شعار سال:رسیدن به توسعه پایدار در هر کشوری، نیازمند توجه ویژه به همه ابعاد انسانی و همچنین زیرساخت‌های مربوطه در کنار پایش مداوم این حرکت است. نتایج یک پژوهش داخلی نشان می‌دهد که کشور ما برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار مرتبط با سلامت در برخی زمینه‌ها خوب عمل کرده و در برخی دیگر، ناموفق بوده است.

سلامتی به‌عنوان یکی از عوامل اصلی و ذینفع سیاست‌های توسعه پایدار در نظر گرفته می‌شود. در واقع اهداف توسعه پایدار شامل ۱۷ هدف هستند و یکی از این ۱۷ هدف، تضمین زندگی سالم و بهبود تندرستی تمام افراد در تمام سنین است.

آرمان سلامت به گفته پژوهشگران، خود با ۱۳ هدف اختصاصی همراه است و در این خصوص، جمع‌آوری اطلاعات در مورد طیف گسترده‌ای از شاخص‌های مربوطه انجام شده است. در برخی موارد، در صورت نبود شاخص‌های رسمی در راستای اهداف و شاخص‌ها، شاخص‌های کلیدی سلامت مانند امید به زندگی سالم برای ارزیابی کلی از وضعیت استفاده شده است.

در واقع ارزیابی وضعیت شاخص‌های اهداف توسعه پایدار مرتبط با سلامت ایران، در مقایسه با کشورهای منطقه و کل کشورهای عضو سازمان جهانی بهداشت می‌تواند جایگاه کشور را در این زمینه تبیین کند و در برنامه و سیاست‌گذاری‌های بخش سلامت، کمک‌کننده باشد.

در همین زمینه، گروهی از پژوهشگران کشور از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی تهران مطالعه‌ای را انجام داده‌اند که در آن به ارزیابی میزان دستیابی به اهداف توسعه پایدار مرتبط با سلامت در ایران پرداخته شده است.

منبع گردآوری داده‌های این مطالعه، آخرین داده‌های منتشر شده از سوی سازمان جهانی بهداشت ۲۰۱۷، بانک جهانی و سایر سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان ملل متحد و یونیسف بوده است. در این گزارش برآوردهای انجام‌شده با مشورت کشورهای عضو انجام شده و از منابع اطلاعاتی مختلف بسته به کیفیت داده‌ها و نوع شاخص استفاده شده است. در تحقیق فوق، برای ارزیابی شاخص‌های توسعه پایدار مرتبط با سلامت ایران، این شاخص‌ها با کشورهای عضو سازمان جهانی بهداشت و جهان مقایسه شدند.

نتایج این بررسی‌ها نشان می‌دهد که کشور ایران در دست‌یابی به اهداف توسعه پایدار مرتبط با سلامت در بسیاری از اهداف در وضعیت بالاتر از میانگین منطقه قرار دارد، اما در کنترل و کاهش برخی شاخص‌ها نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و اقدامات جدی وجود دارد.

در این خصوص، حمید سوری، محقق و استاد مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و همکارانش می‌گویند: «در شاخص میزان متوسط سلامت مرتبط با بلایای طبیعی به ازای صد هزار نفر نیز ایران جزو کشورهای با وضعیت نامناسب بود و با کشورهای لیبی، عمان و سودان با میزان ۰.۱ در رتبه چهارم کشورهای با خطر بالا قرار گرفت».

این محققان ادامه می‌دهند: «بر اساس یافته‌های پژوهش، در شاخص مرگ‌ومیر ناشی از مسمومیت‌های غیرعمدی، میانگین منطقه مدیترانه شرق، ۱.۲ نفر به ازای هر صد هزار نفر بوده است. این میزان در ایران ۱.۴۵ نفر بود که بیشتر از میانگین منطقه و میانگین جهانی بوده و در مقایسه‌های انجام‌شده، ایران به‌عنوان هفتمین کشور در منطقه از نظر بالا بودن این شاخص شناخته می‌شود».

بر اساس همین یافته‌ها، سوری و همکارانش اظهار می‌دارند: «در شاخص مرگ‌ومیر ناشی از سوانح و حوادث جاده‌ای کشور ما با میزان ۳۲.۱ نفر به ازای هر صد هزار نفر، بالاترین میزان را در منطقه با میانگین ۲۰.۶۹ نفر و بالاتر از میانگین جهانی دارد».

بر اساس گفته پژوهشگران فوق که یافته‌های خود را در مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران به چاپ رسانده‌اند: «با این‌که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سطح ملی تولیت سلامت را بر عهده دارد، اما بحث سلامت یک موضوع چندبخشی است و مشارکت‌های مردمی و همکاری بین بخشی را می‌طلبد. ازاین‌رو، وجود نظام‌های معتبر ثبت اطلاعات سلامت و انجام پژوهش‌های مرتبط در این حوزه می‌توانند در سنجش وضعیت، ارزیابی پیشرفت به‌سوی اهداف سنجش اثربخشی و سایر زمینه‌ها به وزارت بهداشت کمک کنند».