیری اتفاقی
و تشدید ناخواسته وضعیت بسیار نگرانیم.»
او افزود: باید کوشش کرد ایران دوباره در مسیر افزایش فعالیتهای هستهای
قرار نگیرد.
مخالفت وزیر خارجه هلند
وزیر امور خارجه هلند نیز در جمع خبرنگاران در بروکسل ضمن
تأکید بر اهمیت مذاکره درباره وضعیت برجام، اظهار کرد: شرطهای جدید مطرحشده از
سوی ایران «عاقلانه» نیست. نمایندگی هلند در اتحادیه اروپا در صفحه رسمی توییتری
آن به نقل از استف بلاک نوشت: مذاکره اهمیت بسیاری داد. ایران
شرطهای مضاعفی مطرح کرده است که عاقلانه نیست. او افزود: مهم است که ایران به
توافق پایبند باشد. ما اقداماتی را برای ادامه مذاکرات شروع کردهایم.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار24 اردیبهشت 98، شماره: 3427