شعار سال:شهاب‌الدین رحیمی : یارانه‌های دولتی به بخش‌های مختلف اقتصاد ایران از دهه ۵۰ تاکنون همواره بار مالی سنگینی را به دولت‌ها تحمیل کرده است. یکی از مهم‌ترین این گروه‌ها حامل‌های انرژی هستند که در این روزها به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های دولت روحانی تبدیل شده است. قیمت حامل‌های انرژی در بازار جهانی تعیین می‌شود و قیمت این کالاها در کشورهای مختلف به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم با قیمت جهانی در ارتباط هستند و قیمت‌گذاری آنها توسط دولت‌ها صورت نمی‌گیرد. اما در ایران به‌دلیل اقتصاد دستوری که از پیش از انقلاب بر فضای اقتصاد سایه افکنده است، دولت‌ها بنزین را قیمت‌گذاری می‌کنند. از سوی دیگر اقتصاد ایران در ۵ دهه گذشته دچار یک تورم مزمن است که با چرخه‌های رونق و رکود یک حرکت سینوسی را برجای گذاشته است.

پیش از انقلاب نیز قیمت بنزین چهار بار افزایش پیدا کرد و در یک مورد آن در دولت حسن‌علی منصور قیمت یک‌شبه دو برابر شد. پس از انقلاب نیز تاکنون قیمت بنزین ۱۶ بار افزایش یافته است. در دولت اصلاحات تقریبا هر سال قیمت بنزین تغییر پیدا می‌کرد و جامعه نیز این افزایش قیمت سالانه را به نوعی پذیرفته بود؛ اما مصوبه مجلس هفتم در اواخر دولت اصلاحات این روند را متوقف کرد. هر چند در آن زمان نیز قیمت بنزین با یارانه‌های دریافتی بسیار کمتر از قیمت جهانی آن بود. قیمت حامل‌های انرژی در دولت نهم و دهم دچار تحولات بزرگی شد و نظام هدفمندی یارانه‌ها از سوی دولت ارائه و بنزین سهمیه‌ای و قیمت آن با افزایش چهار برابری روبه‌رو شد. اما با جهش قیمت ارز در سال‌های پایانی دولت دهم فاصله قیمت‌های جهانی سوخت با قیمت‌های داخلی به شدت افزایش یافت و بنزین، دوباره مشمول دریافت یارانه از سوی دولت شد. اما در دولت یازدهم با کاهش قیمت نفت و ثبات بازار ارز قیمت بنزین تک نرخی و در لیتری هزار تومان به ثبات رسید.

این روند تا پایان سال ۱۳۹۶ و با سرکوب نرخ ارز ادامه داشت؛ اما جهش دوباره ارز به یکباره معادلات را تغییر داد و قیمت بنزین در کشور حدودا معادل یک پنجم قیمت فوب خلیج فارس شد. این اتفاق زمینه ساز قاچاق گسترده سوخت شد. طی یک سال گذشته بدنه کارشناسی کشور ضرورت اصلاح قیمت بنزین را بارها گوشزد کرد و طرح‌های متعددی برای آن ارائه شد. اما در نهایت دولت به یکباره در شامگاه ۲۳ آبان سال جاری اعلام کرد که از بامداد ۲۴ آبان ماه قیمت بنزین آزاد ۳ هزار تومان و قیمت بنزین سهمیه‌ای ۱۵۰۰ تومان خواهد بود. طرح دولت برای افزایش قیمت بنزین مانند طرح دولت احمدی نژاد بود، با این تفاوت که اجرای طرح بسیار ضربتی انجام شد که اعتراضات گسترده‌ای را به‌دنبال داشت. کارشناسان در این پرونده باشگاه اقتصاددانان به ارزیابی طرح دولت برای افزایش قیمت بنزین پرداخته و آثار اقتصادی آن را بررسی کرده‌اند.

شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از دنیای اقتصاد،تاریخ انتشار:6آذر1398،کد خبر:3598387،donya-e-eqtesad.com