شعار سال: وحید اردکانیان گفت: انتظار داریم در شرایط ایده‌آل در ۷ متر مکعب دو تن پسته خشک برداشت کنیم. ما براساس آبی که می‌دهیم باید انتظار برداشت پسته را داشته باشیم که در کشور اینگونه نیست و این حجم برداشت را نداریم.

تحقیقات بر روی پسته از جمله مقولاتی که مورد غفلت قرار گرفته است. یک کارشناس کشاورزی معتقد است این غفلت به خاطر هزینه‌های بالای آن است. اردکانیان معتقد است «ما توان انجام تحقیقات جدی روی باغات خود را نداریم».

چند روز پیش بخش اول گفتگوی با وحید اردکانیان عضو شورای مرکزی خانه کشاورز منتشر شد. حال بخش دوم این گفتگو با موضوع کشت پسته را می‌خوانید.

* چه راهکاری وجود دارد که چینش درختان در باغ به حالت اصولی برگردد؟

– اولین قدم آموزش دادن به باغدار جدیدی است که می‌خواهد باغ احداث کند؛ فعلا باید جلوی خطاهای بعدی را بگیریم و بعد سراغ اصلاح باغ‌ها برویم. اکثر درختان پسته به یک سنی می‌رسند که نیاز به جوانگرایی دارند. در این جوانگرایی می‌توانیم هرس درختان را مقداری تغییر دهیم و اصلاحاتی انجام دهیم که درخت را مجبور کند جست‌هایی از پایین‌تر بزند. بعضی از درختان تنه جوش یا پاجوش‌هایی دارد که می‌توانیم آنها را قطع نکنیم و دوباره پیوند کنیم و اجازه دهیم ارتفاع درختان کم شود. کشاورزان باید یک آموزش هرس ببینند که هرس صحیح و اصولی چگونه است. معضل ما این است که درختان را برای ماشین آلات هرس کرده‌ایم، یعنی به جای اینکه فکر کنیم درخت چگونه بهتر محصول می‌دهد به این فکر کرده‌ایم که چگونه هرس کنیم تا تراکتور رد شود. طراحان و محققان باید زودتر به فکر می‌افتادند و دستگاهی طراحی می‌کردند که نیاز به حذف شاخه‌های زیادی نباشد

* در حال حاضر زیرساخت برای آموزش وجود دارد؟

– الان وزارت جهاد کشاورزی به خصوص آقای حکم آبادی که بخش ترویج پسته را در دست دارند در استان‌ها و شهرستان‌های مختلف خوب کار می‌کنند. علی رغم این تلاش باغاتی ریخته می‌شود که کاملا غیر اصولی است بنابراین باید در همه استان‌ها آموزش شکل بگیرد و اطلاعات برسد در سطح مروجان محلی که آنها بتواند به باغداران آموزش دهند.

* چه شیوه برداشتی را می‌توانیم به کار ببریم که هم زمان کمتری نیاز داشته باشد و هم از اتلاف پسته جلوگیری کند؟

– آمریکایی‌ها از دستگاه "شیکر” استفاده می‌کنند و موادی هم به درخت می‌زنند که پسته نرم می‌شود و با یک لرزش به راحتی در چادرها ریخته می‌شود. در ایران ما از دستگاه شیکر استفاده نمی‌کنیم، اما این فاصله زمانی آنقدر معنا‌دار نیست که سبب اتلاف شود. ما نیروی کارگری بسیار زیادی داریم که ارزان هم هستند. من ترجیح می‌دهم وقتی کاری را که چه با ماشین آلات خارجی و چه با نیروی کار انجام دهم تفاوت قیمت معناداری نداشته باشد از نیروی کار داخلی استفاده کنم و پول را به یک شرکت خارجی ندهم. با خشکسالی‌ها و مهاجرت از روستاها به شهر ما در سال‌های آینده نیروی کار کافی را نخواهیم داشت و معضل اینجا پیش می‌آید. ما باید به فکر طراحی چنین سیستم‌هایی باشیم چون آمارهای مهاجرت زیاد است و باید سیستم لازم را داشته باشیم. نیروی کار ارزان به همه چیز می‌ارزد و این باعث شده است ما به سمت طراحی این دستگاه‌ها نرویم و درختان را طوری هرس کنیم که قابل دسترس باشد و راحت بتوان با دست برداشت کرد.

* با توجه به اینکه درخت‌های ما بوته است و کنده ندارد، آیا می‌توانیم از دستگاه شیکر استفاده کنیم؟

– با سیستم هرس، می‌شود کنده ایجاد کرد، مثل کاری که در دامغان به دلیل نوع ارقام صورت گرفته است، اما می‌بینیم که عملکردشان پایین است.

* نوع درست هرس برای هر رقم و منطقه چگونه است؟

– کار تحقیقاتی روی پسته کار پر هزینه‌ای است که تا امروز روی آن سرمایه‌گذاری نشده است؛ ما توان انجام تحقیقات جدی روی باغات را نداریم.
* راه حل برون رفت از این وضعیت پسته را چه می‌دانید؟

– سال گذشته به علت گرم شدن هوا در اردیبهشت ماه جوانه‌های ماده تبدیل به جوانه‌های نر شد و در نتیجه ما امسال پسته نداشتیم. آمار صادرات ما در سال‌های قبل ۱۷۰ هزار تا ۲۲۰ هزار تن بود اما امسال به ۶۰ یا ۷۰ هزار تن رسید که مربوط به این اتفاق بوده است.

* اگر بخواهیم با توجه به شرایط موجود یک وضعیت ایده‌آل ترسیم کنیم، چقدر پتانسیل برداشت داریم؟

– شما نباید بگویید چند هکتار باغ دارم بلکه باید گفت ما این مقدار آب به پسته داده‌ایم و انتظار داریم در شرایط ایده‌آل در ۷ متر مکعب ۲ تن خشک برداشت کنیم. ما بر اساس آبی که می‌دهیم باید انتظار برداشت پسته را داشته باشیم که در کشور اینگونه نیست و این حجم برداشت را نداریم.