شعار سال : منوچهر گرجی روز دوشنبه افزود: تحقیقات و کارهای عملی انجام شده نشان می‌دهد مدیریت خاک می‌تواند بهره‌وری آب را قطعاً افزایش دهد و مصرف آب در کشاورزی را به حدود نصف برساند و اکنون که قانون حفاظت از خاک تصویب و ابلاغ شده می‌توان به این چشم‌انداز امیدوار بود.

وی با تاکید بر نقش مدیریت خاک در کاهش مصرف آب اظهار داشت: برخی از مسئولان جهاد کشاورزی نیز بارها اعلام کرده‌اند که افزایش راندمان مصرف آب بدون توجه به خاک یا به عبارتی حل مشکل آب کشور بدون توجه به خاک، آب در هاون کوبیدن است، این جمله‌ای کاملاً درست و تخصصی است، زیرا اگر مشکل خاک حل نشود مشکل آب روز به روز بیشتر خواهد شد، یعنی خشکسالی‌ها بیشتر به ما فشار خواهد آورد اما اگر خاک درست مدیریت شود می‌تواند این فشار را کاهش دهد و مشکل آب و منابع آب زیرزمینی را حل کند.

گرجی ادامه داد: اکنون حداقل ۸۰ درصد آب کشور در کشاورزی مصرف می‌شود در حالی که با کارهای تحقیقاتی که انجام شده توانستیم مصرف آب را به یک دوم برسانیم یا به عبارت دیگر با یک مقدار مشخص آب دو برابر محصول تولید کردیم، اگر این روند در سراسر کشور پیاده شود مصرف آب کشاورزی را می‌تواند ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش دهد، این مقدار کاهش فقط از طریق مدیریت خاک میسر شد حال روش‌های آبیاری سطحی، قطره‌ای و تحت فشار هم جای خود دارند.

وی درباره مدیریت خاک گفت: هر گونه اقداماتی که با هدف افزایش بهره‌وری روی خاک انجام می‌شود را مدیریت خاک می‌گویند مانند نوع شخمی که زده می‌شود با توجه به نوع محصول، زیرا در هر خاکی نمی‌توان هر محصولی را کشت کرد، نحوه مدیریت اراضی شیب‌دار، نوع کوددهی و نوع تناوب زراعی در مجموع مدیریت خاک را تشکیل می‌دهند.

گرجی افزود: در واقع این یک بسته قابل اجرا است که هم می‌تواند تولید محصول را افزایش دهد و هم مشکل آب، گرد و غبار، سیل، بهداشت و سلامت جامعه را حل کند. گفته می‌شود در کشور ۵۰ درصد بانوان کمبود روی و آهن دارند که از طریق مدیریت خاک قابل حل است.

رئیس انجمن علوم خاک ایران تاکید کرد: وقتی می‌گوئیم مدیریت یعنی مجموع این مسائل باید در کنار هم انجام شوند که با اجرای صحیح آنها هزینه‌های خاک کاهش و تولید محصول افزایش می‌یابد، تمام اینها را در مزارعی به عنوان نمونه تجربه کردیم و امیدواریم با کمک قانون حفاظت از خاک بتوانیم آن را در سراسر کشور توسعه دهیم.

وی با اشاره به تصویب لایحه قانون حفاظت از خاک و تبدیل شدن آن به قانون گفت: شاید قانون کاملاً ایده‌آلی نباشد اما قانون نسبتاً خوبی است و معتقدیم درصورت اجرای درست، می‌تواند بسیاری از مشکلات در راستای تولید محصول، بهداشت، سلامت مردم و حفظ محیط زیست را حل کند.

گرجی درباره برخی محورهای قانون حفاظت از خاک گفت: محورهای اصلی قانون حفاظت از خاک شامل چند مورد است که یکی از آنها بحث مدیریت خاک است چون خاک‌های ما انواع مختلفی دارد، در کشور هزاران نوع خاک و در دنیا بیش از ۱۰ هزار نوع خاک وجود دارد که تمام آنها باید با توجه به خصوصیاتی که دارند با روش صحیح خودشان مدیریت شوند که این بخش بر عهده وزارت جهاد کشاورزی است و لازم است آئین‌نامه‌های اجرایی آن تهیه و در هیأت دولت تصویب شود.

وی افزود: بخش دیگر این قانون مربوط به تخریب خاک است که فرسایش، شور شدن و انواع مختلف تخریب را شامل می‌شود و مدیریت و پیگیری این بخش نیز بر عهده جهاد کشاورزی است، می‌دانیم که با مدیریت پایدار خاک می‌توان مانع تخریب این مؤلفه زیستی مهم شد؛ همچنین در این بخش بندهایی درباره برخورد و مجازات تخریب‌کنندگان خاک نیز آمده است.

گرجی ادامه داد: محور دیگر قانون حفاظت از خاک، بحث آلودگی خاک است که انواع آلودگی‌ها اعم از آلودگی‌ها نفتی، فلزات سنگین و سموم را شامل می‌شود و اجرای این محور بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست است و وظایف این سازمان در بندهای مختلف آن مشخص شده است. همچنین در بخش‌هایی از این قانون وظایف مردم و سایر دستگاه‌ها مانند دستگاه قضایی در راستای مجازات‌های متخلفان دیده شده است.

وی در پاسخ به اینکه این قانون تا چه میزان در راستای حفاظت از خاک می‌تواند مفید باشد، گفت: این مساله به نحوه اجرای آن بستگی دارد قطعاً باید همه مسئولان اصلی مانند جهاد کشاورزی و سازمان محیط زیست در کنار سمن‌ها، مردم و سایر دستگاه‌ها تلاش کنند تا این قانون به درستی اجرا شود.

گرجی با اشاره به روند فرسایش خاک در کشور افزود: در زمینه فرسایش خاک جزو کشورهایی با رتبه اول هستیم، البته میزان فرسایش دلایل مختلفی دارد از جمله شرایط اقلیمی، توپوگرافی و مدیریتی که این مجموعه دست به دست هم داده و باعث شده‌اند فرسایش خاک در کشور زیاد شود، برآوردی که از میزان فرسایش خاک در کشور صورت گرفته نشان می‌دهد سالانه حدود دو میلیارد تُن فرسایش داریم.

وی درباره چگونگی کاهش فرسایش خاک در کشور گفت: برای کاهش آن باید یک سری اقدامات در مزارع، باغات، مراتع و جنگل‌ها انجام شود که به مجموع این اقدامات مدیریت خاک گفته می‌شود، در مجموع باید با اجرای آنها تخریب محیط زیست و دست‌خوردگی خاک به حداقل برسد، هر جا خاک دست خورده شود مثلاً در جاده‌سازی‌ها و بهره‌برداری از معادن، باید اصلاح و بازسازی شود و به حال خود رها نشود به این شکل می‌توانیم فرسایش را کاهش دهیم.

گرجی درباره قاچاق خاک اظهار داشت: درباره قاچاق خاک آمار و ارقامی وجود ندارد اما هر چه که باشد غیر قانونی است و مراجع ذیربط باید جلوی آن‌را بگیرند اما به نظر می‌رسد اگر هم باشد عدد زیادی نیست و قطعاً صدمه‌ای که از فرسایش داریم بسیار بیشتر از آمارهای مطرح‌شده است.

رئیس انجمن علوم خاک ایران به وقوع سیل‌های اخیر در کشور اشاره کرد و گفت: بیشترین آسیب‌های وارد شده از رسوب گل و لای در منازل بوده که علت آن به فرسایش خاک در بالادست مربوط می‌شود بنابراین اگر قانون حفاظت از خاک به درستی اجرا شود قطعاً چنین مشکلاتی کم‌رنگ و به مرور برطرف خواهد شد.

بعد از ۱۴ سال بالاخره در ۱۳ خرداد امسال همزمان با هفته محیط زیست، لایحه حفاظت از خاک به تصویب مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان رسید و خاک به عنوان یک مولفه مهم زیستی دارای قانون شد که در آن موارد مهمی از جمله صادرات، فرسایش و منابع آلاینده آن دیده شده است و دکتر «حسن روحانی» رئیس جمهوری، روز شنبه ۲۵ خردادماه این قانون را برای اجرا به سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت جهادکشاورزی به عنوان متولیان اصلی اجرا این قانون ابلاغ کرد.

سایت شعار سال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: 28 خرداد1398 ، کدخبر:83357050 : www.irna.ir