گلايه محمد فرهادي اما به همين جا خلاصه نمي شود و در ادامه دامن ساير دانشجويان تحصيلات تکميلي را هم مي گيرد، مخصوصا وقتي که مي گويد: بيش از 400 هزار دانشجوي فوق ليسانس نيز در مراکز آموزش عالي کشور مشغول به تحصيل هستند که پس از دانش آموختگي نياز به کار و شغل دارند.

* مشکل؛ اجرا نشدن آمايش آموزش عالي

دغدغه وزير علوم، دغدغه جديدي نيست؛ سال هاست کارشناسان آموزش عالي نسبت به افزايش پذيرش دانشجو در مقطع تحصيلات تکميلي هشدار مي دهند ؛ دانشجوهايي که عنوان ارشد و دکتري بر مدرک تحصيلي شان نشسته، اما بيرون درهاي دانشگاه کار مناسبي در انتظارشان نيست. موضوعي که براي تائيدش کافي است پاي صحبت چند کارشناس بنشينيم؛ استاداني که نگران بالارفتن ميانگين بيکاران در ميان فارغ التحصيلان کارشناسي ارشد و دکتري هستند و مشکل را در اجرا نشدن آمايش آموزش عالي کشور مي دانند.
دکتر محمدعلي برخورداري، رئيس دانشگاه علم و صنعت يکي از اين کارشناسان است؛ استاد باسابقه اي که موهايش را در نظام آموزشي کشور و بين جماعت دانشجو سپيد کرده است؛ او از رسيدن موج بيکاري به دارندگان مدرک تحصيلات تکميلي خبر مي دهد و تائيد مي کند: با اين که رهبر معظم انقلاب بارها در صبحت هايشان به اجرا شدن طرح آمايش آموزش عالي در کشور اشاره کرده اند و براساس آن بايد تمام برنامه ريزي ها در سيستم آموزش عالي، با نيازهاي موجود کشور متناسب باشد، اما آنچه در عمل اتفاق افتاده خلاف اين موضوع است.

دکتر برخورداري در ادامه مي افزايد: متاسفانه در سال هاي اخير روالي نادرست بين دانشگاه ها متداول شده و مراکز آموزشي مختلف تنها تلاش شان اين بوده که آموزش را در حوزه ارشد و دکتري توسعه بدهند، در حالي که به اين نکته توجه نمي کنند جامعه به چه ميزان نيرو و در چه رشته هايي نياز دارد. نتيجه اين تصميم گيري نيز همين بن بستي است که براي دانشجويان به وجود آمده است.

*افزايش فارغ التحصيلان بيکار افسرده

نبود تناسب بين نيازهاي بازار کار با تعداد فارغ التحصيلان دانشگاهي مخصوصا در مقطع دکتري، موضوعي است که سيدحمايت ميرزاده، عضو کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس شوراي اسلامي را هم نگران کرده است. ميرزاده در گفت وگو با جام جم تاکيد مي کند: بايد بپذيريم که در سال هاي اخير دانشگاه هاي ما بدون توجه به طرح آمايش علمي، به صورت بي رويه گسترش پيدا کرده اند. به تناسب اين گسترش، هم تعداد رشته هاي دانشگاهي افزايش يافته و هم ظرفيت پذيرش در مقاطع مختلف مخصوصا تحصيلات تکميلي. اما تا زماني که اين رويه ادامه داشته باشد و بدون توجه به نياز جامعه و درخواست دستگاه هاي اجرايي دانشجو بپذيريم، قطعا در بحث تامين اشتغال براي اين فارغ التحصيلان مشکل خواهيم داشت؛ معضلي که در شرايط فعلي هم وجود دارد.

اين نماينده مجلس شوراي اسلامي در ادامه با اشاره به معضل همه گير ايجاد اشتغال در تمام سطوح جامعه مي افزايد: متاسفانه بحث اشتغال يکي از معضلات اصلي جامعه ماست، اما وقتي بحراني تر مي شود که مي بينيم در مقاطع تحصيلي بالاهم پا به پاي دانشجوها پيش مي آيد و نتيجه اين مي شود که فارغ التحصيلان زيادي با مدرک دکتري داريم که کاري برايشان وجود ندارد و بعد از فارغ التحصيلي چيزي جز افسردگي عايدشان نمي شود. در حقيقت مشکل اينجاست که بدون توجه به نياز و آينده مملکت مدرکي به جوانان مان داده ايم که شغلي برايش وجود ندارد و همزمان آنها را نسبت به نظام در زمينه ايجاد اشتغال طلبکار کرده ايم.
*چرخه باطل هدايت دانشجو

در اين که افزايش تقاضا براي تحصيلات تکميلي و افزايش تعداد دانشجوها در اين مقطع في النفسه اتفاق مبارکي است شکي نيست؛ اما مشکل وقتي به وجود مي آيد که اين اتفاق در نظام آموزشي رخ مي دهد که بر پايه استانداردهاي تعريف شده شکل نگرفته است. پيامد وجود اين نگاه هاي غيرتخصصي در نظام آموزش عالي در سال هاي گذشته در ارتباط با هدايت تحصيلي، هدايت موج بيکاري از ديپلم به دکتري است. موضوعي که مورد توجه علي آهون منش، رئيس اتحاديه موسسات و دانشگاه هاي غيرانتفاعي قرار مي گيرد و او با اشاره به اين موضوع به جام جم مي گويد: براساس فرمايشات رهبر معظم انقلاب مبني بر اين که سرمايه گذاري در نظام آموزش عالي کشور بايد به گونه اي باشد که هدر نرود، بايد ببينيم با تربيت اين تعداد دکتراي تخصصي در جامعه، اصلابرايشان کاري در نظر گرفته شده يا نه!

آهون منش ادامه مي دهد: درکشورما به دلايل مختلف متاسفانه يک تب بسيار تند به وجود آمده که براساس آن همه مي خواهند مدرک دکتري داشته باشند.

يک دليل اين است که کاري برايشان در مقاطع پايين تر وجود ندارد در نتيجه بعد از فارغ التحصيلي ناخواسته هدايت مي شوند به سمت ادامه تحصيل؛ دليل ديگر هم اين است که حقوق افراد براساس مدرک پرداخت مي شود نه براساس توان و کارايي. در نتيجه دانشگاه هاي ما در يک چرخه باطل، دانشجويان را به سمت مدارج بالاتر هدايت مي کنند آن هم درحالي که پايان خوشي در انتظارشان نيست.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه جام جم صفحه 17، تاریخ انتشار: یکشنبه 17 مرداد 1395 ، شماره: - .