روز چهارشنبه نیز سفر پر سر و صدای شینزو آبه نخست وزیر ژاپن به تهران انجام می شود و پس از آن رئیس جمهور کشورمان تهران را به مقصد شانگهای ترک خواهد کرد، گفته شده است که این سفر با هدف دیدار و رایزنی با روسای کشورهای عضو این سازمان صورت خواهد گرفت. هفته پیش رو تاریخی ترین روزهای کشورمان است که تعیین می کند فشار های اقتصادی و غیر انسانی آمریکا در برابر دیپلماسی نرم و صلح طلب ایران پاسخگو است یا خیر؟

در این باره با محسن روحی‌صفت کارشناس مسائل بین الملل دیپلمات پیشکسوت کشورمان، گفت‌وگو کرده‌ایم که از نظر می‌گذرانید:

پس از اعلام سفر شینزو ابه به تهران، برخی رسانه های خبری با توجه به سفر یک ماه اخیر وزیر خارجه کشورمان به ژاپن و سفر هفته گذشته ترامپ به این کشور ، گزارش دادند که اعلام میانجیگری آبه از دستاورد سفر این دو بازیگر مهم در عرصه بین الملی بوده است و نخست وزیر ژاپن به درخواست ترامپ راهی تهران شده است. این شنیده ها و خبرها تا چه اندازه گمانه زنی است و تا چه اندازه تحلیل کارشناسانه؟

فرد یا کشور خاصی، دراین مقطع حساس ژاپن را برای میانجیگری انتخاب نکرده است بلکه منافع طرف های مختلف، کشورهای که در منطقه حضور دارند و منافع آنها در خطر است، موجب شد که ژاپن خودش این نقش را ایفا کند. به این معنا نبود که طرف های خاصی ژاپن را ترغیب کرده باشند.

ژاپنی ها در ایران در سالهای طولانی با منافع اقتصادی بسیار، حضور داشتند. ضمن اینکه سفر آبه به ایران در نودمین سالگرد روابط ژاپن و ایران صورت می گیرد. آنها به روابط اقتصادی و کار در ایران بسیار علاقمند بودند.متاسفانه تحریم های آمریکا همیشه مانع پیشرفت روابط دو کشور بوده است.

ژاپنی ها بیش از ۸۰ درصد از نفت وارداتی خود را از منطقه خلیج فارس وارد می کنند هرگونه تنش جدی که به درگیری بیانجامد، اقتصاد ژاپن را درگیر می کند.

مساله دیگر اینکه ژاپن در مناقشات منطقه نسبت به کشورهای دیگر همیشه بی طرفانه حضور داشته است لذا تصور انها بر این است که بیش از دیگران می توانند در امر میانجی موفق عمل کنند. مضاف بر اینک ژاپن نیز انتخابات ریاست جمهوری در پیش دارد و هرگونه موفقیت در این امر، برای آبه یک امتیاز مثبت است و آینده سیاسی او را تضمین می کند.

طرف های دیگر هم مانند امریکا دلیل انتخاباتی دارند، بیشترین انگیزه ترامپ از مذاکره، داشتن یک دستاورد برای انتخابات اتی کشورش است که بتواند با آن ۸ سال ریاست جمهوری را تکمیل کند.

به هر جهت طرف ایرانی علاقمند به ادامه مناقشه و تنش در منطقه خلیج فارس نیست.ایران به دنبال ارامش است و این مساله سبب شده است که در راستای کاهش تنش همگی گام مثبت بردارند. اینطور نیست که پشت پرده کسانی باشند که بازیگران سیاسی را میچرخانند و سناریو طراحی می کنند.

می گویند نخست وزیر ژاپن درباره چابهار هم صحبت هایی با رئیس جمهور کشورمان دارد. این مذاکرات برای چیست؟ ژاپن چه نوع سرمایه گذاری برای چابهار دارد؟

خاطرم است که چند سال پیش نخست وزیرژاپن بیانیه رسمی درباره چابهار داد. همچنین در سفری که نخست وزیر هند به توکیو داشت در بیانیه مشترک بین هند و ژاپن در یکی از بندها به موضوع چابهار اشاره می شود مبنی بر اینکه دولت ژاپن بسیار علاقمند است به همراهی هند و ایران در حوزه بندر چابهار فعالیت داشته باشد. چابهار یکی از انگیزه های اصلی سفر آبه به ایران است.

ایران چه پاسخی به این بیانیه داد؟

ایران ابراز علاقه کرد چراکه در چابهار چینی ها که رقیب هند و ژاپن می باشند هم فعالیت دارند.

پس ژاپن تنها به دلیل منافع اقتصادی راهی تهران شده است؟

بله علاوه بر ان شخصیت آقای آبه هم تاثیرگذار است ، ایشان فرد قدرتمندی در سیاست ژاپن و قبلا وزیرخارجه بود و چند بار به ایران سفر داشته و پایه گذاری برخی همکاری های مهم اقتصادی با کشورمان در دوره قبل از تحریم های همه جانبه امریکا بوده است از طرفی منافع اقتصادی مهم است و موضوع ادامه رشد اقتصادی این کشور، چرا که دولت ژاپن همکاری در چابهار و کلا همکاری با ایران را منوط به مناقشه در خلیج فارس کرده است به این معنا که تنش در این منطقه شدت نگیرد و منجر به جنگ و مناقشه جدی در خلیج فارس و تنگه هرمز نشود. چرا که اقتصاد ژاپن در این وضعیت فلج می شود.

از لحاظ سیاسی چه طور؟ چه منافعی دارد؟ آیا اصلا می توان گفت این میانجیگری ها موفقیت آمیز خواهد بود یا خیر؟

در عالم سیاست این است که همه تلاش ها انجام بشود، بعد منتظر می شوند ببینند که این تلاش ها نتیجه مثبت می دهد یا خیر، درعالم سیاست پیشگویی نمی کنند، بلکه تحلیل می کنند و بر اساس آن تحلیل پیش می روند. منافع ترامپ بر این است که جنگی در نیفتد، چون با شعارهای انتخاباتی او تناقض دارد و اینکه هزینه های جنگ بسیار است به دنبال کاهش تنش است.به دنبال این است که دستاوری حقوقی داشته باشد تا به عنوان کارت اصلی در انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا برای رقبای سیاسی اش رو کند.

ایران یکی از شلوغترین و تاریخی ترین هفته های دیپلماسی را پیش رو دارد. امروز نیز وزیر خارجه آلمان به تهران می آید. ایا او هم عنوان میانجی را یدک می کشد؟

آلمان هم در راستای کاهش تنش و در گیری در منطقه است.ما چه از لحاظ دیپلماسی و چه از لحاظ نظامی به طرف مقابل نشان داده ایم که به دنبال درگیری نیستیم، اگر هم تنشی به وجود بیاید ما شروع کننده آن نیستیم، همچنان که کوتاه هم نمی آییم اگر تعدی صورت بگیرد . طرف های خارجی واکنش ما را به شروع هر تعدی جدی گرفته اند.

لذا این مساله اروپاییها را متقاعد کرده است که یک اقدام جدی کنند که مبادا این مناقشه و درگیری های لفظی تبدیل به درگیری نظامی در صحنه خلیج فارس و دریای عمان شود. از این جهت فعالیت برخی کشورها که به طور مستقیم منافع جدی در عدم درگیری دارند را شاهد هستیم. چرا که انرژی و سوخت آنها از همین منطقه خلیج فارس تامین می شود، هر درگیری بر وضعیت اقتصادی و امنیتی اروپا تاثیر می گذارد. لذا اینها به طور جدی تری به این مساله پی بردند که باید با راهکار دیپلماتیک مانع از درگیری نظامی در منطقه شوند.

در راستای این هفته شلوغ رئیس جمهور نیز میهمان شانگهای است. او قرار است در حاشیه نشست این سازمان با روسای جمهور کشورهای عضو دیدار کند. از جمله؛ چین، روسیه و کشورهای شرق آسیا، آسیای مرکز و میانه، آیا می توان گفت که امیدواریم این دیدار ها روزنه ای برای هموار کردن تحریم های آمریکا شود یا اینکه سبب پیشبرد اهداف دیپلماسی با وجود همه تحریم های اعمال شده شود؟ به طور کلی این دیدارها چه قدر در وضعیت فعلی ایران و در شرایط حساسی که هست می تواند مثبت باشد؟

کشورهایی که تحت نفوذ آمریکا هستند به راحتی نمی توانند با وجود تحریم ها با ایران به آن صورت همکاری دیپلماتیک داشته باشند. وقتی کشورها از تحریم آمریکا علیه ایران حمایت می کنند ، در اینجا دیگر همه کشورها باید این تحریم را همراهی و حمایت کنند، کشورها متقاعد می شوند که از هیچ راه میانبری نمی توانند وارد معامله با ایران شوند، لذا وقتی که ایران با کشورهای آسیایی و قدرتمند و متعدد رایزنی و تبادل نظرمستحکمی داشته باشد، وزن ایران را قوی تر می کند و این اجازه را نمی دهد که بیش از این کشورها تحت تاثیر فشار امریکا باشند و اگر کشورها راهی پیدا کنند که مناسبات اقتصادی داشته باشند و مورد مجازات آمریکا قرار نگیرند حتما آن راه را بر می‌گزینند.

اهمیت سفر روحانی به شانگهای، هفکری ورایزنی این سفر است ، اینکه نتیجه این دیدارها فشار تحریم های آمریکا را کمتر می کند.امیدواریم این دیدار ها به کاهش تنش و درگیری تمام شود. به جز اسرائیل و عربستان بقیه کشورها منافعشان در ارامش است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از خبرگزاری خبرآنلاین ، تاریخ انتشار: 20 خرداد 1398 ، کدخبر: 1268325 ، www.khabaronline.ir