شعار سال: این روزها در هرجایی که می‌نشینیم و یا در هر محفلی حضور می‌یابیم و یا در گعده‌های دوستانه، کمتر اتفاق می‌افتد که درباره سکانس‌های سریال «گاندو» مطلبی بیان نشود. هر کس از هر قشری موضوعی را درباره گاندو بیان می‌کند و این مسئله راننده تاکسی، دکتر، مهندس،‌ استاد، معلم و نانوا هم نمی‌شناسد.

در اینکه «گاندو» نسبت به سایر سریال‌های تولیدشده در میان تراکم بسیار بالای آثار سرگرم‌کننده کلیشه‌ای توسط صداوسیما متفاوت‌تر و مخاطب‌پسندتر بوده شکی نیست و شاید یکی از ویژگی‌های این سریال این بود که دیگر یک محتوای کلیشه‌ای و خسته‌کننده را تماشا نمی‌کردیم، بلکه برخلاف گذشته به ذوق تماشای یک روایت مستند، همراه خانواده به پای تلویزیون‌های خود می‌نشستیم.

سریالی که به ذائقه دولتی‌ها خوش نیامد

اما ظاهراً این سریال خوش‌ساخت به ذائقه دولتی‌ها خوش نیامده و آن را بایکوت و تندترین انتقادات را روانه این سریال پرمخاطب کردند.

حسام‌الدین آشنابرای نخستین بار در توئیتر خود نسبت به پخش این سریال از رسانه ملی واکنش نشان داد.

مشاور رئیس‌جمهور در رشته توئیت‌های خود نوشته که «دولت نه اجازه و نه پول دارد که سریال بسازد و صداوسیما هم پول ندارد سریال بسازد ولی گویا جای دیگری هست که برای تضعیف دولت هم پول فراوان دارد، هم مجوزها و مشوق‌های لازم را دریافت کرده است و هم می‌تواند صداوسیما را الزام به پخش کند. شما با گاندو، گنده نمی‌شوید».

از طرف دیگر دامنه این انتقادات و ناراحتی‌ها سر از دفتر رئیس‌جمهور درآورد و محمود واعظی با لحن شدیدتری سازندگان این سریال را تهدید کرد و در مصاحبه با شبکه خبر گفت: «دولت حق دارد از این سریال شکایت کند»!

رئیس دفتر رئیس‌جمهور حتی به علی‌ عسکری رئیس سازمان صداوسیما انتقاد کرده و گفته است که در یکی از جلسات هیئت دولت به او گوشزد کرده «در سریال گاندو مطالب دروغ و تهمت بسیار زیاد است و دولت، مسئولان و بخش‌های مختلف این حق را دارند که شکایت کرده و روشنگری کنند».

دولت خط قرمز دارد!

این سریالکه میلیون‌ها ایرانی راپای تلویزیون کشاند پس از انتقادات بی‌وقفه دولتی‌ها، به پایان رسید و پس از مدت کوتاهی که از پخش آخرین قسمت این سریال می‌گذشت، خبری در رسانه‌ها مبنی بر قطع بودجه صداوسیما از سوی دولت منتشر شد.

البته این مسئله به صراحت از جانب دولت بیان نشده است، اما در نامه‌ای که از سوی دولت به رئیس سازمان برنامه و بودجه نوشته و به امضای محسن حاجی‌ میرزایی دبیر هیئت دولت رسیده نشان می‌دهد که این موضوع تا حدودی واقعیت دارد.

در این نامه آمده است: «سازمان برنامه و بودجه کشور اعتبارات سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را پس از تأیید دو نماینده رئیس‌جمهور در شورای نظارت سازمان یادشده تخصیص دهد».

نمایندگان دولت در شورای نظارت بر صداوسیما چه کسانی هستند؟

دولت دو نماینده در شورای نظارت سازمان صداوسیما دارد که حسام‌الدین آشنا و علی جنتی نمایندگان دولت در این شورا هستند؛ لذا صداوسیما زمانی از بودجه بهره‌مند می‌شود که این دو نفر عملکرد رسانه ملی را تأیید کنند در غیر اینصورت بودجه‌ای عاید آن نخواهد شد؛ بنابراین با استناد به مواضع اخیر حسام‌الدین آشنا بعید است که پس از ماجرای گاندو روی خوش به صداوسیما نشان دهد!

ربیعی: بودجه صداوسیما بر اساس عملکردش تعیین می‌‌شود

پس از اینکه قطع بودجه صداوسیما دست به دست در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های مکتوب و غیرمکتوب چرخید و فراگیر شد، طبق معمول علی ربیعی سخنگوی دولت ورود پیدا کرد و در واکنش توئیتری که به یک رویه مقبول میان سیاستمداران تبدیل شده، نوشت: «در فضای سياست‌زده غیراخلاقی، این‌‌بار پرداخت بودجه صداوسیما از سوی ⁧دولت⁩ را به مسائل پيش پا افتاده مرتبط كرده‌اند. دولت، بودجه ⁧رسانه ملی⁩ را با همه‌ محدوديت‌های خود فراهم می‌كند و هرگز حقوق و دستمزد كاركنان خدوم و زحمت‌كش این دستگاه مهم را فدای سوءگيری‌های معدودی نمی‌كند».

سخنگوی دولت در توئیتی دیگر در همین رابطه می‌افزاید: «در طی مذاکره با آقای پورمحمدی معاون سازمان برنامه و بودجه مشخص شد؛ هنوز بودجه تعداد زیادی از دستگاه‌ها تخصیص نیافته است و تا پایان ماه تخصیص همه دستگاه‌ها ازجمله صداوسیما صادر خواهد شد. در ضمن بودجه‌ریزی عملیاتی و تخصیص مبتنی بر عملکرد همه دستگاه‌ها می‌شود».

هرچند ربیعی این خبر را تکذیب کرده، اما در بخش آخر گفته‌هایش که می‌گوید «بودجه‌ریزی عملیاتی و تخصیص مبتنی بر عملکرد شامل همه دستگاه‌ها می‌شود» این سؤال را در ذهن ایجاد کرده که آیا این احتمال وجود دارد دولت به بهانه عملکرد صداوسیما با بودجه این سازمان بازی کند و با کم کردن منابع مالی مهمترین نهاد رسانه‌ای آن را مطیع خود سازد و مانع تولید و نمایش آثاری مانند «گاندو» شود؟ در واقع بخواهد این سازمان را گوشمالی دهد!

صدای وکلای ملت هم در آمد!

اعلام خبر قطع بودجه صداوسیما صدای نمایندگان مجلس را هم در آورد و آنها را وادار کرد تا اعتراضشان را در توئیتر به دولت نشان دهند.

حسینعلی حاجی‌دلیگانی نماینده مردم مردم شاهین‌شهر، میمه و برخوار در مجلس شورای اسلامی در اعتراض به تصمیم اخیر دولت در توئیتی می‌افزاید: «فشار بودجه‌ای دولت علیه صداوسیما، بچه‌گانه است؛ مجلس این اجازه را به دولت نمی‌دهد. بعید می‌دانم و دولتی‌ها را عاقل‌تر از این می‌بینم که بچگی کنند و به‌دلیل پخش سریال گاندو به صداوسیما فشار بودجه‌ای وارد کنند».

همچنین سید احسان قاضی‌زاده هاشمی که خودش نماینده قوه مقننه در شورای نظارت بر صداوسیماست در همین رابطه ضمن متلک‌اندازی‌های سیاسی به دولت در توئیتی تأکید می‌کند: «امروز مطلع شدم دولت به‌دلیل پخش سریال گاندو کل بودجه سه ماهه دوم صداوسیما را صفر کرده است. ضمن پیگیری جدی این مسئله در شورای نظارت، آیا رئیس‌جمهور هنوز هم می‌تواند بگوید پناه می‌برم به خدا از بستن دهان منتقدین؟».

احمد امیرآبادی فراهانی نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی با بدعت خواندن این اقدام دولت در توئیت خود گفته «آیا دستور صفر کردن بودجه قانونی رسانه ملی به بهانه پخش سریالی که به ذائقه دولت خوش نیامده بدعت نیست؟ آیا قانونیه دولت بودجه دستگاه را سلیقه‌ای دستکاری نماید؟! گفتند پیغام دادند حله. اما جمله رئیس: آقای نوبخت تقصیر شماست که به صداوسیما پول می‌دهید، چی میشه؟!!»

علاوه بر وکلای ملت سایر شخصیت‌ها و کارشناسان هم معترض این تصمیم دولت هستند.

سید یاسر جبرائیلی کارشناس مسائل سیاسی با غیرقانونی دانستن این تصمیم معتقد است که «بر اساس اصل ۱۷۵ قانون اساسی، صداوسیما تحت نظارت شورایی مرکب از نمایندگان سه قوه فعالیت می‌کند. اینکه رئیس‌جمهور پرداخت بودجه صداوسیما را مشروط به تأیید نمایندگان خود در شورای نظارت کند و نمایندگان دو قوه دیگر را از این اقدام نظارتی حذف کند، قانون اساسی را زیر پا گذاشته است».

مهدی محمدی از دیگر کارشناسان مسائل سیاسی در همین رابطه در صفحه شخصی خود نوشته «تبدیل دولت به ابراز گروگان‌گیری تازه‌ترین هنرنمایی آقای روحانی است. عدم تخصیص بودجه صداوسیما به‌دلیل پخش سریال گاندو یعنی آقایان چیز مهمی برای ترسیدن دارند. به این ترتیب فقط ترس‌های خود را افشا می‌کنند و الا آن سازمان مدت‌هاست یادگرفته بدون پول دولت خودش را اداره کند».

تصمیمی که به رسالت رسانه ملی ضربه می‌زند

برخی از تحلیلگران معتقدند دولتی که خود را مدعی پایبندی به اصول مردم‌سالاری و آزادی بیان می‌داند چرا باید از ساخت و نمایش یک محتوای سرگرم‌کننده هراس داشته باشد؟ ساخت چنین فیلم‌ها و سریال‌هایی در سایر کشورها به یک امر مرسوم و عادی تبدیل شده؛ بنابراین بهتر است دولت به صداوسیما برای اینکه از کلیشه‌ها عبور کند و به مرحله تولید محتواهای مخاطب‌پسند، بصیرت‌افزا و آگاهی‌ساز گام بگذارد، کمک کند.

اینکه بیشتر محتواهای تولیدشده در صداوسیما در تعریف و تمجید از دولت بوده و کمتر به نقادی دولت می‌پردازد از کسی پنهان نیست و اینکه دولت ادعا می‌کند صداوسیما با او همراه نیست اصلاً واقعیت ندارد و «گاندو» اولین محتوایی است که پس از مدت‌ها در نقد دولت و بر اساس یک واقعیت ساخته شده؛ لذا طبیعی است که مسئولان دستگاه اجرایی تحمل نمایش چنین محتواهایی را از رسانه ملی نداشته باشند!

آنها می‌گویند بازی دولت با بودجه صداوسیما نشان داد که اگر دولت اراده کند می‌تواند بزرگترین رسانه کشور را مغلوب و مطیع خود سازد، اما در اصل قرار است رسانه ملی برای ملت باشد نه فقط برای دولت؛ بنابراین دولت نباید به خاطر نمایش یک سریال پرمخاطب در برابر وظایف تعریف‌شده برای این رسانه سنگ‌اندازی کند.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی ، تاریخ انتشار28تیر 98، کد خبر: 405421، www.ana.ir