شعارسال: عرضه نفت خام و میعانات گازی در بورس یک ساله شده و در این مدت دستاورد‌های بسیار مناسبی کسب شده است.

عرضه در بورس در این مدت درس‌های بسیار مهمی برای سیاست‌گذاران هم داشته، برای مثال تاثیر تخفیف‌های هوشمند بر سطح تقاضای مشتریان که نمونه موفق این سیاست در ۳ ماه گذشته درباره فرآورده‌های نفتی بوده است. در این بازه زمانی با وجود تحریم‌های ظالمانه، بخش خصوصی کشورمان توانسته بیش از ۵۵۰ میلیون دلار فرآورده نفتی را خریداری و از کشور خارج کند که گامی بزرگ در دور زدن تحریم‌هاست. همین سیاست اگر در قبال نفت خام هم اجرا می‌شد دیگر مشکل فروش آن را نداشتیم که به نظر می‌رسد بدسلیقگی‌های وزارت نفت در این زمینه پایانی ندارد. نبود زیرساخت‌های مناسب، قوانین دست‌وپا‌گیر و از همه مهم‌تر قیمت پایه نامناسب تعیین‌شده از طرف شرکت ملی نفت ایران، دادوستد این طلای سیاه را از رونق انداخت، اما در آن طرف میدان، عرضه فرآورده‌های پالایشی در بورس انرژی با یک نگاه به‌روز و متفاوت از طرف مسؤولان امر، مسیر متفاوت و درخشانی را طی کرد. از شهریورماه تاکنون، فروش فرآورده‌ها روز‌های خوبی را در این بازار نسبت به قبل تجربه کرده است. شرکت پالایش و پخش که راهکار رونق اولیه برای فروش فرآورده را پیدا کرده است، بنزین و گازوئیل را با قیمت‌های پایه مناسب در بورس عرضه می‌کند و ارزآوری خوب در نتیجه یک تصمیم بموقع در بورس را به رخ شرکت ملی نفت می‌کشد.
* نتیجه یک تخفیف مدبرانه!
بر اساس اطلاعیه‌های بورس انرژی مشخص می‌شود که شرکت پالایش و پخش، بنزین و گازوئیل را با قیمت‌های مناسبی در بورس عرضه کرده است. آمار قیمت‌های پایه گرید‌های مختلف بنزین و گازوئیل عرضه شده در ۳ ماه اخیر در بورس انرژی و همچنین میانگین قیمت فوب خلیج‌فارس بر اساس نشریه پلاتس، حاکی از آن است که شرکت پالایش و پخش، بین ۱۰ تا ۲۰ درصد تخفیف در قیمت پایه نسبت به فوب خلیج‌فارس در نظر گرفته است. این نشان از عزم بالای شرکت پالایش و پخش نسبت به فروش محصولات خود از طریق بورس دارد که برای رونق بازار خود، حاضر شده است تخفیف‌های مناسبی به مشتریان خود در شرایط تحریم ارائه دهد. نتیجه این قیمت‌های جذاب، فروش بیش از یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون لیتر بنزین و گازوئیل به ارزش بیش از ۵۵۰ میلیون دلار (مجموع) در ۳ ماه گذشته بوده است. شفافیت و مکانیسم رقابتی در کنار تداوم عرضه با قیمت‌های پایه جذاب که به‌واسطه عزم جدی شرکت پالایش و پخش حاصل شد، حال خوش این روز‌های بورس فرآورده‌های نفتی را رقم زده است.

* آیا بازهم شرکت نفت به بورس نفت اعتماد نمی‌کند؟
نگاهی اجمالی به این آمار و ارقام نشان می‌دهد اعتماد به این کانال بورسی می‌تواند در فروش نفت هم توفان به پا کند. هر چند اقدام اخیر وزارت نفت در تغییر مدل قیمت‌گذاری و ایجاد رقابت پایین به بالا یک گام مثبت در این مسیر محسوب می‌شود، اما بعد از گام اول، همه نگاه‌ها به شرکت نفت دوخته شده است که قیمت پایه را چه میزان زیر قیمت جهانی تعیین می‌کند؟ آیا این تخفیف به میزانی هست که مشتریان را مجاب به خرید نفت تحریمی ایران کند یا همچنان تخفیف‌های کم‌جان قبلی پیشنهاد می‌شود؟ اجماع کارشناسی نشان می‌دهد تنها قیمت ویژه ۱۵ دلاری زیر برنت به‌عنوان حد پایین قیمت برای رقابت می‌تواند جوششی دوباره در این بازار ایجاد کند. این رقم در زمان محدود، علاوه بر گرمی بازار بورس، بازار جهانی نفت را به هم می‌ریزد و قدرت چانه‌زنی سران نفتی را برای خروج از تحریم‌ها بالا می‌برد. ضمن اینکه فروش میلیون‌ها بشکه نفت سرگردان برداشت شده از مخازن، گره کور اقتصادی کشور را نیز باز می‌کند. همچنین تجربه فروش نفت سبک با تخفیف ۱۴ دلاری در معامله بهمن ۹۷ در بورس وجود دارد. شرکت نفتی که در گذشته حاضر شده است نفت را با ۱۴ دلار اختلاف قیمت نسبت به برنت بفروشد، امروز که شرایط فروش نفت سخت‌تر شده نیز قاعدتا باید حاضر به ارائه چنین قیمتی به‌عنوان قیمت پایه باشد.
ناگفته نماند فروش نفت در بورس علاوه بر بالا بودن قیمت پایه با ۲ مشکل دیگر هم دست و پنجه نرم می‌کند؛ اتاق تاریک معاملات وزارت نفت به‌مثابه یک جاده خاکی مشتریان را منحرف می‌کند. همچنین وجود پیش‌پرداخت‌های میلیاردی و جریمه ۵ درصدی تعیین‌شده توسط سازمان بورس، ریسک خرید نفت تحریمی ایران را برای مشتریان بالا می‌برد. به نظر می‌رسد ارزآوری چند صد میلیون یورویی در کمتر از ۳ ماه از فروش فرآورده‌های نفتی در بورس، آنقدر جذاب و اثرگذار باشد که سران نفتی کشور را از خواب زمستانی بیدار کند. چنانکه با کاهش قیمت پایه دست از مقاومت و انحصارطلبی بردارند و همانند ادوار گذشته، سال‌ها کشور را از داشتن یک بورس نفتی پررونق و تمام‌عیار محروم نکنند. چون معلوم نیست این ماهی هم همانند ماهیان ضرب‌المثل‌ها هر وقت از آب‌گرفته شود تازه بماند، چرا که تحریم‌ها و برنامه صفر کردن فروش نفت اگر با همین دست‌فرمان جلو برود و از طرفی کاهش قیمت پایه محسوسی برای فروش نفت در بورس اتفاق نیفتد، نمی‌توان انتظار معجزه داشت و باید بر این باور تأکید کرد که تا دیر نشده بورس نفت را دریابید!

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از روزنامه وطن امروز ، تاریخ انتشار: ۷ آذر 1398 ، شماره خبر: 2802  ، www.vatanemrooz.ir