شعار سال: کشور ما از سال 2000 در سازمان جهانی مهارت عضویت دارد و تاکنون در 10 دوره این مسابقات شرکت کرده است. در آخرین دوره این مسابقات که در سال 2017 در کشور ابوظبی برگزار شد تیم ملی کشورمان در 28 رشته شرکت کرد و در بین 59 کشور در رتبه 39 قرار گرفت.

شعار کنفرانس علمی امسال، مهارت برای تغییر (Skill for Change) بود. در این رویداد دو روزه پنل‌ها و کارگاه‌های متعددی در موضوعاتی چون اصلاح نظام‌های آموزشی با تأکید بر توسعه مهارت‌های فراگیران، ضرورت به‌روزرسانی نظام‌های مهارت آموزی کشورها متناسب با تحولات تکنولوژیک در فضای کسب و کارها، تحلیل تبعات روندهای جهانی دیجیتالی شدن کار و توسعه استفاده از هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های ابری و تجارب برتر کشورها در مدیریت مهارت آموزی برای آینده برگزار شد. مسابقات جهانی مهارت دارای پروتکل‌ها، قواعد و مقررات و استانداردهای ویژه ایست که کشورهای عضو و شرکت‌کننده در مسابقات باید آنها را رعایت کنند. مهم‌ترین و شاید محوری‌ترین ویژگی این مسابقات نظام پیشرفته سنجش مهارت‌هاست. هر رشته‌ای در این مسابقات دارای یک هیأت متخصص و کارشناس تصمیم گیر است که بر اساس پروتکل خاصی در مورد اینکه مهارت شرکت‌کنندگان را چگونه بسنجند، تصمیم می‌گیرند. برخلاف بیشتر مسابقاتی که در حوزه آموزش می‌شناسیم، در این مسابقات از سؤالات چهارگزینه‌ای یا تشریحی خبری نیست و به جای آن پروژه‌ای تعریف شده است مشتمل بر مراحل و بخش‌های مختلف که رقابت‌کنندگان باید به‌صورت عملی و با استفاده از ابزارها و تکنولوژی‌هایی که در اختیار دارند و در محیطی که کاملاً تحت نظارت است، آن را به پایان برسانند. خروجی نهایی این پروژه محصولی است که برای تولید آن فرد باید به کلیه شایستگی‌های کلیدی آن رشته آن هم با استانداردهای جهانی مجهز باشد. یکی از درس‌های رایج این مسابقات برای کشورهای عضو الگوی گرفتن از کیفیت بالای نظام سنجش مهارتها و پروژه محور بودن آن است. موضوعی که در کشور ما نیز شدیداً مورد نیاز است. متأسفانه در ادوار گذشته و متأثر از فضایی که بر نظام آموزش رسمی کشورمان حاکم بوده است، نظام سنجش مهارت به سمت ارزیابی‌های بی‌کیفیت محفوظات نظری و تست‌های چند جوابی سوق داده شده است و ضرورت دارد کلیه نهادهای آموزش مهارتی کشورمان با مشاهده نتایج زیان بار چهارگزینه‌ای شدن سنجش در آموزش عمومی و دانشگاهی، برای حفظ اعتبار و جایگاه آموزش‌های مهارتی بسرعت نسبت به استقرار نظام پروژه محور سنجش مهارت اقدام کنند.

برنامه‌ای که از سال گذشته در سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای کشور شروع شده و تاکنون اجرای آن در 10 رشته مهارتی به نتیجه رسیده است. البته روشن است که بخشی از این ساده‌سازی و سهل‌گیری سنجش مهارت در نهادهای آموزشی ذیربط به‌دلیل فقدان منابع مالی لازم برای تأمین لوازم برگزاری آزمونهای معتبر پروژه محور در سنجش مهارت است؛ چرا که برگزاری این آزمون‌ها بسیار هزینه بر است و با تعرفه‌های تعیین شده برای برگزاری آزمون‌های مهارتی ابدا تناسب ندارد. لذا ضرورت دارد سازمان برنامه و بودجه در برنامه‌های سنواتی نهادهای آموزش مهارتی موضوع تربیت آزمونگران مهارتی، استانداردسازی و پروژه محور کردن آزمون‌های مهارتی را به‌عنوان یک محور کلیدی هم در تأمین اعتبار سنواتی و هم ارزیابی عملکرد آنها درج کند.

متأسفانه در کشور ما مسابقات مهارتی ابدا از اهمیتی که سایر مسابقات و المپیادهای آموزشی دارند، برخوردار نیستند. نه دستگاه‌های آموزش مهارتی چندان بهایی بدان می‌دهند و نه برای بنگاه‌های اقتصادی جذابیت چندانی دارد. عضویت ایران در سازمان جهانی مهارت در زمره عضویت‌های رسمی کشورمان در مجامع بین‌المللی قرار نمی‌گیرد و در نتیجه حق عضویت آن از منابع تدارک دیده شده ملی بدین منظور تأمین نمی‌شود. از سال 2000 سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور به‌عنوان نماینده کشورمان در سازمان جهانی مهارت مسئولیت تام تأمین حق عضویت، برگزاری مسابقات ملی و تدارک مسابقات جهانی را با تکیه بر منابع و اعتبارات محدود خود برعهده داشته است.

موضوعی که در تدارک تیم مهارت کشورمان برای شرکت در این دوره مسابقات جهانی کازان بشدت محدودیت ایجاد کرد و موجب شد تنها در 10 رشته بتوانیم در این مسابقات شرکت کنیم و تدارک اردوهای آمادگی نیز با توجه به اعتبارات محدود سازمان با دشواری همراه بود. نکته مهم این است که فقدان یک نظام مشترک همکاری بین دستگاهی و نیز با مشارکت بخش خصوصی در مدیریت و برگزاری این مسابقات مانع از شکل‌گیری یک سنت نیرومند حمایت از تربیت نیروی نخبه مهارتی در کشور شده است. امری که در یک نگاه واقع بینانه بیشترین تبعات منفی آن متوجه بنگاه‌هایی است که با ورود فناوری‌های جدید نیازمند نیروی کار ماهر در تراز جهانی هستند. یکی از اقدامات ضروری برای برون رفت از وضعیت موجود مدیریت و برگزاری مسابقات، تأسیس دبیرخانه ملی مسابقات برای تشریک مساعی دستگاه‌ها و نهادهای ذیربط در برگزاری مسابقات ملی و جهانی مهارت است. با توجه به دانش کارشناسی و برنامه‌ای حاصل از برگزاری 9 دوره مسابقات جهانی و 18 دوره مسابقات ملی توسط سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور، در صورت شکل‌گیری دبیرخانه ملی، می‌توان بسرعت برنامه ملی مسابقات را آماده کرد و برنامه‌ریزی لازم را برای مسابقات ملی مهارت در سال آینده و مسابقات جهانی شانگهای چین در سال 2021 را انجام داد.

باید بپذیریم که اقتصاد آینده شدیداً دانش و مهارت محور است. تحولات شتابان و شگرفی که در دنیای کار و مشاغل به مدد تکنولوژی‌های جدید در جریان است، نیازمند نظام پیشرفته، چابک و مهارت محور برای تربیت نیروی کار است. مشاغل کنونی در حال تغییر و حتی بعضاً از بین خواهند رفت و مشاغل جدیدی جایگزین آنها می‌شوند. نظام آموزش سنتی که تأکیدش بر فراگیری دانش است و مهارت گریزی و متقاضیان کار را در دوره‌های طولانی آموزش معطل می‌کند دیگر به مانند گذشته قادر به تأمین نیروی کار مورد نیاز بازار کار جدید نیست. وظیفه کلیدی دولت‌ها در چنین شرایط متحول شونده‌ای تضمین برخورداری نسل‌های جوان و آتی از مهارت‌هایی است که بدون آنها در معرض بیکاری ساختاری و ناشی از یک تقسیم کار مهارتی قرار خواهند گرفت.

سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری ایران آنلاین ، تاریخ انتشار 10 شهریور 98، کد خبر: 497867، www.ion.ir