شعار سال: مشارکت نکردن تعدادی از نمایندگان مجلس در رای‌گیری‌های صحن علنی، بار‌ها تذکر رئیس جلسه را به همراه داشته است.

صدای تذکر‌های پیاپی رئیس جلسه برای هر رای‌گیری درباره لوایح، طرح‌ها، مواد، تبصره‌ها و ... در فضا می‌پیچد؛ "آقایان و نمایندگانی که هنوز رای نداده‌اند، رای دهند. هنوز ۷۰ نفر رای خود را اعلام نکرده‌اند! ". بله اینجا مجلس شورای اسلامی است، جایگاهی که یکی از وظایف مهم وکلای ملت در آن تصویب قوانینی تاثیرگذار بر سرنوشت مردم و کشور است.

*وقتی تذکرات رئیس هم کارساز نیست!

تنها طی چند هفته گذشته در جریان بررسی طرح یک فوریتی حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی-فرهنگی و توانمندسازی مالکان و بهره‌برداری بنا‌های تاریخی- فرهنگی بار‌ها لاریجانی رئیس مجلس و علی مطهری نایب رئیس دوم، در زمان اداره جلسه تذکرات فراوانی را به نمایندگانی که مشارکتی در رای‌گیری‌ها نداشتند، دادند و از آن‌ها خواستند تا رای خود را ثبت کنند. این تذکرات تاجایی پیش رفت که اسامی برخی از آن‌ها هم پشت تریبون اعلام شد.

به طور مثال ماده ۱۷ این طرح با ۱۴۹ رأی موافق، ۷ رأی مخالف و ۳ رأی ممتنع از مجموع ۱۹۶ نماینده حاضر در صحن تصویب شد یعنی تنها ۱۵۹ نفر رای خود را ثبت کردند یا ماده ۱۸ آن که ۱۶۹ نماینده در رای‌گیری شرکت کردند.

با بررسی جلسات صحن علنی مجلس شاهدیم همیشه نمایندگانی هستند که حتی در زمان تصمیم‌گیری درباره مسایل بسیار مهم و حیاتی برای ملت و کشور ضمن حضور در جلسه، به دلایل مختلف در رای‌گیری‌ها شرکت نمی‌کنند، البته تعداد آن‌ها متغیر است و از ۱ نفر آغاز و به بالای هفتاد نفر هم می‌رسد. مثلا در زمان بررسی ماده ۲ طرح اقدام متقابل در برابر اعلام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان سازمان تروریستی توسط آمریکا که یکی از مصوبات بسیار مهم اخیر مجلس است، ۱۸۲ نماینده از مجموع ۲۱۰ نماینده حاضر در مجلس در رای‌گیری شرکت کردند (یعنی 28 نفر در این رای گیری شرکت نکردند).

همچنین در زمان رای‌گیری درباره لایحه الحاق دولت ایران به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تامین مالی تروریسم (CFT)، از مجموع ۲۷۰ نماینده حاضر در صحن ۱۶۷ نماینده در رای‌گیری شرکت کردند (103 نفر در جلسه حاضر بودند اما رای نداند!) یا در زمان تصویب کلیات لایحه اصلاح قانون مبارزه با پولشویی، از مجموع ۲۲۵ نماینده حاضر در صحن تنها ۱۹۶ نفر رای خود را ارائه کردند (29 نفر رای نداند) و نمونه‌های بسیار دیگر.

*شرکت نکردن در امر واجب، برای یک مشت رای حلال!

سیدجواد ابطحی نماینده مردم خمینی‌شهر و عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، یکی از دلایل مهم عدم ارائه رای این وکلای ملت را ننشستن بر سر جای خود می‌داند و می‌گوید؛ مثلا وزیر یا معاون پارلمانی وی آمده و برخی از نمایندگانی هم که به دنبال رای حلال در منطقه خود هستند، در کنار صندلی آن‌ها مشغول صحبت و رایزنی می‌شوند تا بتوانند یکی از مشکلات حوزه انتخابیه‌شان را با گرفتن امضایی حل کنند.

وی تاکید می‌کند که برخی دیگر از نمایندگان در زمان رای‌گیری‌ها یا در آبدارخانه مشغول رایزنی هستند یا مجمع نمایندگان استانی آن‌ها در زیر محل ساعت جمع شده و جلسه می‌گذارند.

ابطحی در بخش دیگری از سخنان خود درباره علل عدم حضور و مشارکت برخی نمایندگان در رای‌گیری‌ها هم اظهار می‌کند که تعدادی دیگر از وکلای ملت اصلا در صحن علنی حضور ندارند و فقط تابلوی حضورشان روشن است!

این عضو فراکسیون نمایندگان ولایی در پاسخ به سوالی درباره اینکه برای حل این مشکل و افزایش مشارکت نمایندگان در بررسی مصوبات چه اقدامی می‌توان کرد، با خنده می‌گوید «هیئت رئیسه پارلمان باید تغییر کند و من رئیس بشوم که اینگونه هم نمی‌شود.»

* حضور در رای‌گیری‌ها حداقل وظیفه نمایندگی

ابوالفضل سروش نماینده مردم تهران و عضو فراکسیون امید مجلس در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، دو موضوع را دلیل اصلی رای ندادن نمایندگان حاضر در صحن می‌داند و می‌گوید «ابتدا اینکه این نمایندگان رایشان به آن موضوع منفی است و زمانی هم که رای ندهند، منفی محسوب می‌شود، به طور مثال نماینده‌ای نزد رئیس یک کمیسیون یا وزیر یا معاون وی رفته و در حال انجام کاری است و می‌داند رای ندادن وی تاثیر منفی ندارد. البته عدم دقت و بی‌تعهدی هم دلیل دیگر رای ندادن برخی نمایندگان حاضر در صحن است.»

وی ادامه می‌دهد «یک سری طرح‌ها و لوایح خیلی مهم است و اکثریت نمایندگان در رای‌گیری شرکت می‌کنند اگرچه باز هم برخی به دلایلی رای نمی‌دهند، اما از سوی دیگر نماینده درباره یک موضوعی با خود می‌گوید چه رای بدهد یا ندهد تصویب می‌شود. اگر یک موضوعی لب مرز قرار بگیرد و با حتی یک رای نتواند تصویب شود آن زمان نماینده‌ای که در صحن حاضر بوده و در رای‌گیری شرکت نکرده از لحاظ شرعی و قانونی مسئول است زیرا سرنوشت یک مصوبه را تغییر داده است».

سروش اظهار می‌کند «اما باید در مجموع اعلام کرد که عدم مشارکت نمایندگان حاضر در صحن در رای‌گیری‌ها از دیدگاه مقام معظم رهبری و مردم بارها مورد انتقاد قرار گرفته است و حتی رهبری معظم در دیدار با نمایندگان مجلس بر لزوم نظم و مشارکت آنها در مجلس تاکید داشته است».

این عضو فراکسیون امید مجلس تاکید می‌کند«حضور در رای‌گیری‌ها را می‌توان حداقل وظیفه نمایندگی دانست که باید به آن دقت شود، ما باید وظیفه اخلاقی، عرفی، شرعی، قانونی و ملی خود را که همان نظم، انظباط و گوش دادن و حرف زدن در مجلس است را انجام دهیم».

*طرح شفاف‌سازی که ذبح شد

گاهی این موضوع مورد اعتراض شدید برخی نمایندگان قرار می‌گیرد تا جایی که سال گذشته طرح مشترکی با عنوان طرح یک فوریتی شفافیت آرای نمایندگان توسط حسینعلی حاجی‌دلیگانی نماینده مردم شاهین‌شهر و میمه و فتحی نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر در صحن علنی ارائه شد که به موجب آن تمامی آرای نمایندگان به طرح‌ها، لوایح، مواد و ... و همچنین اسامی نمایندگانی که مشارکتی در تصویب مصوبات نداشته باشند به صورت شفاف اعلام شود.

اما بعد از عدم تصویب یک فوریت آن، این طرح به کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس ارائه شد و در آنجا بعد از بررسی‌ها تنها به اعلام اسامی نمایندگانی که در رای‌گیری‌ها شرکت نمی‌کنند، تنزل پیدا کرد! البته هنوز این طرح به صحن علنی مجلس برای بررسی و تصویب ارائه نشده است.

حاجی‌دلیگانی به عنوان یکی از طراحان طرح شفافیت آرای نمایندگان در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، ضمن انتقاد از این موضوع می‌گوید «باید طرح دیگری به مجلس ارائه کرد، زیرا طرح خروجی کمیسیون تدوین آیین‌نامه از اهداف اصلی ما بسیار دور شده است».

*هیئت رئیسه به دنبال اصلاح آیین‌نامه داخلی

اما بهروز نعمتی سخنگوی هیئت رئیسه مجلس در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، دلیل اصلی رای ندادن برخی نمایندگان حاضر در صحن را منفی بودن آرای آنها می‌داند و می‌گوید: چندین بار این مسئله در جلسه هیئت رئیسه مطرح شده است و باید به نحوی ساماندهی شود تا نمایندگان حاضر در جلسه رای خود را اعلام کنند.

وی تصریح کرد: به نحوی آیین نامه داخلی مجلس باید اصلاح شود که تا الان کمیسیون تدوین آیین نامه موفق به اصلاح این قانون نشده است.

حال این سوال پیش می‌آید، چرا چنین طرحی که در برهه‌ای از زمان یعنی از مرداد ماه سال گذشته با هدف ایجاد شفافیت و پارلمان شیشه‌ای جوی امیدبخش را در فضای مجازی و افکار عمومی به راه انداخته بود، اکنون در لابلای صف طرح‌ها و لوایح جا خوش کرده است؟

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ انتشار: 7 خرداد 1398، کدخبر: 6929341 ، www.yjc.ir