شعار سال:پیرو بررسی پرونده‌های ارتباط دانشگاه و صنعت، برای اطلاع از میزان قراردادهای دانشگاهیان به سامانه‌ای از سوی وزارت علوم (مپفا) رسیدیم که آمارهای جالب توجهی را ارائه می‌کند.

ارتباط دانشگاه و صنعت موضوعی است که طی ماه‌های اخیر مورد توجه بسیاری از مسئولان و کارشناسان قرار گرفته است و همگان در تلاشند آمار‌ها و اعداد و ارقام این حوزه را به بالاترین حد خود برسانند.
 
مپفا راهی برای رتبه‌بندی و ارزیابی پژوهشگاه‌های کشور
ارزیابی عملکرد دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور یکی از اهداف وزارت علوم بوده که در راستای اجرایی شدن دولت الکترونیک بسیار مورد تأکید قرار گرفته است. رتبه بندی و ارزیابی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور با هدف ایجاد فضای رقابتی می‌تواند کمک شایانی در راستای تعالی نظام آموزشی کشور و همچنین افزایش و ارتقاء دانشگاه‌ها در سطح جهان کند، از این رو با توجه به اهداف فوق سامانه مدیریت پژوهش و فناوری ایران «مپفا» از دو سال گذشته در معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری راه اندازی شده است.
این سامانه با هدف اصلی ایجاد یک بانک اطلاعاتی متمرکز از مجموعه اطلاعات و فرآیند‌های حوزه پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از کلیه منابع مختلف در حوزه تولیدکنندگان (اعضای هیئت علمی، دانشجویان و ...) مراکز پژوهشی و فناوری (دانشگاه و مراکز تحقیقاتی، پارک ها، مراکز رشد، نشریات و ..) و همچنین تولیدات پژوهشی (مقاله، کتاب، طرح، اختراع، ابداع، محصولات فناورانه، پایان نامه و ...) طراحی شده تا بتواند با شاخص گذاری بر روی این اطلاعات، دسترسی به سیستم‌های گزارش دهی و داشبورد‌های مدیریتی را با ارائه گزارش‌های کمی (آماری) و کیفی (علم سنجی) فراهم آورد و در نهایت به ارائه خروجی‌های ارزیابی و بررسی عملکرد کلان در تمام حوزه‌ها در سطح ملی، استانی، دانشگاهی و حتی فردی منجر شود.

با ورود به سامانه مپفا شگفت زده نشوید
اگر به دنبال اطلاعاتی کامل از قرارداد‌های ارتباط با صنعت دانشگاه‌ها یا آخرین پژوهش‌های انجام شده، هستید بدون شک هنگام ورود به سامانه مپفا هیجان زده خواهید شد و دیدن بخش‌ها و گزینه‌های متعدد ارائه اطلاعات آماری، شما را به وجد می‌آورد، اما کافی است سری به برخی از گزینه‌ها و ریزترین آمار دانشگاه‌ها یا پارک‌های علم و فناوری بزنید، به خوبی مشاهده می‌شود که جز برخی اطلاعات ساده نشانی یا تلفن و نام اعضای مسئول، مطالب قابل توجهی نصیبتان نمی‌شود.
بعنوان مثال در پرتال «اطلاع رسانی دفتر امور فناوری» در صفحه اول سایت مپفا، ابتدا با لیستی از اسامی پارک‌های علمی و فناوری، مراکز رشد و واحد‌های فناور و ... روبه رو هستیم و در نقاط دیگر صفحه این بخش؛ اخبار فناوری، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها را می‌بینیم. بدون شک انتظار داریم با مراجعه به لیست پارک‌های علمی و فناوری اطلاعات مفیدی از رویدادها، قرارداد‌ها و موضوعات مهم آن‌ها به دست آوریم، اما با بررسی دقیق دیده می‌شود که تعداد پارک‌هایی که اطلاعات تکمیل شده و کاملی دارند، محدود است و در برخی موارد یا به روزرسانی‌های لازم اعمال نشده یا تنها به ذکر نام و نشان واحد بسنده شده است. (همانند اطلاعات مربوط به پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد یا دانشگاه شریف که از دوسال قبل تاکنون به روزرسانی نشده است)

این مسئله ما را بر آن داشت تا با مسئولان سامانه مپفا صحبتی کنیم و علت را جویا شویم. کارشناس سامانه مپفا وزارت علوم در این باره توضیح داد که اطلاعات تمامی واحد‌های فناوری، پارک‌ها و دانشگاه‌ها کامل است و مشاهده آن‌ها روی سامانه مپفا برای هر فردی امکان پذیر نیست، درواقع فقط کاربران مورد تائید به تمام اطلاعات دسترسی دارند و تنها اطلاعات همگانی از سوی افراد عام نیز قابل رویت است.

پیوندگاهی میان درخواست‌کنندگان و عرضه‌کنندگان پژوهش
به بخش‌های جالب دیگر این سامانه سر زدیم و اطلاعات آن‌ها را بررسی کردیم، بعنوان مثال بخش «پرتال ساجد یا سامانه ارتباط جامعه و دانشگاه» پیوندگاهی است میان درخواست‌کنندگان و عرضه‌کنندگان پژوهش و فناوری کشور که افزایش بهره‌وری ملی را با شبکه‌سازی میان نیاز‌ها و پژوهش‌ها و فناوری‌ها پی‌می‌گیرد. این سامانه در گام نخست، بانک اطلاعاتی است که دستگاه‌های اجرایی موظف خواهند بود که نیاز‌های پژوهشی و فناوری خود را در دوره‌های زمانی مشخص از طریق سامانه اعلام و از طرف دیگر دانشگاه‌ها نیز پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تحصیلات تکمیلی خود را در سامانه معرفی کنند.
از سوی دیگر، دانشجویان تحصیلات تکمیلی می‌توانند توانمندی‌ها و گرایش‌های پژوهشی و فناوری خود را به همراه حمایت‌هایی که برای پیگیری آن‌ها نیاز دارند، به آگاهی سازمان‌ها برسانند و از طریق این بانک اطلاعاتی، دانشگاه‌ها و پژوهشگران و فناوران می‌توانند پژوهش‌های تحصیلات تکمیلی خود را بر اساس نیاز اعلام شده از دستگاه‌های اجرایی مشخص کنند.

به طور خلاصه این سامانه نیاز‌های سازمان‌ها را از پژوهش و فناوری به آگاهی همگان می‌رساند و از سوی دیگر، با معرفی پژوهشگران و فناوران به سازمان‌ها، حرکت به سمت پژوهش‌های کاربردی دانشگاه‌ها و همکاری‌های بلندمدت بین آن‌ها و سازمان‌های اجرایی را تسهیل می‌کند.

شاخصه‌های ارزیابی دانشگاه‌ها برای ارتباط با صنعت چیست؟
از میان معیار‌های ارزیابی دانشگاه‌ها تعدادی که مرتبط با ارتباط صنعت و دانشگاه‌ها هستند به صورت خلاصه در جدول زیر مطرح شده است:
مطابق این جدول هریک از شاخص‌ها به همراه تعداد دانشگاه‌های مشارکت کننده در تکمیل شاخص ذکر شده‌اند. دسترسی سامانه به ۱۵۲ دانشگاه و مرکز پژوهشی داده شده است (لیست آن‌ها را می‌توانید از اینجا دانلود و مشاهده کنید) که با توجه به اطلاعات تکمیل شده به طور متوسط بیش از نیمی از دانشگاه‌ها (۸۶ دانشگاه) در تکمیل شاخص‌ها مشارکت کرده اند، همچنین کمترین میزان مشارکت دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی در شاخص درصد اشتغال فارغ التحصیلان است که نشان از نبود فرآیندی جهت رصد اشتغال فارغ التحصیلان تاکنون بوده است.

عملکرد دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی مشارکت کننده در این باره با شاخص‌ها و معیار‌های مشخصی نسبت به یکدیگر ارزیابی و مقایسه می‌شوند که برخی از این شاخص‌ها را می‌توان در جدول زیر مشاهده کرد: