شعار سال: مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی با انتشار گزارشی با عنوان «اظهارنظر کارشناسی درباره طرح افزایش ظرفیت پالایشگاه های میعانات گازی و نفت خام با استفاده از سرمایه گذاری مردمی» با حمایت از تصویب این طرح اعلام کرد: افزایش ظرفیت فرآورش نفت و میعانات گازی به اندازه تمام نفت و میعانات گازی تولیدی در کشور، استراتژی هوشمندانه برای بی اثر کردن تحریم ها و ایجاد اشتغال در کشور است.

در بخش «مقدمه» گزارش بازوی کارشناس مجلس آمده است: «از مجموع 3.9 میلیون بشکه نفت خام تولید شده از میادین نفت کشور، 1.7 میلیون بشکه (معادل 42 درصد) در داخل کشور به عنوان خوراک واحدهای پالایشگاهی استفاده شده و توان صادرات 2.2 میلیون بشکه باقیمانده به صورت خام به خارج از کشور وجود دارد.

* توسعه ظرفیت پالایشی راهبرد هوشمندانه بی اثر کردن تحریم‌ها

یکی از مهمترین ابزارهای ایالات متحده آمریکا برای تحریم ایران، ممنوعیت خرید نفت از ایران است. استراتژی هوشمندانه در حوزه انرژی که غیر از بی‌اثر کردن تحریمها میتواند ثمرات قابل توجهی در اشتغال نیز داشته باشد افزایش ظرفیت فرآورش نفت و میعانات گازی به اندازه تمام نفت و میعانات گازی تولیدی در کشور است به‌صورتیکه تکمیل زنجیره ارزش پتروشیمی نیز برای سهم مناسبی از آن متناسب با بازار منطقه‌ای مهیا شود

اما توسعه ظرفیت پالایشگاهی و پتروپالایشگاهی کشور با برخی مشکلات مواجه است که موجب طولانی شدن دوره ساخت معدود طرح‌های مورد برنامه شده است. از بین تمامی مشکلات، مشکل «تأمین مالی» و «به ثمر نرسیدن فاینانس‌های خارجی» را میتوان مهمترین مانع توسعه طرحهای پالایشی و پتروپالایشی دانست. به همین منظور در این طرح به ارائه روشی برای تأمین مالی داخلی پروژه‌های مذکور به کمک منابع مردمی از طریق «اعطای تنفس خوراک» پرداخته شده است».

*احداث پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌ها با فناوری روز تکلیف قانونی دولت است

در ادامه این گزارش، این مرکز پژوهشی به اظهارنظر درباره ضرورت طرح افزایش ظرفیت پالایشگاه های میعانات گازی و نفت خام با استفاده از سرمایه گذاری مردمی پرداخته و اعلام کرده است: «احداث پالایشگاهها و پتروپالایشگاههای با فناوری روز که درصد نفت کوره در سبد فرآوردههای آنها کمتر از 10 درصد باشد، تکلیف دولت است. ماده (44) برنامه ششم توسعه، ایجاد ظرفیت پالایش 2.7 میلیون بشکه نفت و میعانات گازی را تا پایان برنامه مذکور تأکید کرده است و طبق این ماده دولت موظف است تسهیلات لازم برای ایجاد ظرفیت مذکور با ضریب پیچیدگی بالا توسط بخش غیردولتی را به نحوی برنامه‌ریزی و اجرا کند تا ترکیب تولید فرآورده آنها اساساً به محصولات سبکتر و میان‌تقطیر اختصاص یابد و سهم نفت کوره در الگوی پالایش از ده درصد (%10) بیشتر نشود.

با توجه به اینکه پس از اجرای قانون اجرای سیاستهای کلی اصل چهل‌وچهارم قانون اساسی، وزارت نفت نمی‌تواند بیش از 20 درصد سهام هر شرکت پالایشگاهی یا پتروشیمی را داشته باشد، عملا سیاست توسعه صنایع پایین‌دستی نفت در تقسیم کار قانون مذکور به‌عهده بخش خصوصی گذاشته شده است.

*تامین مالی مهمترین مشکل در مسیر احداث پتروپالایشگاه‌ها

اما مهمترین مشکلی که طی سالهای اخیر در مسیر احداث پتروپالایشگاهها وجود داشته، بحث تأمین مالی بوده است. طی 20 سال گذشته تنها دو طرح پالایشی توسعه پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند و دیگری پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس در ایران به‌ثمر نشسته است. طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان نیز تا 50 درصد پیشرفت داشته است و در ادامه به دلیل مشکل «تأمین مالی» در برهه‌هایی از زمان با توقف و یا با کندی طی چند سال اخیر مواجه شده است».

*استفاده از نقدینگی سرگردان برای تکمیل پتروپالایشگاه‌ها

در بخش بعدی این گزارش مرکز پژوهش های مجلس با عنوان «تأمین مالی داخلی و مردمی» آمده است: «وابستگی صنعت خصوصاً صنعت نفت کشور به فاینانس خارجی برای تأمین مالی پروژه‌های توسعه‌ای، به دلیل ضعف روش‌های تأمین مالی داخلی و مردمی است. با توجه به شرایط فعلی کشور و لزوم هدایت نقدینگی به سمت فعالیتهای مولد، جذب سرمایه مورد نیاز برای توسعه این پتروپالایشگاهها از منابع خرد و نیمه‌خرد مردمی، موجب می‌شود که بخشی از نقدینگی سرگردان موجود در کشور که صرف سوداگری در بازار مسکن، خودرو، ارز و طلا می‌شود در راستای اینگونه فعالیتهای مفید تولیدی قرار گیرد.

در این طرح سهامداران شرکت مجری موظفند حداکثر یک سال پس از دریافت مجوز، نسبت به واگذاری حداقل 30 درصد سهم شرکت مجری از طریق «عرضه سهام» یا «صدور واحدهای صندوق سرمایهگذاری پروژه» و یا «انتشار اوراق بهادار قابل تبدیل به سهام» اقدام نمایند».

*افزایش 5 درصدی IRR طرح احداث پالایشگاه ها با اعطای تنفس خوراک

بازوی کارشناسی مجلس درباره حمایت از طریق اعطای «تنفس خوراک» اعلام کرده است: «منظور از تنفس خوراک، اعطای خوراک در تمام یا بخشی از سالهای اول و دوم پس از بهره‌برداری واحد است به‌صورتی که هزینه خوراک در این مدت به عنوان وام صندوق توسعه ملی به مجموعه سهامداران پالایشگاه یا پتروپالایشگاه به حساب آید و طی 12 سال با نرخ سود 4 درصد ارزی بازپرداخت شود. این اقدام نرخ بازده داخلی(IRR) طرح را تا 5 درصد افزایش میدهد و مهمتر از آن به جذابیت طرح برای استقبال مردم و سرمایه‌گذاران داخلی در راستای تأمین سرمایه سریع پروژه منجر میشود. این اقدام را میتوان نوعی از حمایت در قالب تأمین مالی جایگزین که در تسهیل تأمین مالی طرحهای زیرساختی و توسعهای مورد استفاده قرار میگیرد دانست».

*سرمایه لازم برای افزایش ظرفیت پالایشی کشور قابل جمع آوری است

در بخش پایانی گزارش این مرکز پژوهشی با عنوان «جمع‌بندی و پیشنهاد» آمده است: «توسعه ظرفیت پالایشی کشور به اندازه تمام نفت و میعانات گازی تولید شده در کشور، بیش از آنکه نیازمند حمایتهای دولت از ابعاد فنی و مهندسی باشد، نیازمند تسهیلگری و تنظیمگری دولت در بُعد تأمین مالی است. افزایش 2 میلیون بشکه در روز به ظرفیت پالایش نفت کشور، نیازمند حدود 40 میلیارد دلار است که با نرخ تسعیر ده هزار تومان، معادل 400 هزار میلیارد تومان سرمایه است که با توجه به نقدینگی موجود و همچنین تدریجی بودن انجام طرح در جامعه قابل جمع‌آوری است. کافی است مردم و بخش خصوصی نسبت به دریافت سود قطعی مشارکت در پروژههای مذکور مطمئن باشند. طرح پیشنهادی میتواند این اطمینان را به سرمایه‌گذاران دهد و منابع مورد نیاز برای تبدیل نفت خام به فرآورده در داخل کشور را فراهم سازد. همچنین با توجه به اینکه انجام طرح و نیاز ارزی آن به‌صورت تدریجی است، بنابراین فشار ارزی آن در شرایط کنونی قابل تحمل و انجام است. بنابراین تصویب طرح پیشنهادی توصیه میشود».

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری فارس ، تاریخ انتشار 1 تیر98، کد خبر: 13980401000491، www.farsnews.com