شعار سال: هسته اصلی و یا به عبارتی مراکز شهرها قلب تپنده هر شهر به شمار می‌رود، حال برای شهری مانند کلان‌شهر قم که دومین شهر مذهبی کشور است اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، شهری که در طول سال میزبان زائران داخلی و خارجی است و تمرکز همه بر این هسته مرکزی استوار است.

آیتم‌هایی مانند تراکم جمعیت، بازار، ترافیک و سطح دسترسی به خدمات شهری بر ذهن مسافران و گردشگران تأثیر دارد اما در شهری مانند قم که پایتخت معنوی و نگین گردشگری مذهبی کشور را یدک می‌کشد این آیتم‌ها تأثیر منفی بر ذهن مسافران که هیچ بر روح و روان شهروندان قمی گذاشته است.

کلان‌شهر قم این روزها با آشفتگی‌های بسیاری روبرو است حال از طرح‌های نیمه تمام شهری مانند مترو، فرودگاه و گره ترافیکی که مانند یک سوهان اعصاب مردم قم و حتی مسافران و زائران را آزار می‌دهد و دیگر زیرساخت‌های شهری که بگذریم معضلاتی در این شهر مذهبی وجود دارد که کلان‌شهر قم را آشفته کرده است.

یکی از معضلات اصلی شهر قم آشفتگی میدان شهید مطهری است که این روزها به دلیل کش و قوس‌های مسئولان شهری و ایده و طرح‌های بی‌سرانجام وضعیت مطلوبی ندارد.

میدان شهید مطهری از میدان‌های تاریخی و در مرکز شهر قرار دارد که بی‌شک تاریخچه آن حتی از تاریخ ورود حضرت معصومه(س) به شهر قم هم بیشتر باشد چرا که طبق گفته پژوهشگران تاریخ، کریمه اهل بیت(ع) از این میدان وارد شهر مقدس قم شده‌اند.

کاش مسئولان و مدیران شهری با در نظر گرفتن این مهم طرح‌های خود را در این میدان که این روزها نفس‌هایش از تراکم ترافیک و دیگر معضلات شهری به شماره افتاده پیاده می‌کردند تا زائر کریمه اهل بیت(ع) با ورود به این میدان بار معنوی و مذهبی این شهر را بیشتر حس می‌کرد.

میدانی تاریخی و مهم و هزاران معضل کوچک و بزرگ

وقتی در میدان پا می‌گذاری باید همه جوانب احتیاط را رعایت کنی چرا که از همه طرف به عنوان عابر پیاده محاصره می‌شوی ممکن از یک سو با ویراژ یک موتورسوار از سویی با تاکسی‌ها و بوق خودروهای شخصی که عجله را فدای قانون می‌کنند و از طرفی دیگر اتوبوس‌های شهری و نرده‌هایی که وسط کشیده شده که باید عابر پیاده برای طی این مسیر از جان خود مایه بگذارد.

چشمم به رهگذری که منتظر تاکسی است می‌افتد از او درباره وضع این میدان می‌پرسم کناری رفته و می‌گوید: میدان شهید مطهری برای ما قمی‌ها گذشته‌ای تاریخی دارد و این میدان هسته اصلی شهر است، اکنون با آشفتگی روبرو است و انگار این آشفتگی و نابسامانی قصد ندارد از این میدان رخت بردارد.

محمدرضا زینلی می‌افزاید: همه زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در این میدان خلاصه می‌شود ولی مدیران شهری هم در خواب غفلت قرار گرفته‌اند؛ وارد این میدان که می‌شویم آشفته می‌شویم یک طرف تاکسی، یک طرف گاری حمل بار و یا بار مسافران و طرفی هم اتوبوس و موتورسیکلت مردم هم در این وسط حیران و سرگردان مانده‌اند.

چهره زشتی از بافت فرسوده در اطراف میدان

یک شهروند دیگر قمی نیز بیان می‌کند: در اطراف این میدان که نزدیک‌ترین میدان به بارگاه حضرت معصومه(س) است بافت‌های فرسوده‌ای وجود دارد که عمدتاً تخریب شده‌اند در حالی که این میدان با توجه به نزدیکی به حرم و در چشم زائران کریمه اهل بیت(ع) قرار گرفته باید زیباسازی و تغییرکاربری شود تا باعث ماندگاری زائران شود ولی متأسفانه اغلب این خانه‌ها و بناها چهره زشتی را به میدان دادند.

سید حسن سالارحسینی می‌افزاید: این میدان نقطه عطف شهر مقدس قم است و به دلیل همجواری با حرم حضرت معصومه(س) باید بناهای آن هم شأن و منزلت این بانو و قداست شهر باشد ولی مسئولان توجهی به این امر ندارد؛ با دادن تسهیلاتی به مالکان می‌شود آن را بهسازی کرد یا به بازارچه‌هایی برای صنایع دستی و آنچه را که مسافران نیاز دارند تبدیل کرد.

به دلیل همجواری میدان شهید مطهری با حرم مطهر باید بناهای آن هم شأن و منزلت حضرت معصومه(س) و قداست شهر باشد

این شهروند قمی ادامه داد: از مسئولان می‌پرسم آیا بافت مرده و خرابه در شأن شهر مقدس قم است؟ آیا در شأن این میدان مهم که هم از بعد فرهنگی و هم اقتصادی و اجتماعی برای مردم اهمیت دارد این مناظر نازیبا است؟ چرا از استان‌های دیگر الگو نمی‌گیرید؟ چرا حداقل با وجود این همه هزینه یک طرح بومی مختص این شهر برای این میدان پیاده نمی‌کنید؟

پیرمرد سالمندی است تاکسی او را کنار نرده‌های وسط میدان پیاده می‌کند؛ از او درباره مصیبت‌های این میدان می‌پرسم که می‌گوید: چندین سال عمر از خدا گرفتم ولی مانند این چند سال اخیر در این میدان معضل و مشکل ندیدم این میدان که دیگر به حال خود رها شده است اگر مردم برای مسئولان مهم نیستند حداقل فکری برای آبروی شهر جلوی گردشگرانی که به قم می‌آیند باشید.

علی زارعیان اظهار می‌کند: تاکسی‌ها در این محدوده مردم را پیاده می‌کنند باید یا از نرده‌ها رد شوی و یا با هزاران آیه و دعا کل میدان را دور بزنی تا از ترافیک و بار اعصاب آن راحت شوی؛ نمی‌دانم مسئولان با چه تدبیری این بلا را بر سر میدان آوردند یک طرف پل عابر پیاده، طرفی هم محوطه‌ای برای مترو، ترافیک و معضل آن که دیگر نگویید.

میدانی به وسعت تاریخ

به سراغ یکی از اعضای قم پژوهی رفته تا از تاریخ و هویت میدان شهید مطهری بیشتر بدانیم.

محسن محسنی که در زمینه تاریخ میدان مطهری پژوهش‌هایی داشته می‌گوید: میدان شهید مطهری یکی از اصلی‌ترین محورهای تاریخی شهر قم است و شاخص دوم این میدان نزدیکی به بارگاه کریمه اهل بیت حضرت معصومه(س) است؛ هم‌چنین این میدان ابتدای پل علیخانی و دروازه ساوه بوده است.

وی می‌افزاید: در میدان شهید مطهری مجموعه‌ای از بناهای تاریخی دوران صفوی وجود دارد به این دلیل که در محور تاریخی و بین مسیرهای شهرهای باستانی از جمله ساوه و آوه تا قم بوده و از این طریق به کاشان و اصفهان وصل می‌شد.

این کارشناس مسائل تاریخی در ادامه اظهار می‌کند: این میدان ورود تاریخی حضرت معصومه(س) به شهر قم بوده و حتی قبل از ورود ایشان از محورهای تاریخی مهم شهر به شمار می‌رفت.

محسنی می‌افزاید: با توجه به همه این آیتم‌ها مسئولان این میدان را ساماندهی داده تا بار معنوی آن بیشتر شود میدان در جوار حضرت معصومه(س) قرار گرفته است که متأسفانه با هجمه بسیاری از انواع تجاری سازی‌ها و گره ترافیک روبرو بوده است در حالی که بزرگان دین به حرمت پیاده بیشتر از سواره سفارش دارند در این میدان معادلات به نفع سواره‌ها تغییر شکل داده است.

چندی قبل جلسه‌ای با حضور مسئولان شهری و هم‌چنین شورای اسلامی شهر در استانداری قم با عنوان «شورای سازمان بهسازی، نوسازی و زیباسازی اطراف حرم» تشکیل شد تا آخرین برنامه‌ها برای میدان شهید مطهری و بافت فرسوده کلان‌شهر قم بررسی شود.

جلسه‌ای که شاید همه مردم قم به بازخوردهای این جلسات چشم دوخته‌اند تا از بوق‌های انواع خودروها، سردرگمی آن‌ها هنگام عبور و مرور و هم‌چنین تسخیر رانندگان تاکسی و اتوبوس‌های درون شهری و چهره نازیبای بافت فرسوده و .... نجات دهد.

یکپارچه‌سازی ایده‌ها برای میدان مطهری

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری قم بعد از این جلسه می‌گوید: میدان شهید مطهری از میدان‌های اصلی شهر قم است و این میدان از جنبه‌های اقتصادی، فرهنگی گرفته تا جنبه اجتماعی و سیاسی برای مردم قم اهمیت دارد و باید برای ساماندهی آن این شرایط هم در نظر گرفت و تنها برای ضلعی از میدان یک سرمایه‌گذار اعلام همکاری کرده و فعلاً در حال رایزنی برای طرح مورد نظر این میدان هستیم.

حذف گره ترافیک و عبور و مرور خودروهای سواری از میدان شهید مطهری به دلیل موقعیت خاص و استراتژیکی که برای شهر دارد امکان‌پذیر نیست

محسن بهشتی در پاسخ به این سؤال که آیا حل گره ترافیک این میدان هم جزئی از این ساماندهی است، می‌افزاید: حذف گره ترافیک و عبور و مرور خودروهای سواری از این میدان به دلیل موقعیت خاص و استراتژیکی که برای شهر دارد امکان‌پذیر نیست ولی طرحی برای روان‌سازی و کاهش بار ترافیک آن وجود دارد و این میدان حلقه اتصال بین مرکز شهر و منطقه پرجمعیت نیروگاه است و از نظر ترافیکی اهمیت دارد.

معاون امور هماهنگی امور عمرانی استانداری قم در بخش دیگری از مصاحبه خود بیان می‌کند: در ساماندهی آینده برای این میدان قرار است از یک طرح معماری واحد و یکپارچه‌ای استفاده شود به عنوان مثال، ارتفاع، رنگ نما، نوع پنجره و حتی تابلو نوشته‌ها باید هماهنگی وجود داشته باشد؛ برای ساماندهی میدان سرمایه‌گذارانی آماده همکاری هستند که در آینده نزدیک اصلاح یکی از اضلاع این میدان آغاز خواهد شد.

به گفته این مسئول، برای میدان شهید مطهری ۱۸ عنصر مؤثر شناسایی شده است و امید است با بهره‌برداری از ایستگاه مرکزی متروی شهر قم که از این میدان عبور می‌کند ترافیک و گره‌های آن هم برطرف شود.

جلسه و صحبت‌ها و بحث و جدل‌های مسئولان را با این امید کنار می‌زنیم که در آینده فکری برای این میدان مهم و تاریخی شهر شده باشد و حداقل مسئولان به حرمت محل ورود کریمه اهل بیت(ع) که از این میدان به شهر قم وارد شدند و برکات و دار و ندار این شهر به یمن وجود حضرتش است برای حفظ شأن و مقام شهر عزمی جدی داشته باشند تا در نگاه گردشگران قم یک کلان‌شهر معنوی و فرهنگی به تمام معنا باشد و مردم شهر هم از این «بازار شام» آسوده خاطر باشند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری مهر، تاریخ 5 شهریور 98، کد مطلب: 4703429: www.mehrnews.com