شعار سال:رفتار نرخ تبدیل دلار به ریال ایران در 6 ماه نخست امسال با رفتار همین متغیر در شرایط سیاست خارجی مشابه تفاوت اساسی دارد: نرخ هر دلار آمریکا در بازار ارز ایران درنیمه نخست امسال به طور میانگین افزایش جدی نداشته است و حتی در اوج تنش های تازه سپری شده نیز با جهش مواجه نبوده است. چرا چنین اتفاقی افتاده است؟ آیا بانک مرکزی ایران سیاستهای ارزی مناسبی اتخاذ کرده و آنطور که عبدالناصر همتی می گوید بانک مرکزی آمریکا را شکست داد و اجازه نداد نرخ دلار به ریال ایران جهش داشته باشد. این ادعای رییس بانک مرکزی را هیچ اقتصاد دان و فعال اقتصادی خارج از نفوذ دولت تایید نمی کند و هنوز اتفاق بنیادین در سیاست ارزی رخ نداده است.

برخی از دلایل تثبیت نرخ ارز البته بدون اولویت به شرح زیر است:

1 – برخی کارشناسان احتمال می دهند در پاییز پارسال مجموعه ای از تصمیم ها در نهادهایی مثل بانک مرکزی اتخاذش  تا نرخ دلار به بالاترین اندازه برسد در حالی که توجیه اقتصادی نداشت. این اتفاق می توانست با توجه به اینکه نرخ دلار در قیمت 20 هزار تومان به قفل شدن کسب وکارها منجر می شد راهی برای کاهش نرخ دلار باشد و بانک مرکزی با افتخار این را نشانه پیروزی خود با مدیریت جدید اعلام کند.

2 – واقعیت این است که تقاضای واقعی برای خرید دلار در قیمت های بالای 13 هزار تومان از سوی بنگاههای تولیدی و از سوی شهروندان صرفه اقتصادی ندارد. شهروندانی که با خرید دلار می توانستند به مسافرت خارج از کشور بروند یا به کشورهایی مثل ترکیه و چین بروند و کالای مصرفی واردکنند نیز از بازار خارج شده اند . بنابر این تقاضا از این ناحیه نیز منقبض شده است. تولیدکنندگان نیزراه رایادگرفته و برای خرید دلار به بازار آزاد مراجعه نمی کنند و منتظر می مانند تا نوبت شان شده و از شبکه رزی نیما خرید کنند که دست کم 20 درصد ارزان تر از نرخ بازار آزاد است. به این ترتیب تقاضای مسدود شده راه را برای تثبیت نرخ دلار هموار کرده است. براین موارد می توان سخت گیری در گشایش اعتبارات ارزی را نیز اضافه کرد. سخت گیری بانک مرکزی در فروش دلار به شهروندان نیز مزید برعلت شده است و تقریبا دلار در وضعیت عادی خرید و فروش ندارد.

3 – واقعیت این است که شهروندان ایرانی براساس تجربه سه سال تازه سپری شده به این نتیجه رسیده اند که دونالد ترامپ به هردلیل علاقه ندارد با ایران وارد یک جنگ تمام عیار شود و بیشتر از آنکه به فکر جنگ باشد به فکر این است که با ایران صلح کند. دلیل این صلح خواهی ترامپ می تواند از ترس سر چشمه بگیرد یا از اینکه جنگ به زیانش است اما ایرانیان فهمیده اند احتمال آشتی بیشتر ازجنگ است و بنابر این منتظرند قیمت های ارز در ایران کاهش یابد یا ایکه درهمین اندازه ها بماند. بنابر این بازار ارز منتظر سقوط نسبی است و بازیگردانان این بازار روزهای آرامی را پیش بینی می کنند یا اینکه اطلاعات خوبی در باره مسایل سیاست خارجی دارند.

4- واقعیت این است که شهروندان و سرمایه گذاران در اندازه های کوچک و متوسط که البته شمار آنها قابل اعتناست عاشق دلار آمریکا نیستند و می خواهند با سرمایه خود فعالیت کنند و برای این کار اکنون که بازار ارز بیش از هرزمان دیگر باریسک بالا مواجه شده است یا نرخ سود کمتری دارد منابع خود را به سوی بازار های دیگر به ویژه بازار سهام برده اند. دولت و شرکتهای بزرگ دولتی و شبه دولتی و وابسته به نهادهای عمومی نیز با توجه به شرایط سیاست خارجی و با توجه به کاهش فشار خریداران داخلی صادرات را جذاب کرده و سودهای مناسب و غیر متعارفی نشان می دهند و این داستان راه ورود سرمایه ها را به بازار سهام بازکرده ااست که بخشی از این سرمایه ها از بازار ارز می آیند.

آیا نرخ دلار و سایر ارزهای معتبر در بازار ارز تهران قدرت ماندگاری تثبیتی را دارند؟ به نظر می رسد با توجه به همه دلایل یادشده دربالا که هنوز با قوت وجودعینی دارند و با توجه به اینکه تقاضای واقعی برای دلار در بازار به دلیل رکود اقتصادی و نبود چشم انداز رونق در کوتاه مدت می توان گفت این وضعیت اگر اتفاق بزرگی در دنیای سیاست خارجی و منطقه خاورمیانه و خلیج فارس رخ ندهد این وضعیت ادامه دارد.

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت خبری تحلیلی ساعت24،تاریخ انتشار:2مهر1398،کدخبر:462532،www.saat24.news