شعار سال: در بحث قدرت نظامی این روز‌ها جمهوری اسلامی ایران یکی از ابرقدرت‌های منطقه و حتی جهان شده و در زمینه ساخت تجهیزات به چنان پیشرفتی رسیده که تمام قدرت‌های جهان از این قدرت بازدارنده در هراس هستند.

 ایران که روزی با تکیه بر غرب و با سلاح‌های آن‌ها پنجمین ارتش جهان بود، پس از سال ۵۷ تا جایی تحت فشار قرار گرفت که حتی نمی‌توانست سیم خار دارد وارد کند و کشور با یک تهدید جدی رو‌به‌رو شد، اما از آنجایی که ملت و نیرو‌های مسلح ایران اسلامی همواره مرد روز‌های سخت هستند، این تهدید را به فرصت تبدیل کردند.

در آن زمان نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران توانستند بسیاری از دانش‌های تولید جنگ‌افزار‌ها را بومی کنند، اما شاید کمتر کسی تصور می‌کرد ایران با چنان سرعتی پیش برود که امروز در لبه تکنولوژی حرکت کند و انواع تسلیحات مدرن مانند انواع پهپادها، جنگنده‌ها و سایر ادوات را بسازد، جوانان ایران امروز حتی بیشتر پیش رفته و در زمینه ساخته زیرساخت‌های مورد نیاز یک سلاح مانند ساخت موتور مورد نیاز پرنده‌ها و شناور‌های زیرسطحی هم ورود پیدا کرده‌اند.

ورود ایران به باشگاه ساخت موتور 

جمهوری اسلامی که مدت‌ها بود در زمینه ساخت انواع پرنده‌های با سرنشین و بدون سرنشین وارد صحنه شده بود نیاز داشت تا در زمینه ساخت موتور‌های آن‌ها هم اقدامی را انجام دهد، در نتیجه این موضوع را در دستور کار قرار گرفت و در مدت زمان کوتاهی نتیجه‌های بسیار خوبی بدست پیدا آمد.

جوانان جمهوری اسلامی ایران توانستند در ابتدای راه، موتور توربوجت را برای جنگنده‌های طراحی کنند؛ ساخت موتور‌های هوایی دانش بالایی را می‌طلبد و نیازمند محاسبات دقیقی است که این محاسبات به صورت نظری با بهره گیری از پیشرفته‌ترین رایانه‌های موجود در جهان و متخصصان به نام صورت گرفته و نتیجه آن به صورت عملی نخست بر روی سکو‌های تست موتور و سپس بهره‌برداری بر روی هواگرد خود را نشان خواهد داد، لذا تولید هر نمونه جدید از آن، زمان زیادی را می‌خواهد چرا که کوچک‌ترین اشتباه نیز می‌تواند منجر به آسیب‌های جبران ناپذیر همانند انهدام موتور و در نهایت هواپیما شود.

 جمهوری اسلامی ایران که از مدت‌ها در زمینه ساخت هواپیما‌ها ورود پیدا کرده بود حال برای توسعه صنعت هوایی خود دست به کار شد و کار طراحی موتور هواپیما را در دستور کار خودش قرار داد تا این که توانست اولین موتور توربوجت خود را طراحی و بسازد؛ موتوری که قادر بود هم در موتور‌های جنگنده‌های موجود ایران قرار گیرد و هم می‌توانست قلب جنگنده‌های ایرانی، چون قاهر و کوثر باشد.

در زمینه ساخت موتور هواپیما اظهارنظر‌های فراوانی در کشور وجود داشت، اما سردار دهقان وزیر سابق دفاع در این باره گفت: گلوگاه ما در حوزه هوایی، موتور‌های هواپیما بود که توانستیم آن را بسازیم و در گام بعدی بناست موتور توربوجت سنگین را در کشور بسازیم، چراکه همه زیرساخت‌ها برای این کار فراهم است و اگر این امر صورت بگیرد، توان طراحی و تولید هرنوع جنگنده‌ای را به دست خواهیم آورد، این موضوع افق‌های بیشتری را در مقابل جمهوری اسلامی ایران باز کرد.

 اما این آخرین باری نبود که جوانان کشور با تکیه بر دانش داخلی برای تجهیزات بومی موتور ساخته بودند، پیش‌تر هم متخصصان ایران اسلامی موتور‌های BLDC را برای ادوات کشور بومی‌سازی کرده بودند.

حرکت زیردریایی غدیر با موتور‌های BLDC

موتور‌های BLDC اصطلاحا (Brushless DC motor) نوعی از موتور‌های سنکرون هستند، این موضوع به این معنی است که میدان مغناطیسی در روتور و استاتور با یک فرکانس ایجاد می­ شوند. انواع الکترو موتور DC بدون جاروبک دارای لغزش به آن مفهومی که در موتور‌های القایی وجود دارد، نمی ­باشند. موتور‌های BLDC در انواع تکفاز، دو فاز و سه فاز وجود دارند.

این موتور‌ها به نسبت موتور‌های الکترونیکی معمولی، از اندازه کوچکتری برخوردار هستند و با داشتن اندازه کمتر، راندمان و نیروی بیشتری را نیز تولید می‌کند و به دلیل نداشتن جاروبک از نمونه‌های معمول موتور‌های الکترونیکی نیز کم صداتر است. از دیگر مزایای این نوع از موتورها، نیاز بسیار کمتر به تعمیر و نگهداری است که زمان و هزینه‌های دوره تعمیر و اورهال را شدیدا کاهش می‌دهد. 

 با این ویژگی‌ها موتور‌های BLDC به موتور‌های مناسبی برای استفاده در صنایع دریایی تبدیل شده‌اند، موضوعی که سازمان صنایع دریایی نیرو‌های مسلح کشور به آن توجه کردند و به عنوان اولین کشور بکارگیرنده چنین موتوری در حوزه شناور‌ها تبدیل شدند؛ در حال حاضر زیردریایی‌های غدیر جمهوری اسلامی ایران از این موتور‌ها بهره می‌برند.

 در همین راستا دریادار رستگاری رئیس سازمان صنایع دریایی نیرو‌های مسلح سیستم الکترونیکی جدید زیردریایی‌های غدیر را حقیقتا یک گام رو به جلوی بسیار بلند و مهم برای نیروی دریایی کشورمان دانسته است.

 رئیس سازمان صنایع دریایی نیرو‌های مسلح در خصوص سامانه رانش زیردریایی غدیر گفته است: به فناوری تولید موتور‌های BLDC رسیده ایم که این موتور‌ها بدون جاروبک و ذغال هستند. این موتور‌ها همچنین در بخش اتوموبیل‌های برقی و هیبرید، سیستم‌های کنترل حرکت و بخش گرمایش و تهویه نیز کاربرد دارند.

زیردریایی کلاس غدیر با طول حدود ۲۹ متر و حدود ۲متر و ۷۵ سانتیمتر در دسته زیرسطحی‌های میدجت یا همان زیردریایی‌های کوچک با وزن زیر ۱۵۰ تن قرار می‌گیرد که می‌تواند در کمتر از ۳۰ ثانیه از اسکله جدا و با سرعت فراوان به عمق برود، این زیردریایی با استفاده از موتور‌های BLDC می‌تواند با سرعتی بین ۱۱ تا ۱۴ گره دریایی حرکت کند، چنین سرعتی در یک زیردریایی در کنار سایر توانمندی‌ها موجب شده تا غدیر شکارچی شناور‌های میلیون دلاری دشمن باشد.

البته مانند هر تجهیزات دیگری موتور‌های BLDC هم دارای نقطه منفی هست، به گفته برخی کارشناسان نقطه منفی این سامانه قیمت بالاتر آن به نسبت نمونه‌های قدیمی است، اما در مقابل مزایای این سیستم پیشرانه به صورت خاص و افزایش قابل توجه توان رزم زیر سطحی کشور آن هم در منطقه حساس خلیج فارس و تنگه هرمز مشخصا این هزینه قابل دفاع خواهد بود و صد البته با تولید انبوه، این رقم کاهش خواهد یافت.

دستیابی به چنین دستاورد مهمی آن هم در طول سال‌های گذشته ثابت کرد که جمهوری اسلامی ایران از قدرت دفاعی برخودار است که هیچ دشمنی تصور آن را هم نمی‌تواند بکند، قدرتی که به اذعان دشمنان قادر است آن‌ها را فلج کند، موضوعی که نفتالی بنت وزیر جنگ رژیم صهیونیستی در سخنانی غیرعلنی به آن اعتراف کرده و گفته است توسعه نظامی ایران می‌تواند این رژیم را فلج کند.

 در هر حال جمهوری اسلامی ایران موارد بسیار زیادی را از طراحی و تولید غدیر در بحث پایه‌های علمی ساخت این نوع از زیردریایی‌های آموخته است و از حالا به بعد باید منتظر نسل جدید زیرسطحی‌های ایرانی یعنی فاتح باشیم که به نظر با ترکیب فناوری‌های BLDC و AIP یک شکارچی خاموش در اعماق اقیانوس‌ها باشد یعنی همان چیزی که دهه‌‍ها بود قدرت‌های غربی از دستیابی کشورمان به آن می‌ترسیدند.

 شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ 11 آذر 98، کد مطلب: 7156861: www.yjc.ir